Kongo Bağımsız Devleti: Revizyonlar arasındaki fark

[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
İçerik silindi İçerik eklendi
k Kaynak ekleme/iyileştirme
k Bağlantı düzeltme
89. satır:
H. M. StanleY'nin Vivi seferi 1881 yılının sonunda tamamlanmış ve bir süre Avrupa'ya dönmüştür. 1882 senesi sonunda yeniden Kongo Nehri'nden Kisangani’ye doğru yelken açmış, yolculuk sırasında II. Leopold adına bölgedeki kabile reisleriyle 250’den fazla anlaşma imzalamıştır. H.M. Stanley’in Orta Afrika’daki kabile reisleriyle gerçekleştirdiği anlaşmalar II. Leopold’un Kongo Irmağı havzasının büyük bir kısmını kontrol altına almasına ve burada kendi kontrolünde bir devlet kurmasına temel teşkil etmiştir.
 
Uluslararası Afrika Derneği'nin yerini alan Uluslararası Kongo Derneği kendini, Kongo Havzasında ticaret ve seyir özgürlüğü verilmesi karşılığında [[Amerika Birleşik Devletleri]] (1884) ve [[Fransa]] (bu ülkeye, Dernek topraklarını satışa çıkardığı takdirde bir önalım hakkı tanındı) tarafından dost devlet olarak kabul edilmesini sağladı. Bu arada [[BirleşikRBüyük KrallıkBritanya|Britanya]], el altından [[Portekiz]]'i nehir havzasının bir bölümü üstündeki "tarihi hakları" istemesi yönünde kışkırtıyordu. 1884'e gelindiğinde Uluslararası Kongo Derneği bölgede yaşayan 450 bağımsız kabile reisiyle antlaşma imzalamış ve buna dayanarak, bağımsız bir devlet kimliği kazanmış olan bölgenin yönetimi üzerinde hak iddia etmeye başlamıştı.
 
1884-85 yıllarında [[Berlin Batı Afrika Konferansı]]'nda bölgede Kongo Bağımsız Devleti adlı yeni bir devlet kurulması kabul edildi ve II. Léopold Avrupalı güçler tarafından yeni devletin hükümdarı olarak tanındı.<ref>{{Haber kaynağı | url = http://www.milliyet.com.tr/2006/11/18/yazar/munir.html | başlık = İlk taş | gazete = [[Milliyet (gazete)| Milliyet Gazetesi]] | tarih = 18 Kasım 2006 }}</ref> II. Léopold'un hükümdarı olduğu bu devletin Belçika'yla birleşmesi tamamen kişiseldi. Nisan 1885'te Belçika Parlamentosu krala yeni devletin başkanı olma yetkisini verdi.
 
== II. Léopold'un Hükümdarlığı ==
II. Léopold 1890'ların başında bölgenin iç kesimlerini de askeri açıdan denetimi altına aldı. Öte yandan Lualaba Nehri bölgesinde yaşayan [[Arap]] köle tüccarlarının II. Léopold yönetimine karşı sürdürdükleri mücadele, önderleri Muhammed bin Hamid'in ([[Tippu Tib]]) 1890'da [[ZengibarZanzibar]]'a gitmesiyle son buldu. [[Bakır]] ve öteki madenler bakımından zengin bir bölge olan [[Katanga]]'nın hükümdarı Msiri'nin 1891'de II. Léopold'un birlikleri tarafından öldürülmesinin ardından, bu bölge de Kongo Bağımsız Devleti'nin egemenliği altına girdi. Bunu izleyen ayaklanmaların hepsi bastırıldı. Bu arada yukarı çığırı buharlı gemilerin ulaşımına elverişli olan Kongo Nehrinin aşağı çığırında, Malebo Gölcüğünün aşağısında yer alan çavlanları aşan bir demiryolu hattının inşa edilmesiyle (1890-98), iç kesimlerle ulaşım bağlantısı sağlandı.
 
