Vikipedi

Heterotrof: Revizyonlar arasındaki fark

Etkileşimli olarak geçmişe göz at
[kontrol edilmemiş revizyon][kontrol edilmemiş revizyon]
← Önceki sürümle aradaki farkSonraki sürümle aradaki fark →
İçerik silindi İçerik eklendi
GörselVikimetin
C.ercan (mesaj | katkılar)
Beyaz liste
333 değişiklik
Değişiklik özeti yok
C.ercan (mesaj | katkılar)
Beyaz liste
333 değişiklik
Değişiklik özeti yok
1. satır:
[[Dosya:Auto-and heterotrophs.svg|alt=|küçükresim|Dışbeslenen ve kendibeslek şematik anlatımı]]
#yönlendir[[Heterotrof]]
'''Dışbeslenen,'''<ref>http://www.tdk.gov.tr/index.php?option=com_gts&arama=gts&kelime=d%C4%B1%C5%9Fbeslenen</ref> dışbeslek, ardıbeslek ya da '''heterotrof''' ({{IPAc-en|ˈ|h|ɛ|t|ər|ə|ˌ|t|r|oʊ|f|,_|-|ˌ|t|r|ɒ|f}};<ref>{{MerriamWebsterDictionary|grc|τροφή}}</ref> [[Yunanca|Yunan.]] '''''heterone''''' = (bir)başka ve '''''trophe''''' = beslenme) canlılar; [[Besin|besinlerini]] kendi kendilerine [[Kemosentez|sentezleyemeyen]] canlılardır.<ref>{{cite web|title=Heterotroph Definition|publisher=Biology Dictionary|url=https://biologydictionary.net/heterotroph/|date=15 December 2016}}</ref><ref name="essential microbiology">{{cite book|last=Hogg|first=Stuart|title=Essential Microbiology|year=2013|edition=2nd|publisher=Wiley-Blackwell|page=86|isbn=978-1-119-97890-9}}</ref> Yaşamlarını sürdürmek için gerekli [[Enerji|enerjiyi]] bu sebeple diğer dışbeslenen ya da [[Ototrof|kendibeslek]] canlılardan alması gerekir. Heterotrof terimi [[mikrobiyoloji]] alanında ilk kez 1946 yılında, [[Mikroorganizma|mikroorganizmaların]] beslenme tiplerine göre sınıflamasında kullanılmıştır.<sup>[5]</sup> Bugün ise terim besin zincirinin tanımlanmasında birçok alanda kullanılmaktadır.
 
Heterotrofların karşıtı olan kendibeslekler ise, besin karbon kaynağı olarak sadece kendi sentezledikleri organik karbonları tüketirler. Organik karbonlarını üretmek için inorganik [[karbon dioksit]] ya da [[Bikarbonat|bikarbonatları]] dönüştürürler. Bu süreçte [[güneş ışığı]] ([[fotoototrof]]) ya da [[inorganik]] bileşenlerden elde ettikleri enerjiyi kaynak olarak kullanırlar (Örn.: [[fotosentez]] yapan [[Bitki|bitkiler]].).
{{Geçmiş birleştir|Heterotrof}}
{{Birleş|Heterotrof}}
 
Dışbeslekler, [[besin zinciri]] içinde '''tüketici''' olarak bilinirler. Bâzı [[Bitkisel parazitlik|parazitik bitkiler]] de kısmen veyâ tamâmen dışbeslek olmuşlardır. [[Etobur bitkiler]] ise kendi besinlerini kendi üretmeye devam ettikleri ve et besinlerini sadece ek [[azot]] talebini tamamlamak için kullandıklarından kendibeslek sayılırlar.
{{Kaynaksız|tarih=November 2007}}
[[Dosya:Troph flowchart.svg|thumb|400px|Bir canlının [[kendibeslik]], dışbeslek ya da bir alt gruba âidiyetini bulmaya yarayan [[akış diagramı]]]]▼
 
