Koka ağacı: Revizyonlar arasındaki fark

[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
İçerik silindi İçerik eklendi
YBot (mesaj | katkılar)
Arşiv bağlantısı eklendi
Khutuck Bot (mesaj | katkılar)
k Kaynaklar ve referanslarda düzenleme
15. satır:
| dış_bağlantılar = {{commons-species|Erythroxylum coca}}
}}
'''Koka ağacı''' (''Erythroxylon coca''), [[Erythroxylaceae]] (kokaağacıgiller) familyasından [[Güney Amerika]] kökenli, 1-2 metre boyunda [[çalı]] tipli bir ağaççık. İki alt türü bulunur. [[Arjantin|Kuzeybatı Arjantin]], [[Bolivya]], [[Peru]], [[Ekvador]] ve [[Kolombiya]]'da, bu bölgelerin bazılarında yasa dışı olsa bile, ekonomik olarak yetiştiriciliği yapılmaktadır.<ref name="Plowman1979">{{cite journal|lastsoyadı=Plowman|firstad=T|titlebaşlık=Botanical Perspectives on Coca|journal=Journal of Psychedelic Drugs|yearyıl=1979|volumecilt=11|issuesayı=1–2|pagessayfalar=103–117|doi=10.1080/02791072.1979.10472095}}</ref>
 
Koka ağacının [[yaprak]]ları [[kokain]] ve başka [[Alkaloid|alkaloidler]] taşır ve kurutulmuş yapraklarına '''koka''' adı verilir. Yapraklarda yer alan kokain miktarı %0,25 ila %0.7 arasında değişir.<ref name="Plowman1983">{{cite journal|lastsoyadı=Plowman|firstad=T|author2yazar2=Rivier L|titlebaşlık=Cocaine and Cinnamoylcocaine content of thirty-one species of Erythroxylum (Erythroxylaceae)|journal=Annals of Botany|yearyıl=1983|volumecilt=51|pagessayfalar=641–659|location=London|doi=10.1093/oxfordjournals.aob.a086511}}</ref> Ayrıca [[tanen]], uçucu yağ ve başka [[alkaloid]]ler de yapraklarda bulunur. Ağacın [[çiçek]]leri küçük ve sarımtraktır. [[Meyve]]leri tek çekirdekli olup kırmızı [[kiraz]]a benzer.
 
== Üretim ==
[[Amerika]]'nın bazı bölgelerinde, özellikle [[And Dağları]]'nda yerli halk tarafından koka yapraklarını çiğnemek adet haline gelmiştir ve bu bölgede yaşayan [[Güney Amerika Kızılderilileri|yerli halkların]] kültürlerinde önemli bir konuma sahiptir. [[And Dağları]]'nda bulunan Kolombiya, Peru ve Bolivya dünyada koka ağacı ekilmiş alanların %98'ine sahiptir.<ref name="Dion2008">{{cite journal|lastsoyadı=Dion|firstad=Michelle L|author2yazar2=Russler, Catherine|titlebaşlık=Eradication Efforts, The State, Displacement And Poverty: Explaining Coca Cultivation In Colombia During Plan Colombia|journal=Journal of Latin American Studies|yearyıl=2008|volumecilt=40|issuesayı=3|pagessayfalar=399–421|doi=10.1017/s0022216x08004380}}<!--|accessdate=15 June 2013--></ref> Bu ülkeler aynı zamanda yasa dışı ticaret için üretilen kokainin ham maddesi olan koka yapraklarının en büyük üreticisi olma konumundadır.
 
== Kullanım ==
Koka yapraklarından elde edilen kokain ve [[tuz|tuzları]], özellikle küçük cerrahi müdahalelerde [[Lokal anestezi|lokal anestezik]] olarak kullanılmaktadır. Koka yapraklarının [[uyarıcı]] ve kuvvet verici özellikleri de vardır. [[Coca-Cola]] 1885 ile 1903 yılları arasında ürettiği içeceklerde koka yaprağı ekstresi kullanmıştır.<ref name="ReferenceA">{{Web kaynağı | url = https://www.tni.org/en/collection/coca-leaf | titlebaşlık = Coca Leaf | authoryazar = | datetarih = 1 JanuaryOcak 2015 | website = tni.org | arşivurl = http://web.archive.org/web/20190706174330/https://www.tni.org/en/collection/coca-leaf | arşivtarihi = 6 Temmuz 2019}}</ref> Geleneksel kullanım da Güney Amerika'da yaygındır.
 
== Galeri ==
"https://tr.wikipedia.org/wiki/Koka_ağacı" sayfasından alınmıştır