Vikipedi

III. Gıyâseddin Keyhüsrev: Revizyonlar arasındaki fark

Etkileşimli olarak geçmişe göz at
(Tüm bekleyen değişiklikleri göster)
[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
← Önceki sürümle aradaki farkSonraki sürümle aradaki fark →
İçerik silindi İçerik eklendi
GörselVikimetin
Makedon (mesaj | katkılar)
Devriyeler
6.771 değişiklik
kDeğişiklik özeti yok
Makedon (mesaj | katkılar)
Devriyeler
6.771 değişiklik
Değişiklik özeti yok
25. satır:
| dini = [[Sünni İslam]]
}}
'''III. Gıyaseddin Keyhüsrev''' ({{dil-fa|غياث الدين كيخسرو بن قلج ارسلان}}, Gıyaseddin Keyhüsrev bin Kılıç Arslan; d. 1259, ö. 1284), [[Anadolu Selçuklu Devleti|Anadolu Selçuklu]] Sultanı ve [[IV. Kılıç Arslan]]'ın oğludur.
 
III. Gıyaseddin Keyhüsrev babası [[IV. Kılıç Arslan]]'ın [[Moğollarİlhanlılar]] tarafından idam edilmesi üzerine çocuk yaşta tahta çıktı. Tahta çıktığında artık [[Anadolu Selçuklu Devleti]] tamamen Moğolların egemenliği altına girmişti. [[Anadolu]]'da artık ne Moğol ne de [[Selçuklu]] egemenliğini tanımayan [[Anadolu Beylikleri|beylikler]] ortaya çıkmaya başlamıştı. 1277 yılında [[Memlük]] sultanı [[Baybars]] Anadolu'yunun bir bölümünü istila etti ve Selçukluları kendine bağladı.. Ancak [[Memlükler]] uzun süre [[Anadolu]]'da kalamadılar ve egemenlik tekrar [[Moğollar]]ın eline geçti.
 
III. Gıyaseddin Keyhüsrev 1284 yılında [[Moğollar]] tarafından idam edildi. Artık son derece zayıflamış olan Anadolu Selçuklu tahtına amcasının oğlu [[II. Gıyaseddin Mesud]] ([[II. İzzeddin Keykavus]]'un oğlu) geçti.
 
== Tahta Çıkışı ==
Moğol vesayeti altındaki Anadolu Selçuklu sultanı [[IV. Kılıç Arslan|IV. Rukneddin Kılıç Arslan]]’la [[Muineddin Süleyman|Pervâne Muineddin Süleyman]]’nin arası 1266 yılında açılmıştır. Pervâne Muineddin Süleyman, İlhanlı [[noyan]]ı Nabşı’ya, Kılıç Arslan’ın Moğollara karşı bir direniş örgütlemeye çalışmakta olduğunu, bu amaçla gizlice bir ordu teşkil etmeye çalıştığını ve Memluk sultanı [[Baybars]] ile temasta olduğunu gizliden gizliye bildiriyordu. Sonunda İlhanlı sarayının sultanın öldürülmesi için onay alınmıştır.<ref>Yasemin Aktaş, [http://dergipark.gov.tr/download/article-file/409012 Anadolu Selçuklu Sultanı III. Gıyaseddin Keyhüsrev ve Saltanatının İlk Yılları] sh.: 199</ref> Pervâne Muineddin Süleyman bunun üzerine Kılıç Arslan’ı, Noyan Nabşı’nın düzenlediği bir ziyafette zehirletmiştir.<ref>Nilgün Dalkesen [http://dergipark.gov.tr/download/article-file/458732 “Türk-Moğol Tarihindeki Vezirlik Kurumunun İlhanlı Hanedanlığındaki Uygulamaları Çerçevesinde Yeniden Düşünmek”] sh.: 163</ref> Sultanın öldürülmesinin hemen ardından Pervâne Muineddin Süleyman Akşehir’den Konya’ya giderek çocuk yaştaki III. Gıyaseddin Keyhüsrev’i Anadolu Selçuklu tahtına oturtmuştur. Gıyaseddin Keyhüsrev’in kaç yaşında olduğu konusunda kaynaklar hemfikir değildir. [[İbn Bîbî]] ve Müneccimbaşı Ahmed bin Lütfullah’a göre iki buçuk yaşında, [[Aksarayi]]’ye göre altı yaşında, [[Ebu’l-Fidâ]] ve [[Ebû’l-Farac]]’a göre ise dört yaşındadır. Sonuç olarak küçük bir çocuk olan III. Gıyaseddin Keyhüsrev Anadolu Selçuklu pervanesi ve İhlanlı hanı tarafından tahta geçirilmiştir. Artık Anadolu Selçuklu, İlhanlı sarayının talimatlarıyla Pervâne Muineddin Süleyman tarafından idare edilecektir. Yeni sultanın tahta oturma merasimlerinden önce Pervâne Muineddin Süleyman bütün yurda müjde fermanları göndermiştir. Bu müjde haberinde “el-mülki li’llah” yani “mülk Allahındır” ibaresi yer almaktadır. Yeni sultan saltanatı boyunca Pervâne Muineddin Süleyman’n kontrolünde çıkamamış, ülkeyi İlhanlı sarayının direktifleriyle pervane tarafından yönetilmiştir. Yine de 1277 yılına kadar Anadolu Selçuklu sınırları dahilinde günlük yaşamın sakin geçtiği ileri sürülür. Pervâne Muineddin Süleyman’ın öldürülmesi ile ülke “sahipsiz ve devletsiz” kalmış, bütün bütün İlhanlı hakimiyetine girmiştir.<ref>Yasemin Aktaş, sh.: 200, 202</ref>
Sultan 3. Gıyaseddin, babası Sultan 4. Kılıç Arslan'ın ölümünden sonra devlet erkanı Konya'ya varınca henüz iki buçuk yaşında olan Gıyaseddin'i saltanat tahtına oturttular. Herkes onu destekliyordu ve saltanatını kabul ediyordu. Samimi olarak ağzına bakıyorlardı. (Sözlerini emir bilmişlerdi.) Gıyaseddin büyüyüp aklı erene kadar ülkeyi Sahib Ata Fahreddin Ali ve Emir Süleyman Pervane yönetiyordu. Halk bu ikilinin iktidarından memnundu. Aralarında anlaşma ve fikir birliği vardı.
 
