İsviçre: Revizyonlar arasındaki fark

[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
İçerik silindi İçerik eklendi
Değişiklik özeti yok
Etiketler: Mobil değişiklik Mobil ağ değişikliği
YBot (mesaj | katkılar)
k Şablon güncelleme
128. satır:
}}
 
'''İsviçre''' ({{dil-Dil|de|Schweiz|dil_adı=e}}<ref group="not">[[İsviçrece|İsviçre Almancası]]'ndaki ismi bazen ''Schwyz'' ya da ''Schwiiz'' olarak da söylenir. ''[[Schwyz (kanton)|Schwyz]]'' ayrıca İsviçre kantonlarından birinin standart Almanca (ve uluslararası) adıdır.</ref> {{IPA|de|ˈʃvaɪts|}}; {{dil-fr|Suisse}} {{IPA|fr|sɥis|}}; {{dil-it|Svizzera}} {{IPA|it|ˈzvit͡sːera|}}; {{dil-rm|Svizra}}), resmî adıyla '''İsviçre Konfederasyonu''' ({{dil-la|Confoederatio Helvetica}}, CH kısaltması buradan gelir), federal otoritelerin merkezi [[Bern]] ile birlikte [[İsviçre'nin kantonları|26 kanton]]dan oluşan [[federal cumhuriyet]]. [[Batı Avrupa]]'da<ref group="not">Tanıma bağlı olarak [[Batı Avrupa]] ya da [[Orta Avrupa]]'da. [[İsviçre coğrafyası]]'na bakınız.</ref> bulunan ülkenin kuzey sınırında [[Almanya]], batısında [[Fransa]], güneyinde [[İtalya]], ve doğusunda [[Avusturya]] ile [[Lihtenştayn]] yer alır.
 
İsviçre [[denize kıyısı olmayan ülkeler|denize kıyısı olmayan]], [[İsviçre Alpleri|Alpler]], [[İsviçre Platosu]] ve [[Jura Dağları]] arasında bölünen, 41.285&nbsp;km² yüzölçümüne sahip bir ülkedir. Alpler toprakların daha fazla bölümünü işgal ederken, yaklaşık 8,5 milyon insandan oluşan İsviçreli nüfus çoğunlukla en büyük şehirlerin bulunduğu platoda yoğunlaşmıştır. Bu şehirlerin arasında iki [[küresel kent]] ve ekonomik merkez olan [[Zürih (şehir)|Zürih]] ve [[Cenevre]] de vardır. İsviçre Konfederasyonunun uzun bir [[silahlı tarafsızlık]] tarihi vardır -1815 yılından bu yana uluslararası bir savaş durumu olmamıştır- ve 2002 yılına kadar [[Birleşmiş Milletler]]'e katılmamıştır. Yine de etkin bir dış politika sürdürmektedir ve sıklıkla dünya çapında barış kurma girişimlerine katılır.<ref>Thomas Fleiner, Alexander Misic, Nicole Töpperwien, ''Swiss Constitutional Law'', p. 28, Kluwer Law International</ref> İsviçre aynı zamanda [[Uluslararası Kızılhaç ve Kızılay Hareketi|Kızılhaç]]'ın doğduğu ülkedir ve [[Cenevre Birleşmiş Milletler Merkezi|ikinci büyük BM merkezi]] de dahil olmak üzere çok sayıda uluslararası organizasyonun ev sahibidir. Avrupa seviyesinde, [[Avrupa Serbest Ticaret Birliği]]nin kurucu üyelerindendir ve [[Schengen Bölgesi]]nin bir parçasıdır – yine de dikkate değer olarak [[Avrupa Birliği]]nin ve [[Avrupa Ekonomik Alanı]]nın bir üyesi değildir.
137. satır:
 
== Etimoloji ==
[[Türkçe]]de başına "i" harfi eklenerek [[Latince]] kökenli dillerden aktarılan İsviçre sözcüğü, [[İngilizce]]deki ''Swiss'' sözcüğü gibi 16. yüzyılda kullanılmakta olan [[Fransızca]]daki ''Suisse'' sözcüğünden gelmektedir.{{Kaynak belirt}} Ülkenin İngilizcedeki adı olan ''Switzerland'', 16. ve 19. yüzyıl arasında kullanılan; fakat günümüzde kullanılmayan ve ''Swiss'' ile aynı anlamdaki ''Switzer'' sözcüğünden üretildi.<ref>[[OED]] [http://www.etymonline.com/index.php?term=Swiss Online Etymology Dictionary] etymonline.com. Retrieved on 2009-06-25</ref> ''Switzer'' sözcüğü ise [[Alamanlar|Alemanca]]daki ''Schwiizer'' sözcüğünden üredi. ''Schwiizer'' şu an [[Schwyz]] kantonu olan bölge ve bu bölgede yaşayanlar için kullanılan bir terimdi ve aynı zamanda [[Eski İsviçre Federasyonu]]nu oluşturan orman kantonlarından biriydi. 14. yüzyıldan beri kullanılmakta olan [[Ant kardeşliği]] ({{dil-Dil|de|Eidgenossen|dil_adı=e}}) sözcüğünün yanında, 1499'daki [[Swabian Savaşı]]'ndan sonra Swiss/Schweiz/İsviçre sözcüğü de sahiplenilmeye başlandı.{{Kaynak belirt}}
 
Bir yer ismi olarak ''Schwyz'' ise ilk olarak 972'de [[Eski Yüksek Almanca]]da ''Suittes'' biçiminde ve muhtemelen "yakmak" anlamındaki ''suedan'' sözcüğü ile ilişkili olarak ormanlık alanları yakarak yerleşime açmak anlamında kullanıldı.<ref>Room, Adrian. ''Placenames of the World''. London: MacFarland and Co., Inc., 1997.</ref> Sözcük 1499'daki Swabiyan Savaşı'na kadar sadece kantonu nitelemek için kullanılırken, giderek aşama aşama tüm konfederasyonu niteler hale geldi.<ref>[http://www.newadvent.org/cathen/14358a.htm Switzerland, the Catholic Encyclopedia] newadvent.org. Retrieved on 2010-01-26</ref><ref>On Schwyzers, Swiss and Helvetians, Federal Department of Home Affairs, [http://www.bar.admin.ch/archivgut/00591/00601/00602/index.html?lang=en# bar.admin.ch]. Retrieved on 2010-01-26</ref> Ülkenin [[İsviçre Almancası]]ndaki adı olan ''Schwiiz'' çift anlamlı olarak hem kantonu hem ülkeyi ifade etmek için kullanılsa da, ülke adı kullanılırken başına ''die'' tanımlığı getirilmektedir. Yani İsviçre için ''d'Schwiiz''i<ref>[http://www.schweizer-deutsch.ch/uploads/media/einige_Beispielseiten_2007-07-05_01.pdf Züritütsch Schweizerdeutsch (p. 2)] schweizerdeutsch.ch. Retrieved on 2010-01-26</ref> kanton ve kantondaki şehir için sadece ''Schwyz'' kullanılmaktadır.<ref>[http://www.sz.ch/xml_1/internet/de/application/d2/d56/d756/f759.cfm Kanton Schwyz: Kurzer historischer Überblick] sz.ch. Retrieved on 2010-01-26</ref>
"https://tr.wikipedia.org/wiki/İsviçre" sayfasından alınmıştır