Bağımsız devletin getirdiği ağır yükleri hafifletmek için kral, 1889 Brüksel Konferansı'nı topladı. Bu konferansta, kölelik aleyhtarı önlemler kararlaştırıldı ve anlaşmalı Kongo Havzasına sokulan mallar üstünden girmelik hakkı alınmasını yasaklayan Berlin Senedi'nin 4 maddesini değiştirdi. 1890'da kral, Belçika'dan 25 milyon franklık bir avans istemek zorunda kaldı ve buna karşılık Kongo'yu ülkesine devretti; Belçika, avansın geri ödenmemesi durumunda on yıl sonunda Kongo'yu ilhak etme hakkını aldı.
104. satır:
Kongo Bağımsız Devleti'nin kurulmasının ardından bölge nüfusunun 20-30 milyondan 8 milyona düştüğü sanılmaktadır. Bölgenin 1890 nüfusu 30 milyon iken 1920 nüfusu 10 milyondur.<ref>{{Web kaynağı | url = http://canadaturk.ca/koseyazilari/halitanginer/17140-ozgur-ulke.html | başlık = Özgür Ülke | ad = Halit | soyadı = Angıner | tarih = 8 Kasım 2011 | arşivurl = https://web.archive.org/web/20120510125950/http://canadaturk.ca/koseyazilari/halitanginer/17140-ozgur-ulke.html | arşivtarihi = 10 Mayıs 2012 | ölüurl = evet | yayımcı = CanadaTürk }}</ref>
 
Ölümlerin büyük kısmının [[salgın|salgın hastalık]]<nowiki/>lardan meydana geldiğini, bir ırkı yok etmeye yönelik olmadığını savunan bazı tarihçilere göre olayın [[soykırım]] olarak tanımlanamayacağı savunulmaktadır.<ref name="Hochschild">{{Kitap kaynağı | ad = Adam | soyadı = Hochschild | başlık = King Leopold's Ghost: A Story of Greed, Terror, and Heroism in Colonial Africa | yayımcı = Houghton Mifflin | tarih = 3 Eylül 1999 | isbn = 978-0-61800-190-3 | url = https://books.google.com.tr/books?id=vYo-DO4tr-gC&printsec=frontcover&hl=tr&source=gbs_ge_summary_r&cad=0#v=onepage&q&f=false | sayfalar = 225 | dil = İngilizce | erişimtarihi = 15 Eylül 2019 }}</ref><ref name="Nzongola">{{Kitap kaynağı | ad = Georges | soyadı = Nzongola-Ntalaja | başlık = The Congo: From Leopold to Kabila: A People's History | yayımcı = Zed Books | tarih = 3 Mayıs 2002 | isbn = 978-1-84277-053-5 | url = https://books.google.com.tr/books?id=qqWIvIAe2h4C&printsec=frontcover&hl=tr&source=gbs_ge_summary_r&cad=0#v=onepage&q&f=false | sayfalar=22 | dil = İngilizce | erişimtarihi = 15 Eylül 2019 }}</ref> Ne devlet ne de [[Belçika hükümdarları listesi|hanedan]] tarafından herhangi bir özrün dilenmediği katliamlar, Hristiyan misyonerler tarafından gizlice çekilen, aralarında çok sayıda çocuğun da bulunduğu elleri kesilmiş [[köle]] fotoğraflarıyla sembolleşti.<ref>{{Kitap kaynağı | ad1 = David | soyadı1 = Renton | ad2 = David | soyadı2 = Seddon | ad3 = Leo | soyadı3 = Zeilig | başlık = The Congo: Plunder and Resistance | yayımcı = Zed Books | tarih = 4 Aralık 2006 | isbn = 978-1-84277-485-4 | url = https://books.google.com.tr/books?id=IuPjmBB-gmsC&printsec=frontcover&hl=tr&source=gbs_ge_summary_r&cad=0#v=onepage&q&f=false | sayfalar = 31 | dil = İngilizce | erişimtarihi = 15 Eylül 2019 }}</ref>
 
Bu zorba rejim, bir denizcilik şirketinde çalışan yarı Fransız yarı İngiliz olan [[Edmund Dene Morel]] sayesinde sona erdi.<ref>{{Web kaynağı | url = http://www.arastiralim.com/hitleri-geride-birakan-kasap-ii-leopold.html | başlık = Hitler’i Geride Bırakan Kasap II. Léopold] }}</ref> Gazetelerde 1900′lü yılların başından itibaren çıkmaya başlayan yazıları Avrupa’nın dikkatini çekti.
 
== Sonu ==
II. Léopold, başta [[RBüyük Britanya|Britanya]] olmak üzere Avrupa kamuoyunda yönetime karşı yükselen tepkiler karşısında 1904'te yetkilerini Belçika hükûmetine devretmek zorunda kaldı ve Kongo Bağımsız Devleti [[15 Kasım]] [[1908]]'de [[Belçika Kongosu]] adıyla Belçika Parlamentosu'nun denetiminde bir sömürge yönetimine dönüştü.
 
== Kaynakça ==