Taoskari: Revizyonlar arasındaki fark
| [kontrol edilmiş revizyon] | [kontrol edilmiş revizyon] |
İçerik silindi İçerik eklendi
ႧႤႧႰႨ ႾႠႰႨ (mesaj | katkılar) Çataksu, Olur sayfasına yönlendirildi Etiket: Yeni yönlendirme |
ႧႤႧႰႨ ႾႠႰႨ (mesaj | katkılar) Çataksu, Olur sayfasına yapılmış yönlendirme kaldırıldı Etiketler: Kaldırılan yönlendirme Geri alındı |
||
1. satır:
'''Taoskari''' ([[Gürcüce]]: ტაოსკარი; ''translit''.: “t’aoskari”), [[Tao (bölge)|Tao]] bölgesinde bir yerleşmenin ve idari birimin adıydı. "Tao’nun kapısı" anlamına gelen Taoskari Tao bölgesinin başlangıcıydı. Osmanlı kayıtlarında '''Taoskar'''<ref>''Defter-i Caba-i Eyalet-i Çıldır 1694-1732'' (Gürcüce ve Osmanlıca), (Yayıma hazırlayan) Tsisana Abuladze, Tiflis 1979, s. 333.</ref> olmasına rağmen sonraki kaynaklarda bu ad '''Tavusker''' biçiminde yazılmıştır. Taoskari yerleşmesi bugün Erzurum ilinin Olur ilçesine bağlı [[Çataksu, Olur|Çataksu]] köyüdür.
==Tarihçe==
Taoskari, [[Tao (bölge)|Tao]] bölgesinin iki [[kale]]si ve birkaç [[kilise]]si olan büyük bir yerleşmesiydi. Taoskari kaleleri, Taoskari ve Saluçuri akarsuları arasındaki geniş düzlüğü kontrol ediyordu. Bu bölge üzerinde kayalıkların da olduğu dağlar tarafından çevrelenmiştir. Taoskari, [[Gürcistan Krallığı]]’nın yönetimindeyken, 1071’de [[Malazgirt Savaşı]]’nda [[Bizans]]’ı mağlup eden [[Büyük Selçuklular]]ın saldırısına uğradı. Gürcü kralı [[II. Giorgi]] 1080 yılında [[Kveli]] Kalesi Savaşı’nda Büyük Selçuklu komutanı Emir Ahmed’e yenilince, Taoskari’nin de içinde yer aldığı [[Tao-Klarceti]] bölgesi tamamen Selçukluların eline geçti. Daha sonra [[Samtshe Prensliği]]’nin yönetimine giren Taoskari, bu prensliğin başpapazının verdiği bilgiye göre Bana Piskoposluğu içinde kalıyordu.<ref>T. Jordania, ''Gürcistan Tarihi Üzerine Vakayinameler ve Başka Belgeler'' (Gürcüce), Tiflis, 1897, s. 53</ref> 16. yüzyılın ortalarında Osmanlılar Taoskari’yi ele geçirdi. [[Tao-Klarceti]] bölgesine tamamen hakim olduktan sonra da [[Çıldır Eyaleti]]’ni kurdular. Taoskari, Taoskar adıyla Ardanuç livasına bağlı aynı adlı nahiyenin merkezi oldu. ''Argnisi'', ''Kiviti'', ''Puluri'', ''Aldekosi'', ''Kalakesi'', ''Niakomi'', ''Karaşuti'', ''Kalakesi'', ''Nabdenevi'' gibi köyler Taoskari nahiyesine bağlıydı.<ref>''Defter-i Caba-i Eyalet-i Çıldır 1694-1732'' (Gürcüce ve Osmanlıca), (Yayıma hazırlayan) Tsisana Abuladze, Tiflis 1979, s. 104 ve diğer sayfalar.</ref> Taoskari 1871-1872 tarihli Erzurum salnamesinde Çıldır Sancağına bağlı bir kaza merkeziydi ve Taoskari kazasında 28 köyde 3.041 erkek nüfus bulunuyordu.
Uzun süre Osmanlı yönetimi altında kalan Taoskari, [[1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı]]’nda Osmanlıların yenilmesi üzerine [[Rusya İmparatorluğu|Ruslar]]ın eline geçti. [[Birinci Dünya Savaşı]] sonlarına doğru Rus ordusunun bölgeden çekilmesinden sonra, 1918-1921 arasında bağımsız olan [[Gürcistan Demokratik Cumhuriyeti|Gürcistan]] sınırları içinde yer aldı. 1921’de [[Kızıl Ordu]]’nun Gürcistan’ı işgal etmesinin ardından Taoskari’nin de içinde yer aldığı bölge [[Türkiye]]’ye kaldı. Taoskari’ye köy statüsü verildi ve adı da iki akarsuyun birleştiği yerde bulunması nedeniyle [[Çataksu, Olur|Çataksu]] olarak değiştirildi.
==Tarihsel yapılar==
Taoskari hayli zengin bir tarihsel geçmişe sahip bir yerdir. Burada iki [[kale]], [[manastır]], bu manastıra bağlı [[kilise]]ler ve ayrıca köy kilisesi vardı. 9-10. yüzyılda kurulmuş olan ve günümüze yıkıntıları kalmış olan manastırın ana kilisesi Taoskari Kilisesi [[kubbe]]li ve duvar süslemeleri olan bir yapıydı. Ana kilise gibi 9. yüzyılda inşa edilmiş olan ikinci kilise ise tek [[nef]]li bir yapıydı ve bu kilisenin de günümüze sadece yıkıntıları ulaşmıştır. Taoskari’de ayrıca tek nefli iki köy kilisesi vardı. Bunlardan birinin geriye yıkıntıları kalmış, diğerinin ise yeri bilinmiyor.<ref>''Tao-Klarceti - Tarihsel ve Kültürel Anıtlar Kataloğu'' (Gürcüce), (Editör) Buba Kudava, (Yazarlar) Nestan Bagauri, Zurab Batiaşvili, İrma Beridze, Buba Kudava, Nikoloz Jğenti, Goça Saitidze, Natia Hizanişvili, 2018, Tiflis, s. 43, 108-109, ISBN 9789941478178.</ref>
Taoskari’nin 1 kilometre güneydoğusunda yer alan Taoskari Kalesi, 1140 m yükseklikte, iki akarsuyun birleştiği yerde bir kayanın zirvesinde yer alır. Bu kale iki akarsu arasındaki ovayı kontrol ediyordu. Bu kaleden geriye yıkıntıları kalmıştır. Köyün güneyinde kayalık bir uçurumun tepesinde, 1120 metre yükseklikte ikinci bir kale vardır. Bu kalenin de sadece yıkıntıları kalmıştır.<ref>''Tao-Klarceti - Tarihsel ve Kültürel Anıtlar Kataloğu'' (Gürcüce), (Editör) Buba Kudava, (Yazarlar) Nestan Bagauri, Zurab Batiaşvili, İrma Beridze, Buba Kudava, Nikoloz Jğenti, Goça Saitidze, Natia Hizanişvili, 2018, Tiflis, s. 273-275, ISBN 9789941478178.</ref>
==Kaynakça==
{{kaynakça}}
[[Kategori:Erzurum tarihi]]
[[Kategori:Tao-Klarceti]]
| |||