Sovyetler Birliği: Revizyonlar arasındaki fark
| [kontrol edilmiş revizyon] | [kontrol edilmiş revizyon] |
İçerik silindi İçerik eklendi
Konu hakkında Rusça sayfadan tercüme edilerek bilgi verildi. |
Konu hakkında Rusça sayfadan tercüme edilerek bilgi verildi. |
||
235. satır:
Savaşın yıkımı [[Sovyet halkı|Sovyet]] halkı için ağır oldu. Sovyetler Birliği çoğunluğu Ruslar olmak üzere farklı uluslardan 27 milyon kayıp verdi. Büyük şehirler yoğun bombardıman altında kaldığından sivil kayıplar askeri kayıpları aşmıştı. Sanayi bölgelerinin tahribatı ve tarımsal üretimin düşmesiyle ekonomi de ciddi bir darbe aldı.
Savaş sırasında Nazi işgaline direnen partizan birlikleri, Sovyetler Birliği'nin desteğiyle [[Çekoslovakya]], [[Bulgaristan Halk Cumhuriyeti|Bulgaristan]], Macaristan, Yugoslavya, Arnavutluk, [[Demokratik Alman Cumhuriyeti]], Polonya ve Romanya'da
Sovyet hükümeti savaşın sebep olduğu yıkıma rağmen Dördüncü Beş Yıllık Plan ile ülke ekonomisinin yeniden toparlanmasını sağladı. Planlı ekonomi ve teknolojik ilerlemelerin de etkisiyle 1950'lerde endüstriyel kalkınmada ve tarımsal üretimde savaş öncesinden daha iyi bir düzeye ulaşıldı.<ref name="Chapman">''Chapman J. G.'' Real Wages in the Soviet Union, 1928—1952 // Review of Economics and Statistics. 1954. Vol. 36, No. 2. P. 134. {{DOI|10.2307/1924665}}{{ref-en}}</ref><ref name="Jasny">''[[Ясный, Наум Михайлович|Jasny N.]]'' Soviet industrialization, 1928—1952. Chicago: University of Chicago Press, 1961.</ref> Sanayide makine üretimine öncelik verilirken tarımda [[kolektivizasyon]] tamamlandı ve bakir toprakların da tarıma açılmasıyla üretim yeniden arttı.
262. satır:
SSCB'nin dahili başarılarının yanında dışarıda da [[komünizm]] hızla yayılmaktaydı. 1959'da [[Küba]]'da [[Fidel Castro]]'nun önderliğindeki devrimin başarılı olması ve bu ülkede sosyalizmin ilan edilmesi ideolojinin ABD kapılarına dayandığını gösteriyordu. [[Castro]]'nun sık sık yapacağı Moskova ziyaretleri ve devrim dalgasının tüm Latin Amerika'da yayılmaya başlaması NATO üyesi devletleri işçi hareketlenmelerine karşı yeni tedbirler almaya yöneltti. ABD ve müttefikleri ile ilişkilerin geliştirilmesi çabalarına karşın, sömürge altındaki ülkelerdeki devrim hareketlerinden endişelenen ABD, SSCB'ye karşı uydu devletlerde füze konuşlandıracak, bunlar da yeni bir savaş tehlikesi yaratacaktı.
Kruşçev döneminde SSCB'de bilimsel-teknik ve ekonomik ilerlemelere karşın bazı siyasi sorunlar yaşanacaktı. Parti sekreteri, Voroşilov ve Molotov gibi Stalin döneminin etkili isimlerini tasfiye ederken rejim için tehlikeli olabilecek atamalar yapıyordu. Politbüro'nun onayını almayan icraatlar ve anti-komünist saldırganlığa verilen tavizler dikkati çekerken, tarımsal alanda da problemler ortaya çıkmaktaydı. İşlenen topraklar ve tarımsal üretim artıyordu ama hasılat hızla artan nüfusun ihtiyaçlarını karşılayamıyordu. Bu nedenle buğday başta olmak üzere bazı tarım ürünlerinin ithalatı artmaktaydı. Tüm bu sorunlar partide Kruşçev'e karşı muhalefet hareketlerinin oluşmasına sebep oldu. Moskova hizbi olarak adlandırılan bu muhalefet hareketinde liderliği üstlenen [[Politbüro]] başkanı ve ideolojik yetkili [[Mihail Suslov]],
=== Brejnev dönemi ===
271. satır:
Sosyo-ekonomik alanda da önemli gelişmeler söz konusuydu. Kentsel nüfus artmış, kültür seviyesi yükselmiş ve okuma-yazma oranı %100'e ulaşmıştı. Dünya Bankası verilerine göre 1970 yılında SSCB'de finansman kaynakları itibarıyla eğitim harcamalarının GSYİH’ya oranı % 7'ydi.<ref>[http://www.alternativy.ru/old/magazine/htm/96_3/smolin.htm О РОЛИ ОБРАЗОВАНИЯ В ОБЕСПЕЧЕНИИ]</ref>. Halen G 7 ülkelerinden dahi bazılarında bu oran % 5-6 civarındadır.<ref>[https://www.researchgate.net/publication/272008045_Turkiye_ve_OECD_Ulkelerinde_Egitim_Harcamalarinin_Analizi]</ref>. Bilim ve teknoloji alanındaki ilerlemeler Nobel ödüllerinin sıralanarak adeta övünç kaynağı olmasını sağladı.