"Dünyanın her yanından, İstanbul, Frengistan, Tarsus ve Kabzus'tan, karadan ve denizden tüccarlar ve elçiler akın akın saltanat dergahına gelmeye başladılar. Sultan, Pervane ve Sahib Ata'nın eğitim-öğretim mahfülünde berrak suyun kenarında yetişen bir fidan gibi yetişip büyüyordu. Bir süre ağaç kalıpla menşur ve fermanları damgaladı."<ref>İbn Bibi, El Evamiru'l-Ala'iyye fi'l-Umuri'l-Ala'iyye, S.599, TTK Yayınları, Ankara 2014   </ref> Çocukluk döneminden yavaş yavaş çıkıp aklı ermeye başlayınca (eşyayı farketme ve isimleri ezberleme gücüne erişince) ona hoca tuttular. "O zaman Kur'an hükümlerini, namazın ve orucun gereklerini öğrenmeye, helal ve haram arasındaki farkı anlamaya başladı. Şiir:
 
Her ne kadar Cihanı Yaratan ona atabeğ ve talihi hoca olarak verdiyse de
69. satır:
 
O, her zaman cihana hakim ve muzaffer olsun! Her vakti nevruz bayramı gibi olsun!"<ref>İbn Bibi, a.g.e, S.599-600</ref>
 
== Kaynakça ==
{{Kaynakça}}
* [http://mehmeteti.150m.com/seljuqsofrum/index.htm "Mehmet Eti Anatolian Coins" websitesi] {{İng}}
 
{{başlangıç kutusu}}
{{S-hou|[[Selçuklular|Selçuklu Hanedanı]]||1259||1284||[[Anadolu Selçuklu Devleti|Anadolu]]}}
Satır 79 ⟶ 77:
{{sıra kutusu| önce = [[IV. Kılıç Arslan]] | başlık= [[Anadolu Selçuklu sultanları listesi|Anadolu Selçuklu Sultanı]] | yıllar= 1265 – 1284 | sonra= [[II. Gıyaseddin Mesud]]}}
{{bitiş kutusu}}
 
{{Selçuklu sultanları}}
 
{{DEFAULTSORT:Gıyaseddin Keyhüsrev 03}}
[[Kategori:1282 yılında ölenler]]
"https://tr.wikipedia.org/wiki/III._Gıyâseddin_Keyhüsrev" sayfasından alınmıştır