Aydın: Revizyonlar arasındaki fark

[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
İçerik silindi İçerik eklendi
Memty (mesaj | katkılar)
kDeğişiklik özeti yok
Memty (mesaj | katkılar)
Değişiklik özeti yok
1. satır:
<br />
{{çalışma var}}
 
{{Koordinat|37|43|42|N|27|56|14|E|region:TR-09_type:adm1st|display=title}}
{{Diğer anlamı|Aydın (anlam ayrımı)}}
{{Yerleşim bilgi kutusu
Satır 43 ⟶ 41:
== Tarihçe ==
Aydın; çeşitli uygarlıklara ev sahipliği yapmış, Antik Çağda [[Afrodisias]], [[Milet]], [[Didyma]], [[Nysa]], [[Priene]], [[Magnesia ad Sipylum|Magnesia]] gibi önde gelen kentlerdir. Bugünkü Aydın, [[Tralleis|Tralleis Kenti]] ile birlikte MÖ 2500 yılında [[Hititler]] zamanında gelişmiş, 8. yüzyılda [[Lidya|Lydia]] zamanında da en parlak çağını yaşamıştır. [[Selçuklular]]la birlikte Türk uygarlığının kültür varlığı ve eserleriyle donatılmıştır.
 
[[Aydınoğulları Beyliği|Aydınoğulları]] zamanında şehrin adı Aydın Güzelhisarı olmuş, daha sonra Aydın adını almıştır. 1811’de İzmir, Saruhan (Manisa), Menteşe (Muğla), Antalya, Isparta sancaklarını kapsayan eyaletin merkezi oldu. Kurtuluş Savaşından sonra 1923 yılında Aydın müstakil vilayet olmuştur.
 
Satır 51 ⟶ 50:
Kuzeyinde [[İzmir]] ve [[Manisa]], doğusunda [[Denizli]], güneyinde [[Muğla]] yer alır. Batı sınırları ise Ege Denizi kıyıları çizer. İlin denizden yüksekliği 64 metredir. Akdeniz ikliminin etkisindedir. Bu iklim şartları ve topografik yapı Aydın ve çevresinde iki ayrı bitki topluluğunun (maki ve orman) gelişmesine neden olmuştur.
 
Aydın’da 395.494 hektar alanda sulu tarım yapılmaktadır. Zeytin ve meyvelikler en geniş alanı kaplar. İlde 6 Baraj (Kemer Barajı, Çine Topçam Barajı, Yaylakavak Barajı, İkizdere Barajı, Çine Adnan Menderes Barajı, Karacasu Barajı) mevcuttur.
 
=== İklim ===
Yazları sıcak ve kurak, kışları ılık ve yağışlı geçen [[Akdeniz iklimi]] ([[Köppen iklim sınıflandırması|Köppen]]: ''Csa'') etkilidir. Kar yağışı ender görünür.{{İklim bilgi kutusu
|Yerleşim adı=Aydın
|Kaynak=[[Meteoroloji Genel Müdürlüğü]]<ref>{{Web kaynağı | url = http://www.mgm.gov.tr/veridegerlendirme/il-ve-ilceler-istatistik.aspx?m=AYDIN#sfB | başlık = Resmî İstatistikler - Aydın | yayımcı = [[Meteoroloji Genel Müdürlüğü]] | erişimtarihi = 21 Mayıs 2016 | arşivurl = http://web.archive.org/web/20160319053347/http://mgm.gov.tr/veridegerlendirme/il-ve-ilceler-istatistik.aspx?m=AYDIN | arşivtarihi = 19 Mart 2016}}</ref>
Satır 103 ⟶ 102:
==== Demiryolu ====
[[Dosya:Izmir-Aydun demiryolu.jpg|küçükresim|İzmir - Aydın Demiryolu inşaatında çalışan işçiler, 1850'lerin sonu]]
[[Osmanlı İmparatorluğu]] döneminde, İngiliz [[Ottoman Railway Company]] tarafından [[1856]]'da inşa edilen ve işletilen İzmir - Aydın hattı, Anadolu'nun ilk, Osmanlı İmparatorluğu'nun ikinci demiryoludur. Ege Bölgesi'nin güney ve güneydoğusunda çıkarılan madenler ile [[Küçük Menderes]] ve [[Büyük Menderes Nehri|Büyük Menderes]] ovalarında yetiştirilen çeşitli tarım ürünlerinin, özellikle incirin [[İzmir Limanı]]'na daha hızlı getirilip ihracatının yapılabilmesi amacıyla inşa edilmiştir. 1935 yılında [[Türkiye Cumhuriyeti Devlet Demiryolları|TCDD]] tarafından satın alınarak kamulaştırılmıştır. İlde, 16 istasyonu ile karşılıklı seferler devam etmektedir.
 
