Nepal: Revizyonlar arasındaki fark

[[1814]] - [[1816]] yılları arasında İngilizlerle yapılan savaşlar, Gurkaların mağlubiyetiyle sonuçlanmış ve bundan sonra [[1846]]’ya kadar ülke, soylu ailelerin mücadele alanı durumuna gelmiştir. Bu tarihte Rana ailesi, diğerlerine karşı üstünlük kurmuştur. Nepal, [[1951]] yılına kadar bu ailenin denetiminde kalmıştır. Aynı yıl Şah ailesinin üyesi olan Kral Tribhubana, ülke yönetimini ele geçirmiş ve ülke, kabineli hükümethükûmet düzenine geçmiştir. Sonra da meşrutiyet yönetimi duyurulmuştur. Ölümünden sonra yerine geçen oğlu Mahendra, ülkede büyük değişiklikler yapmış ve onun yönetimindeki [[1962]] yılında yeni anayasa yürürlüğe girmiştir.

[[Şubat]] [[1996]]'da Maocu partilerden biri, yeni bir "Demokratik Halk Cumurhiyeti" kurmak için Maocu devrim stratejisi olan [[gerilla savaşı]]nı başlatmış ve [[Nepal İç Savaşı]]'nı ateşlemiştir. [[Prachanda]] olarak bilinen [[Pushpa Kamal Dahal]] isimli ayaklanma önderi Ropla, Rukum, Jajarkot, Gorkha ve Sindhuli bölgelerinde kalkışmayı başlatmış; Maocular birçok bölgede geçici halk hükümetihükûmeti kurmuştur.

[[Haziran]] [[2001]]’de Prens Dipendra, kraliyet ailesinden, içlerinde Kral Birendra ve Kraliçe Aishwarya’nın da olduğu 11 kişiyi, daha sonra da kendini öldürtmüştür. Kralın ölümüyle Birendra’nın kardeşi Gyanendra'nın sultanlığı ele geçirdiği sırada Maocu ayaklanma kızışmıştır. Bundan dolayı kral, [[Ekim]] [[2002]]’de geçici olarak hükümetihükûmeti düşürmüş ve ülkeyi denetim altına almıştır.

Düzen tutturamayan hükümetlerhükûmetler ve Maocuların [[Katmandu]]’yu kuşatması yüzünden, krallığa yönelik destek azalmıştır. [[1 Şubat]] 2005’te Gyanendra, hükümetihükûmeti düşürmüş, tüm güçleri elinde toplamış ve olağanüstü durum duyurmuştur. Siyasetçilere ev hapsi cezası verilmiş, telefon ve internet bağlantıları kesilmiş ve basın özgürlüğü ortadan kaldırılmıştır. Kral, yeni yönetim biçiminin ayaklanmacıların bastırılması amacında olduğunu ileri sürmüştür.

[[Şubat]] [[2006]]’da yerel seçimler yapılmış fakat büyük partiler seçime katılmamışlardır. [[Nisan]] [[2006]]’da grevler ve sokak gösterileri kralın meclisi yeniden kurmasına yönelik başkent [[Katmandu]]'da baş göstermiş ve kral bunun üzerine yönetimi siyasi partilere geri vermeye söz vermiştir. [[28 Nisan]]’da meclis yeniden toplanmış ve başbakan atanmıştır. [[10 Haziran]] [[2006]]’da meclis, kralın yetkilerini sınırlayarak yasaları onama yetkisini elinden almıştır. Bu sıralarda Maocularla hükümethükûmet arasında barış görüşmeleri de başlamış ve [[12 Haziran]]’da Nepal’in oldukça sert olan terörle mücadele yasası kaldırılarak, birçok Maocu gerillanın serbest bırakılması sağlanmıştır. 18 Haziran’da Maocu hareketin lideri [[Prachanda]] [[Katmandu]]'da hükümetlehükûmetle görüşerek yakın zamanda kurulacak olan geçici hükümettehükûmette kendilerine yer verilmesi yönünde söz almıştır. [[Kasım]] [[2006]]’daki antlaşmayla [[1996]]’dan beri süregelen ve 13.000 insanın ölümüne neden olan iç savaşın bittiği açıklanmış ve sonrasında [[Ocak]] [[2007]]’de yeni meclis kurulmuştur. Bu seçimte Maocular sandalyelerin 4’te 1’ini alarak mecliste temsil hakkı kazanmışlardır. Bundan sonra hükümethükûmet, krallığın yetkilerini sınırlamak yoluyla demokratikleşme sürecini başlatmış fakat Eylül ayında Maocular, hükümetinhükûmetin krallığa karşı demokratikleşme sürecinde elini ağırdan aldığı gerekçesiyle hükümettenhükûmetten çekildiklerini açıklamışlardır.

== HükümetHükûmet ve politika ==

1990 yılına kadar Nepal, Kral'ın yönetiminde, [[mutlak monarşi]]yle yönetilen bir devletti. 1990'da mutlak monarşiye karşı ayaklanan halk hareketiyle karşılaşan Kral Birendra, geniş ölçüde siyasi reformlar yaparak, kralın [[devlet başkanı]], başbakanın ise [[hükümethükûmet başkanı]] olduğu [[parlamenter monarşi]] sistemini hayata geçirmek zorunda kaldı.

Yönetim kademesi Kral ve [[Bakanlar Kurulu]] ([[Kabine]])den oluşurdu. Seçimlerde en çok sandalye sayısına sahip koalisyon ya da parti lideri Başbakan olarak atanırdı. Kabine, Başbakan'ın tavsiyeleriyle ve Kral tarafından atanırdı. Nepal'de kurulan hükümetlerhükûmetler hiçbir zaman devamlılık sağlayamamışlardır. 1991 yılından bu yana kurulan bütün hükümetlerhükûmetler ya dahili sebeplerle çökmüş ya da Anayasa'nın verdiğiyetkilerle, Başbakan'ın tavsiyesiyle, Monarşi tarafından parlamento fesh edilmiştir.

2006 yılındaki hareket ulusa yenilik getirmiştir. Diktatör Kralyönetimi bırakmaya zorlanmıştır. Dağıtılan Temsilciler Meclisi tekrar kurulmuştur. Temsilciler Meclisi hükümethükûmet kurmuş, bu HükümetHükûmet Maocu isyancılarla başarılı barış görüşmeleri yapmıştır. Bir Geçici Anayasa yürürlüğe konmuş ve Maocu üyelerle birlikte yeni bir Temsilciler Meclisi kurulmuştur. Ayrıca, Meclis'teki sandalye sayısı da 330'a çıkarılmıştır. Nepal'de yaşanan bu barış süreci Nisan 2007'de [[Nepal Komünist Partisi(Maocu)]]nin Nepal Geçici HükümetiHükûmeti'ne girmesiyle büyük bir atılım yapmıştır.