Heterotrofların enerji ve karbon kaynaklarına göre de iki altsınıfı vardır<ref>{{cite book|last1=Mills|first1=A.L.|title=The Environmental Geochemistry of Mineral Deposits: Part A: Processes, Techniques, and Health Issues Part B: Case Studies and Research Topics|date=1997|publisher=Society of Economic Geologists|isbn=978-1-62949-013-7|pages=125–132|url=http://lmecol.evsc.virginia.edu/pubs/C13-Mills_Bull%20Econ%20Geol%20.PDF|accessdate=9 October 2017}}</ref>; [[Fotoheterotrof]] ve [[kemoheterotrof]]. Kemoheterotroflar enerji ihtiyâcını organik molekülleri ve karbonun başka bir organik şeklini hazmederek karşılar. İnsanlar, diğer hayvanlar ve mantarlar bu gruba örnektir. Fotoheterotroflar ise enerji ihtiyâcını ışıktan, karbon ihtiyâcını da organik maddelerden karşılar. [[Yeşil nonsülfür bakleriler]] bu gruba örnektir.
'''Dışbeslek ya da ardıbeslek (heterotrof)''' ([[Yunanca|Yunan.]] '''''heterone''''' = (bir)başka ve '''''trophe''''' = beslenme), büyümesi ve gelişmesi için gerekli olan [[karbon]]u [[organik bileşik|organik]] maddelerden alan [[canlı]] türüdür. Dışbeslekler, [[besin zinciri]] içinde '''tüketici''' olarak bilinirler. Karşıtı, [[inorganik]] [[karbon dioksit]] ya da [[bikarbonat]]ları tek karbon kaynağı olarak kullanan [[kendibeslek]]lerdir. Bütün [[hayvan]]lar, [[mantar]]lar ve birçok [[bakteri]] türleri dışbeslektirler. Bâzı [[parazit]]ik bitkiler de kısmen veyâ tamâmen dışbeslek olmuşlardır. [[Etobur bitkiler]] et besinlerini [[azot]] talebini tamamlamak için kullandıklarından [[kendibeslek]] sayılırlar.
 
<br />
Dışbeslekler [[karbon]] temelli organik maddeleri anorganik çevre kaynaklarından [[kemosentez|sentezleyemediklerinden]] besinlerini başka dışbeslek ya da kendibeslek canlılardan almak durumundadırlar. Örn.: [[fotosentez]] yapan [[bitki]]ler.
 
== Beslenme yönünden tipleri ==
Bir [[tür]]ün dışbeslek olarak kabûl edilmesi için karbon dioksitini [[organik bileşikler]]den almalıdır. Eğer sâdece [[azot]] almak için [[organik bileşikler]]den yararlanıyor ve dolayısıyla [[enerji]] üretmiyorsa kendibeslek sayılırlar. Eğer bir [[tür]] [[azot]] ihtiyâcını organik bileşiklerden elde ediyorsa bu cins dışbesleklerin iki altsınıfı vardır:
[[İnsan]]<nowiki/>lar, [[hayvan]] ve [[mantarlar]]ın tümü ile birçok [[bakteri]] türü bu gruba girmektedir.<ref name="cell">[http://highered.mcgraw-hill.com/sites/dl/free/0072965819/415836/rav65819_ch07.pdf "How Cells Harvest Energy"]. McGraw-Hill Higher Education.</ref> Heterotrof organizmalar [[beslenme]] özellikleri yönünden,
 