===== İstasyonlar =====
Satır 132 ⟶ 131:
 
==== Karayolu ====
İzmir ile Aydın arasında, İzmir - Aydın Otoyolu olarak bilinen [[Otoyol 31]] bulunmaktadır. Bu otoyol üzerinde de Türkiye'nin en uzun üçüncü tüneli, Türkiye Otoyolları üzerindeki en uzun ikinci tüneli buradaolan bulunmaktadır[[75. Yıl Selatin Tüneli]] bulunmaktadır.
 
==== Denizyolu ====
Satır 553 ⟶ 552:
 
Aydın ili [[madencilik]] açısından zengindir. Özellikle [[seramik]] ve [[cam]] endüstrisi için önemli endüstriyel hammadeler olan [[feldspat]] ve [[kuvars]] il ekonomisine katkıda bulunmakta ve ihraç edilmektedir. İlde işletilen [[kömür]], [[mermer]], [[kuvars]], [[feldispat]], [[zımpara taşı]] sahaları bulunmaktadır. Ekonomiklik ve/veya kalite problemlerinden dolayı çıkarılmayan, potansiyel ve görünür rezervlere sahip [[altın]], [[asbest]], [[bakır]]-[[kurşun]]-[[çinko]], [[barit]], [[cıva]], [[demir]], [[diatomit]], [[grafit]], [[kükürt]], [[vermikülit]], [[talk]] ve [[uranyum]] yatakları bulunmaktadır.
 
Ayrıca il oldukça zengin [[jeotermal]] sahalara sahiptir. [[Buharkent]], [[Germencik]], [[Sultanhisar]], [[Efeler]], [[Kuşadası]]'nda işletilen veya potansiyel olarak keşfedilmiş kuyular bulunmaktadır. İlde ayrıca 8 tane [[jeotermal elektrik santrali]] bulunmaktadır.
 
== Kültür ==
Satır 568 ⟶ 569:
{{Ana|Aydın'da spor}}
 
2018-2019 sezonu sonunda, Aydın ili spor kulüplerinden bir üst lige yükselen ya da küme düşen olmamıştır. Futbolda '''[[Nazilli Belediyespor]]''' 2. Ligde play-off maçları sonunda lig 10.su olmuştur. Aydın'ın tek süper lig takımı '''Aydın BŞB Bayan Voleybol takımı''' Avrupa'da Challenge Cup'da final oynayarak 2. olma başarısını elde etmiştir. Aydın PTT SK, Hentbol Erkekler 1.Lig'de 9. olmuştur. Diğer kulüpler 2., 3. ve bölgesel ligdedir.
 
Ziraat Türkiye Kupası'nda [[Nazilli Belediyespor]], 5.turda Süper lig takımı [[Göztepe SK|Göztepe]]'ye elenmiştir.
 
Aydın BŞB Bayan Voleybol takımı , [[Kupa Voley (kadınlar)|Kupa Voley]] çeyrek finalinde [[Galatasaray (bayan voleybol takımı)|Galatasaray]]'a elenmiştir.
 
Önemli spor tesisleri: '''Adnan Menderes Stadyumu''' (10.988), '''Mukan Perinçek Stadyumu''' (10.500), '''Kuşadası Özer Türk Stadı''' (8.000), '''Atatürk Spor Salonu''' (2.000), '''Mimar Sinan Spor Salonu''' (2.000), '''Kardeşköy Sentetik Atletizm Pisti''' ve 3 adet yarı olimpik kapalı yüzme havuzu.
 
== Kaynakça ==
"https://tr.wikipedia.org/wiki/Aydın" sayfasından alınmıştır