[[Vietnam]]'ın ve bazı Afrika ülkelerinin sömürgeciliğe karşı bağımsızlık mücadelelerinde Sovyetler Birliği'nden yardım almaları ve [[komünizm]]i tercih etmeleri SSCB ile ABD'yi pek çok kez karşı karşıya getirdi. 1963 yılında [[Vietnam Ulusal Kurtuluş Cephesi]] ([[Vietkong]])'nin Fransız sömürgeciliğine karşı başlattığı bağımsızlık hareketi ABD'nin ülkeyi işgal etmesine sebep oldu. Sömürgecilerle iş birliği yapan güneylilere karşı ülkenin kuzeyindeki [[Vietkong]] gerillaları Sovyetler Birliği ve diğer sosyalist ülkelerin maddi yardımlarıyla desteklendi. [[Kuzey Vietnam]]'ın 1975'te mutlak zafer kazanması ABD'nin tek kutuplu dünya arzusuna ket vururken, SSCB'nin uluslararası prestijini arttırdı. Buna rağmen [[Brejnev]]'in [[Vladimir Lenin|Lenin]]'in barış politikasını devam ettirme konusundaki ısrarcı politikası sayesinde ABD ile silahsızlanma antlaşmaları imzalandı. Ancak bu anlaşmalar [[Küba]] ile ilişkilerin bozulmasına sebep oldu. ABD'nin hegemonyacı siyasetine ve ülkesini işgal etme tehdidine karşı Sovyetler Birliği'nden yeni ve güçlü bir savunma hattı isteyen Küba lideri [[Castro]]'nun talebi [[Brejnev]] tarafından maddi sebeplerden dolayı reddedildi. Bundan sonra Sovyetler Birliği ile [[Küba]] arasındaki ilişkiler ticari alışverişten öteye gidemedi. [[Fidel Castro]] da [[Sovyetler Birliği Komünist Partisi]]'ni [[Marksizm-Leninizm]]'e ihanetle suçladı.
Paris'te başlayan ve önce Avrupa'ya daha sonra tüm dünyaya yayılan 1968 Mayıs hareketi ise [[Marksizm-Leninizm]]'in uluslararası siyasi arenada güçlenmesini sağladı. Fransa'da [[De Gaulle]] yönetiminin ekonomik politikasını ve işsizliği protesto amacıyla öğrencilerin başlattığı gösteriler işçilerin katılımıyla arttı. Protestolar pek çok ülkede yayıldı ve uluslararası düzeyde [[Vietnam Savaşı]], ABD, [[faşizm]] ve [[sömürgecilik]] karşıtı isyanlar halini aldı.
306. satır:
Şubat 1986'da toplanan [[SBKP]] XXVII. Kongresi'nde siyasal alanda glastnost (açıklık) ile sosyal ve ekonomik alanda perestroyka (yeniden yapılanma) ilkeleri kabul edildi. Ancak açıklık politikası ile birlikte cumhuriyetlere sızan batılı sivil toplum kuruluşları ile basın ve medyanın Rus olmayan uluslar üzerinde yaptığı ayrılıkçı propagandalar milliyetçi taleplerin ortaya çıkmasına sebep oldu.
Yeniden yapılanma ise ekonomide aşırı merkeziyetçilikten adem-i merkeziyetçiliğe geçilmesini, devlet tekeli ve kısmi özel
Gorbaçov 1987'de [[Ekim Devrimi|Büyük Ekim Sosyalist Devrimi]]'nin 70.yıldönümü kutlamalarında yaptığı konuşmada [[Stalin]] ve [[Troçki|Trostki]]'ye yönelik ağır suçlamalarda bulundu. Partide yaşanan tasfiyelerden dolayı [[Stalin]]'i ve uzlaşmaz tavırlarından dolayı da [[Troçki|Trotski]]'yi eleştirdi. [[Stalin]]'in ülkenin ekonomik kalkınmasındaki rolünü kabul etse de tasfiye hareketlerinin partiye büyük zarar verdiğini ifade etti ve ülkenin yaşadığı mevcut sorunların temelinde Stalin'in hatalarının olduğunu belirtti.
| |||