'''1.''' ''[[Holozoik]] formlar'' (besinlerini katı parçacıklar halinde alarak sindiren canlılardır. Örn : Hayvanların birçoğu.) Aldıkları besinin yapısına göre üçe ayrılır:
* [[Fotoheterotrof]]: [[Enerji]] ihtiyâcını [[ışık]]tan, karbon ihtiyâcını da organik maddelerden karşılar.
:a- [[Otçul]] (sadece [[bitkiler]]le beslenenler)
* [[Kemoheterotrof]]: [[Enerji]] ihtiyâcını organik molekülleri ve karbonun başka bir organik şeklini hazmederek karşılar.
:b- [[Etçil]] (sadece [[et]]le beslenenler)
:c- [[Hepçil]] (hem ot, hem etle beslenenler)
'''2.''' ''[[Saprofitik]] formlar'' (organik maddeleri doğrudan hücre zarlarıyla absorbe eden canlılar. Örn: [[Maya (biyoloji)|Mayalar]], [[Küf mantarı|küfler]], [[bakteriler]]in birçoğu) Bu canlılar hücre zarı dışına salgılayabildikleri sindirim enzimleriyle hücre dışında sindirim yaparlar. Daha sonra da bu enzimlerle parçalanan bileşikleri hücre zarlarıyla metabolizmalarına alırlar. Hücre dışında gerçekleşen bu tepkimeler, organik bileşikleri yeniden inorganik bileşiklere ayrıştırmaktadır. Saprofitler, ekosistemdeki [[Ekosistem#Ekosistemde madde çevrimi|madde çevrimi]] yönünden önemli bir işlev görürler.
 
'''3.''' ''[[parazit|Parazitik formlar]]'' ([[Bitkisel parazitlik|bitkisel]] ya da hayvansal parazitler konukçu olarak tanımlanan bir bitki ya da hayvan üzerinde ya da içinde yaşar ve besinini konukçudan sağlayan canlılardır.) 2 çeşittir:
Daha basit bir deyişle dışbeslek olan canlılar, kendi besinlerini ışık ve [[inorganik bileşik]]lerden elde edemeyip başka canlılardan ya da onların artıklarından beslenen canlılardır.
:a- Endoparazitler: Vücut içinde yaşarlar. Örn: [[Bağırsak solucanı]]
:b- Ektoparazitler: Vücut dışında yaşarlar. Örn: [[Bit (Parazit)|Bit]], [[Pireler|pire]] vs
 
== Akış şeması ==
▲[[Dosya:Troph flowchartTroph_flowchart.svg|thumbalt=|400pxküçükresim|Bir canlının [[kendibeslik]], dışbeslek ya da bir alt gruba âidiyetini bulmaya yarayan [[Akış diyagramı|akış diagramı]] ]]
 
* Ototrof canlılar
** [[Kemoototrof]]
** [[Fotoototrof bakteri|Fotoototrof]]
* '''Heterotroph'''
** Kemoheterotrof
** Fotoheterotrof
 
 
 
 
<br />
== Heterotrof görüşü ==
Heterotrof görüşü, bir [[canlı]]nın [[cansız]]larlardan çok uzun bir süre sonra özel çevre koşullarında heterotrof bir canlı olarak oluştuğunu savunur.
 
İlkel atmosferde [[NH3|amonyak (NH<sub>3</sub>)]], [[CH4|metan (CH<sub>4</sub>)]], [[H2|hidrojen (H<sub>2</sub>)]], [[H2O|su (H<sub>2</sub>O)]], [[CO2|karbondioksit (CO<sub>2</sub>)]] [[gaz]]ları bulunur. Bu gazlar ortamdaki [[enerji]]yle (u.v ışınları, radyoaktif ışınımlar, yıldırım ve şimşekler, volkanik faaliyetler) basit organik molekülleri oluşturur. Bu olay labratuvarda [[Miller-Urey Deneyi|Miller]] tarafından kanıtlanmıştır. (ilkel atmosferde [[O2|oksijen (O<sub>2</sub>) gazı]] yoktur.) Oluşan [[Organik bileşik|organik molekül]]ler yağan [[yağmur]]ların etkisiyle [[deniz]] ve [[göl]]lere doğru taşınırken basit organik moleküllerden kompleks bileşikler oluşmaya başlar. (Fox tarafından labrotuarda aminoasitlerden protein elde edilerek kanıtlanmıştır.) kompleks organik moleküller kendi aralarında düzenlemelerle hücre öncüsü koaservatları oluşturur. Bu olay Oparin tarafından kanıtlanmıştır.
 
<br />
 
== Kaynakça ==
[[Kategori:Ekoloji]]
[[Kategori:Biyokimya]]
[[Kategori:Botanik]]
[[Kategori:Biyoloji terminolojisi]]
"https://tr.wikipedia.org/wiki/Heterotrof" sayfasından alınmıştır