Samtshe Atabeyliği: Revizyonlar arasındaki fark

'''Samtshe Atabeyliği''' ya da '''Samtshe-Saatabago''' (Gürcüce: სამცხე-საათაბაგო; ''translit''.: “samtsh’e-saatabago"), '''Samtshe Prensliği''' (სამცხის სამთავრო; ''translit''.: "samtsh'is samtavro") olarak da bilinir, [[Gürcistan]]'ın Zemo Kartli (Yukarı Kartli) bölgesinde hüküm sürmüş ortaçağ Gürcü prensliğidir. 1268'de kurulan prenslik 1334 yılından itibaren "[[atabagi]]" unvanı taşıyan [[Cakeli Hanedanı|Gürcü hükümdarlar]] tarafından yönetilmiştir. En geniş sınırlara sahip olduğu dönemde sınırları Taşiskari’den Erzurum’a kadar uzanan Samtshe-Saatabago, [[Cavaheti]]’nin bir kısmı ile [[Eruşeti]], [[Kola (tarihsel bölge)|Kola]], [[Ardahan|Artaani]], [[Acara]], [[Tao]], [[Klarceti]] ve [[Şavşeti]] bölgelerinden oluşuyordu.<ref>''Tao-Klarceti: Tarih ve Kültür Araştırmaları'', (Editöler) Buba Kudava ve Goça Saitidze; Türkçeye çevirenler: Hasan Çelik ve Kevser Ruhi; Tiflis, 2018, s. 137-138, ISBN 9789941963629.</ref> Bölge Osmanlıların eline geçtikten sonra önce Gürcistan Vilayeti olarak adlandırıldı, sonra [[Çıldır Eyaleti]]’ne dönüştürüldü.

 

 

Samtshe Prensliği’nin hükümdarlarının "[[atabagi]]" uanvanı alması, yönettikleri topraklara "saatabago" (atabaginin yönettiği topraklar) denmesi, 20. yüzyılın ikinci yarısından itibaren kaleme alınmış olan Türkçe kaynaklarda ileri sürüldüğü<ref>{{Haber kaynağı |başlık= Prof. Dr. M. Fahrettin Kırzıoğlu, Ahıska-Ardahan-Artvin ve Oltu’da Hristiyan Atabekler Hükûmeti-I (1268-1578)|url= http://www.ahiska.org.tr/wp_pdf/sayi10/parcali/14_sirali-1.pdf|tarih =8 Eylül 2019}}</ref> gibi bu hükümdarların kökeninin ve [[Samtshe]] nüfusunun Kıpçak ya da Türk olmasıyla ilişkili değildir. Bu durum, Gürcü kralları ve prenslerin etraftaki güçlü devletlerin unvanlarını alıp kullanmasıyla bağlantılıdır. Gürcü hükümdarları [[Bizans]]’ın etkisi altındayken çeşitli unvanları alıp devlet teşkilatında kullanıyor ya da bu unvanı Bizans imparatoru doğrudan Gürcü krallara veriyordu. Bunun en çok bilinen örneği [[Kuropalatis]]’tir. 6. yüzyıldan başlayarak 16 Gürcü kralı "Kurapalati" (კურაპალატი) unvanı almışlardır.<ref>''Kartlis Tskhovreba - A History of Georgia'', Tbilisi, 2014, s. 107 ve diğer sayfalar, ISBN 9789941445521.</ref> Selçukluların Gürcülere komşu olmasından sonra Gürcü sarayında "spasalari" (სპასალარი), "atabagi" (ათაბაგი) gibi Selçuklu devlet teşkilatına özgü unvanlar kullanılmaya başladı. "Atabagi" Selçuklularda olduğu gibi tahtın vârisini yetiştirmekle görevli kişiye verilen unvandı. Bu unvan ilk kez Kraliçe [[Tamar]] zamanında 1193'te İvane Mhargrdzeli’ye verildi.<ref>''Kartlis Tskhovreba - A History of Georgia'', Tbilisi, 2014, s. 203, ISBN 9789941445521.</ref> 1334 yılında Kral [[V. Giorgi]] Samtshe prensi [[Cakeli Hanedanı|Sargis Cakeli]]’ye (II. Sargis) "atabagi" unvanı verdi. [[Gürcistan Krallığı]]’nın parçalanmasından sonra [[Samtshe]] prensliği “atabagi”yi hükümdarlık unvanı haline getirdi ve Samtshe Prensliği’nin adı da [[Samtshe-Saatabago]] oldu.<ref>{{Haber kaynağı |başlık= Giorgi Ançabadze, ''Gürcistan Tarihi'' (Gürcüce), Tiflis, 2005, s. 13 |url= http://eprints.iliauni.edu.ge/1875/1/saqarTvelos_istoria.pdf|tarih =8 Eylül 2019}}</ref><ref name="Toumanoff ">[[Cyril Toumanoff|Toumanoff, Cyril]] (1967). ''Studies in Christian Caucasian History'', p. 438, n. 1. Georgetown University Press.</ref>