Türkiye Futbol Şampiyonası: Revizyonlar arasındaki fark

'''Türkiye Futbol Şampiyonası''' ya da '''Türkiye Futbol Birinciliği''', [[Türkiye]]'de ülke çapında yapılan ilk [[futbol]] şampiyonasıdır.<ref name="RSSSF"/> [[Türk Spor Kurumu|Türk İdman Cemiyetleri İttifakı]]'nın 1924 yılında [[Ankara]]'da yapılan bir genel kurul toplantısında düzenlenmesi kararlaştırıldı. ''Futbol Heyet-i Müttehidesi'' adıyla kurulan [[Türkiye Futbol Federasyonu]] tarafından düzenlendi. Lig formatında düzenlenen bölgeselbölge ve şehir liglerdeliglerinde şampiyon olan takımları, eliminasyon usulüne göre karşılaştıran organizasyon, farklı şehir takımlarını bir araya getiren ilk ulusal futbol organizasyonuşampiyonası olma özelliğini taşımaktadır.<ref name="TFF">{{kaynak | url= http://www.tff.org/default.aspx?pageID=294 | başlık = Türkiye Futbol Federasyonu Kuruluyor | website = tff.org | yayımcı = [[Türkiye Futbol Federasyonu]] | alıntı = 1936'ya kadar süren bu dönemde ilk Türkiye Şampiyonası Ankara'da yapılmış ve şampiyon Harbiye olmuştur. | erişimtarihi = 26 Ekim 2017}}</ref>

[[1924 Türkiye Futbol Şampiyonası|İlk şampiyonaya]] kısıtlı zaman kalması sebebiyle, özellikle [[İstanbul]] ve [[İzmir]] şampiyonlarını belirleyecek [[İstanbul Futbol Ligi]] ve [[İzmir Futbol Ligi]] eliminasyonlu turnuva şeklinde düzenlendi. Acele kararlaştırılarak düzenlenen bu ilk şampiyonadan sonra, 1925 ve 1926 yıllarında bu organizasyon maddî imkansızlıktan dolayı tekrarlanmadıtekrarlanamadı. [[1927 Türkiye Futbol Şampiyonası|1927]] yılında ikinci kez yapılan Türkiye Futbol Şampiyonası yine parasızlıktan dört yıl düzenlenemedi. [[1951 Türkiye Futbol Şampiyonası|1951]] yılına kadar bu şampiyona aralıklarla düzenlendi. 1952 yılından 1996 yılına kadar, [[Türkiye Amatör Futbol Şampiyonası]] ya da Türkiye Amatör Takımlar Şampiyonası adı altında sadece kulüplerin amatör takımları arasında oynandı ve birinci seviye olmaktan çıktı.

Deplasman maliyetlerinin yüksek olmasından ötürü kimi yıllar şampiyonaya katılmayan takımlar olurken, askerliğin 2 yıla kadar sürdüğü dönemlerde [[Harp Okulu SK|Harbiye]] ve [[Muhafızgücü SK|Muhafızgücü]] gibi takımlar askerliğini yapan futbolcular sayesinde başarılar elde ettiler. [[Fenerbahçe (futbol takımı)|Fenerbahçe]] ve Harp Okulu 3 şampiyonluk ile şampiyonanın en başarılı takımlarıdır.

1923'te Türkiye Cumhuriyeti'nin kurulmasından sonra [[1924 Türkiye Futbol Şampiyonası|1924]]'te ilk Türk Spor Kongresi toplandı. Bu kongre sırasında tamamlanmak üzere ilk kez Türkiye çapında bir turnuva düzenlendi. Bu turnuvayı kazanan [[Harp Okulu SK|Harbiye]] takımı ilk Türkiye şampiyonu oldu. Ancak turnuvanın detayları farklı kaynaklarda farklı biçimde anlatıldı. [[Türkiye Futbol Federasyonu|TFF]]'ye göre Harbiye, İstanbul şampiyonu [[Beşiktaş (futbol takımı)|Beşiktaş]]'ı 2-0 yenerek şampiyon olmuştur.<ref name=":0">Yüce, Mehmet. ''İdmancı Ruhlar : Futbol Tarihimizin Klasik Devreleri (1923-1952) - Türkiye Futbol Tarihi 2. Cilt.''</ref> Ancak dönemin gazetelerine dayanan diğer kaynaklara göre Harbiye, Beşiktaş'ı çeyrek finalde 2-0 yenerek elemiş, finalde ise [[Deniz Harp Okulu|Bahriye]]'yi 3-0 yenerek şampiyon olmuş, üçüncü ise Ankara şampiyonu [[MKE Ankaragücü (futbol takımı)|Anadolu Turan San'atkârangücü]] olmuştur.<ref name="RSSSF1924">{{Web kaynağı | url = http://www.rsssf.com/tablest/tur24.html | başlık = Turkey 1924 | website = rsssf.com | yayımcı = [[RSSSF]] | erişimtarihi = 26 Ekim 2018 | dil = İngilizce | arşivurl = http://web.archive.org/web/20180427060831/http://www.rsssf.com:80/tablest/tur24.html | arşivtarihi = 27 Nisan 2018}}</ref><ref name=":0" /><ref name=TamSaha>{{kaynakWeb kaynağı | url = http://www.tff.org.tr/Resources/Tamsaha/126/files/assets/basic-html/page34.html | başlık = TamSaha dergisi - Memleketin ilk futbol birincisi | sayfa = 60-66 | yayıncı = [[Türkiye Futbol Federasyonu]] | tarih = Mayıs 2015 | erişimtarihi =18 4 Ocak 2019 | arşivurl = http://web.archive.org/web/20171225014649/http://www.tff.org.tr/Resources/Tamsaha/126/files/assets/basic-html/page34.html | arşivtarihi = 25 Aralık 2017}}</ref> Diğer bir kaynağa göre ise Beşiktaş, yarı finalde Harbiye'ye 2-0 yenildikten sonra üçüncülük maçında Turan Sanatkâran'ı yendi. Şampiyonluk maçında ise Harbiye, Bahriye'yi 1-0 yendi.<ref>Atabeyoğlu, Cem. ''1453-1991 Türk Spor Tarihi Ansiklopedisi.''</ref> Finalde hakemlik görevini TFF'nin ilk başkanı olan [[Yusuf Ziya Öniş]] üstlenmiştir.<ref name=TamSaha/> 1925 ve 1926 yıllarında Futbol Birinciliği programları hazırlanıp, hakemlerin belirlenmesine karşın hükümetin turnuvaya bütçe tahsis edememesi yüzünden turnuva hayata geçirilemedi.<ref name=":1">Yüce, Mehmet. "Muhafızgücü’nün muazzam başarısı", ''Tam Saha dergisi.'' Sayfa 90. http://www.tff.org/resources/tamsaha/135/files/assets/common/downloads/TamSaha.pdf</ref> [[1927 Türkiye Futbol Şampiyonası|1927]]'de ikinci kez düzenlenen turnuvayı kazanan takım [[Altınordu FK|Altınordu]]'yu finalde 5-1 yenen [[Muhafızgücü SK|Muhafızgücü]] oldu. Böylece Türkiye'nin ilk iki şampiyonluğuna ordu takımları erişmişlerdi. Muhafızgücü, çeyrek finalde İstanbul şampiyonu [[Galatasaray (futbol takımı)|Galatasaray]]'ı 1-1 ve 3-2 ile geçmişti. Finalde üç gol atan Şekip Bey, bir Türkiye şampiyonasında hat-trick yapan ilk futbolcu oldu.<ref name=":1" />