Part İmparatorluğu: Revizyonlar arasındaki fark
| [kontrol edilmiş revizyon] | [kontrol edilmiş revizyon] |
İçerik silindi İçerik eklendi
Değişiklik özeti yok |
Değişiklik özeti yok |
||
111. satır:
[[File:Coin of Arsaces I (1), Nisa mint.jpg|thumb|I. Arşak'ın isminin Yunan alfabesiyle yazıldığı gümüş drahmi|alt=Two sides of a silver coin. The one on the left bears the imprint of a man's head, while the one on the right a sitting individual.]]
I. Arşak, Part İmparatorluğunu kurmadan önce İranlılardan oluşan ve Dahae Konfederasyonunu oluşturan antik bir Orta Asya kabilesi olan Parni kabilesinin şefiydi. Doğu İran dili konuşan Parniler, İlk olarak Ahamenişlerin sonrasında Selevkosların hakimiyetindeydiler. Andragoras adındaki Parthia satrabının Selevkoslara karşı ayaklanması sonucu Selevkosların bölgedeki hakimiyeti kaybetmesini büyük bir fırsat olarak gören Parni kabilesi lideri I. Arşak Parthia'yı ele geçirdi.<ref>{{harvnb|Curtis|2007|pp=7–8}}; {{harvnb|Brosius|2006|pp=83–84}}</ref>
== Genişleme ==
[[File:Parthian Empire.gif|thumb|left|300px|Part İmparatorluğunun genişlemesi]]
[[Image:Xong-e Ashdar Parthian relief.jpg|thumb|I. Mithridates, İran'ın Khūzestān Eyaleti, İzeh şehri Kong-e Aždar'da bir kaya kabartmasında at sırtında binerken.]]
Selevkos kralı III. Antiokhos, M.Ö 210 VE 209'da Parthia ve Baktria'yı geri almak için büyük bir sefer düzenledi. Ancak başarısız olarak II. Arşak ike anlaşma yapmak zorunda kaldı. I. Phraates, Selevkosların müdahalesi olmadan imparatorluğu yöneten ilk part hükümdarıydı. Part İmparatorluğunu genişleterek Kafkasya'ya Sedd-i İskender'e kadar dayandırdı.<ref>{{harvnb|Bivar|1983|p=31}}</ref> Ancak Partların en büyük genişlemesi ve en büyük sınırlara sahip olması M.Ö 171-138 tarileri arasında hüküm süren kardeşi I. Mithridates döneminde gerçekleşti. Selevkoslara sırtını dönmeye başlayan I. Mithridates, M.Ö 148 yılında Medya bölgesi ve Ekbatana şehrini ele geçirdi. Bu başarıları Partların, M.Ö 141 yılında Mezopotamya'daki [[Babil]] şehrini gele geçirmesi olayı izledi.<ref>{{harvnb|Garthwaite|2005|p=76}}; {{harvnb|Bivar|1983|p=35}}</ref> I. Mithridates ilk sikkelerini Babil'de bastırdı ve resmi bir tören yaptırdı. Hirkana'ya geri çekilirken Susa şehrini de ele geçirdi. M.Ö 139 yılına gelindiğinde tüm İran platosu Partların eline geçmişti. Bununla birlikte artık Partlar, Mezopotamya'dan Hindistan'daki [[İndus Nehri]]ne kadar uzanan geniş bir coğrafyada hüküm sürmeye başladı.
[[File:Mithradatesi.jpg|thumb|left|I. Mithridates'e ait drahmi]]
Hekatompilus, Partların ilk başkenti idi, Mithridates, Selevsiya'da, Ekbatana'da, Ktesifon'da ve Arşak krallarının mezarlarının bulunduğu yeni kurduğu Mithradakert'de(Nisa, Türkmenistan), kraliyete ait özel binalar kurmuştu. Ekbatana, kraliyet ailesinin yaz mevsimleri için gözde şehri olmuştu. Ktesifon ancak Gotarzes döneminde başkent olacaktı. Selevkos kralı II. Demetrius Nikator, M.Ö 140 yılında Partlara karşı bir ordu topladı ancak Selevkoslar mağlup edilerek Demetrius, Part orduları tarafından ele geçirilip Hirkanay'ya götürüldü.<ref>{{harvnb|Brosius|2006|p=89}}; {{harvnb|Bivar|1983|p=35}}; {{harvnb|Shayegan|2007|pp=83–103}}</ref> I. Mithridates, konuğuna burada çok iyi davranarak kızı Rhodgune'yi onunla evlendirdi. Selevkos kralı VII. Antiokhos Sidates, M.Ö 130 yılında Mezopotamya'yı geri almak için sefere çıktı. Part komutanı Indates, Büyük Zab'ta yenilgiye uğradı ve Antiokhos Babil'i ele geçirdi. Ordularını, Medya bölgesine ilerlettikten sonra Partlar ateşkes isteğinde bulundu. Ancak Antiokhos'un bazı şartları vardı. Arşaklılar, Parthia dışındaki tüm toprakları Selevkoslara bırakacak, yüklü miktarda haraç ödenecek ve II. Demetrius Nikator serbest bırakılacaktı. Partlar , Demetrius'u serbest bıraktı ancak diğer şartlar kabul edilmedi. Antiokhos, M.Ö 129 yılında Medya'da bir isyanı bastırmakla meşgul iken bölgeye giren Part ordusu, savaştan Antiokhos'u öldürdü. Ceset, gümüş bir tabut içinde Suriye'ye gönderildi.<ref>{{harvnb|Shayegan|2011|pp=145–150}}</ref>
== Part-Roma savaşları ==
Satır 128 ⟶ 137:
</center>
==
{{Kaynakça}}
| |||