|
| babası = [[Şeyh Haydar]]
| annesi = [[Alemşah Halime Begüm]]
| doğum_tarihi = {{doğum tarihi|1487|76|17}}
| doğum_yeri = [[Erdebil (şehir)|Erdebil]], [[İran]]
| ölüm_tarihi = {{ölüm tarihi ve yaşı|1524|5|24|1487|7|17}}
| dini = [[Kızılbaş]], [[Şii İslam]]<ref name="TDV"/>
}}
'''I. İsmail''' veya '''Şah İsmail''' tam unvanıyla '''Ebu'l-Muzaffer Bahadır el-Hüseynî'''<ref>Tufan Gündüz, [[TDV İslâm Ansiklopedisi]], cilt: 38, sayfa: 253</ref>) ( ({{dil-fa|شاه اسماعیل;}} d. [[17 TemmuzHaziran]] 1487, [[Erdebil (şehir)|Erdebil]] - 24 Mayıs 1524 [[Erdebil (şehir)|Erdebil]]), [[Safevî Tarikatı]]'nın lideri ve [[Safevi Devleti]]'nin kurucusu ve ilk hükümdarı. Kurduğu devlette [[Azerbaycan Türkçesi]] saray ve ordu dili olarak [[Farsça]] bürokrasi dili olarak kullanılmıştır.<ref>The Qizilbash, Education and the Arts adlı kitabının XVI. bölümünün 169. sayfası</ref><ref>A Study of History,V, s. 514-15</ref><ref>Turko-Persia in Historical Perspective. Cambridge University Press. ss. 86-87</ref>
== Hayatı ==
=== İlk yılları ===
İsmail, [[17 TemmuzHaziran]] 1487 tarihinde [[Erdebil (şehir)|Erdebil]] şehrinde [[Safevî Tarikatı]]'nın [[Türkmen]]<ref>Bernard Lewis, Orta Doğu s.130</ref> şeyh ailesinin çocuğu olarak dünyaya geldi.<ref>http://www.iranicaonline.org/articles/ebn-bazzaz</ref><ref>V. Minorsky, "The Poetry of Shāh Ismā‘īl I," ''Bulletin of the School of Oriental and African Studies'', University of London 10/4 (1942): 1006–53</ref><ref>Muḥammad Kamāl, ''Mulla Sadra's Transcendent Philosophy'', Ashgate Publishing Inc, 2006,</ref> İsmail'in babası [[Şeyh Haydar]], dedesi ise [[Şeyh Cüneyd]]'dir. İsmail'in annesi [[Alemşah Halime Begüm]] [[Akkoyunlu]] hükümdarı [[Uzun Hasan]]'nın kızıdır. [[Şeyh Haydar]], [[Kafkasya]]’ya düzenlediği seferinde öldürülmüş babası [[Şeyh Cüneyd]]'in öcünü almak için 1488'de [[Şirvanşahlar Devleti]]'e saldırır. Şirvan hükümdarı Ferruh Yasar yenilgiye uğrayarak [[Gülistan]] [[kale]]sine çekilir. Yedi ay muhasarada kaldıktan sonra Şirvan hükümdarı damadı olan Akkoyunlu sultanı [[Sultan Yakup|Yakub Bey’den]] yardım istedi. Şeyh Haydar da, [[Alemşah Halime Begüm]] ile evlendiğinden, Yakup’un kardeşinin kocası idi, fakat Haydar’ın daha da güçlenmesini istemeyen [[Akkoyunlu]] hükümdarı Ferruh Yasar'a bir kuvvet gönderdi. [[Akkoyunlu]] ve [[Şirvanşah]] ordularıyla [[Taberistan]] yakınlarında yapılan savaşta Şeyh Haydar öldürüldü.<ref>[http://books.google.com.au/books?id=rezD7rvuf9YC&pg=PA944&dq=safawi+haidar&lr=&as_brr=3#v=onepage&q=safawi%20haidar&f=false E.J. Brill's First Encyclopaedia of Islam, 1913-1936, By M Th Houtsma, T W Arnold, A J Wensinck, pg.944]</ref>
Babası [[Şeyh Haydar]] öldürüldükten sonra, İsmail dayısı Sultan Yakup tarafından annesi Âlem şah Begüm ve kardeşleri Sultan Ali ve İbrahim ile birlikte Şiraz Valisi Mensur Pürnak Bey’in yanına gönderildi. İsmail o sırada bir yaşındaydı. Sultan Yakup'un ömrünün sonuna kadar onlar [[Fars]]'ta [[İstahr kalesi]]nde hapsedildiler. Sultan Yakup 1490'da eşi tarafından öldürüldü.<ref>Yusufcemali, Hayat-i İçtimâi, Ferhengi ve Mezhebi-i Şah İsmail-i Evvel, s. 51</ref>
|
