|
[[Dosya:Frauentag 1914 Heraus mit dem Frauenwahlrecht.jpg|250px|thumb|1914 yılı Kadınlar Günü afişi]]
'''Dünya Kadınlar Günü''' ya da '''Dünya Emekçi Kadınlar Günü''', her yıl 8 Mart'ta kutlanan ve [[Birleşmiş Milletler]] tarafından tanımlanmış uluslararası bir gündür.<ref>[http://www.un.org/events/women/iwd/2008/history.shtml Birleşmiş Milletler'in Dünya KadınKadınlar Günü'nün geçmişi hakkındaki sayfası]</ref><ref>[http://www.international-mens-day.com/IWD_IMD.php Origins and Evolution: Perspectives of Two International Days]</ref> [[İnsan hakları]] temelinde kadınların siyasi ve sosyal bilincinin geliştirilmesine, ekonomik, siyasi ve sosyal başarılarınıneşit kutlanmasınahaklar ayrılmaktadır.için Türkiye'demücadelesine iseve 8başarılarının Mart Dünya Emekçi Kadınlar Günü ilk kez 1921 yılında "Emekçi Kadınlar Günü" olarak kutlanmayakutlanmasına başlandıadanmıştır.
Bu, gün [[kadın hakları]] hareketinde bir odak noktasıdır. [[Amerika Sosyalist Partisi]], 28 Şubat 1909'da [[New York]]'ta bir Kadınlar Günü düzenledikten sonra, 1910 [[Uluslararası Sosyalist Kadın Konferansı]] her yıl bir Kadınlar Günü düzenlenmesini önerdi. 1917'de Sovyet RusyasıRusya'ndada kadınkadınlar oy hakkı kazandıktan sonra, 8 Mart orada resmi ulusal bayram oldu. Daha sonra gün, ağırlıklı olarak 1975'te Birleşmiş Milletler tarafından Dünya Kadınlar Günü olarak kabul edilene kadar 8 Mart ağırlıklı olarak sosyalist hareket ve komünist ülkeler tarafından kutlandı. Bugün,Günümüzde 8 Mart Dünya Kadınlar Günü bazı ülkelerde resmi tatildirtatil veiken başkabazı yerlerde büyük ölçüdeülkelerde görmezden gelinirgelinmektedir. Bazı yerlerdeülkelerde protesto günüdür;günü, diğerlerindebazılarında ise kadınlığı kutlayan bir gündür.
== Tarihçe ==
[[26 Ağustos|26]] - [[27 Ağustos]] [[1910]] tarihinde [[Danimarka]]'nın [[Kopenhag]] kentinde 2.Sosyalist Enternasyonale bağlı kadınlar toplantısında (Uluslararası Sosyalist Kadınlar Konferansı) [[Almanya Sosyal Demokrat Partisi]] önderlerinden [[Clara Zetkin]], [[Rosa Luxemburg]] 8her Martyıl 1857bir tarihindeki"Kadınlar tekstilGünü" fabrikasıkutlanması yangınındaönerisini ölengetirdi kadınve işçileröneri anısınaoybirliğiyle 8kabul Mart'ınedildi. "Internationalerİlk Frauentag"yıllarda (Internationalbelli Women'sbir Daytarih -saptanmamıştı Dünyafakat Kadınlarher Günü)zaman olarak[[ilkbahar]]da anılması önerisini getirdi ve öneri oybirliğiyle kabul edildianılıyordu. ▼[[8 Mart]] [[1857]] tarihinde [[Amerika Birleşik Devletleri|ABD]]'nin [[New York]] kentinde 40.000 dokuma işçisi daha iyi çalışma koşulları istemiyle bir tekstil fabrikasında greve başladı. Ancak [[polis]]in işçilere saldırması ve işçilerin fabrikaya kilitlenmesi, arkasından da çıkan yangında işçilerin fabrika önünde kurulan barikatlardan kaçamaması sonucunda 120 kadın işçi can verdi.<ref>http://www.batayouvriye.org/English/Positions1/march8.html</ref> İşçilerin cenaze törenine 10.000'i aşkın kişi katıldı. ▼
[[Dosya:Zetkin luxemburg1910.jpg|thumb|150px|sol| 8 Mart'ın DünyaUluslararası Kadınlar Günü olarak kutlanmasını öneren [[Clara Zetkin]] (solda) [[Rosa Luxemburg]] ile.]] ▼▲[[26 Ağustos|26]] - [[27 Ağustos]] [[1910]] tarihinde [[Danimarka]]'nın [[Kopenhag]] kentinde 2. Enternasyonale bağlı kadınlar toplantısında (Uluslararası Sosyalist Kadınlar Konferansı) [[Almanya Sosyal Demokrat Partisi]] önderlerinden [[Clara Zetkin]], [[Rosa Luxemburg]] 8 Mart 1857 tarihindeki tekstil fabrikası yangınında ölen kadın işçiler anısına 8 Mart'ın "Internationaler Frauentag" (International Women's Day - Dünya Kadınlar Günü) olarak anılması önerisini getirdi ve öneri oybirliğiyle kabul edildi.
▲Daha sonraki yıllarda bu günün 8 Mart olarak belirlenmesi ile ilgili çeşitli görüşlerden biri [[8 Mart]] [[1857]] tarihinde ABD'deki bir tekstil fabrikası yangınında ölen kadın işçiler anısına bu günün seçildiğidir. 8 Mart 1857'de [[Amerika Birleşik Devletleri|ABD]]'nin [[New York]] kentinde 40.000 dokuma işçisi daha iyi çalışma koşulları istemiyle bir tekstil fabrikasında greve başladı. Ancak [[polis]]in işçilere saldırması ve işçilerin fabrikaya kilitlenmesi, arkasından da çıkan yangında işçilerin fabrika önünde kurulan barikatlardan kaçamaması sonucunda 120 kadın işçi can verdi . Bu işçilerin cenaze törenine 10.000'i aşkın kişi katıldı.<ref>http://www.batayouvriye.org/English/Positions1/march8.html</ref> İşçilerinBir cenazediğer töreninegörüşe 10.000göre ise, yine ABD' inin aşkınNew kişiYork katıldıkentinde 8 Mart 1908'de çoğu sosyalist olan kadın işçilerin öncülüğünde sendikal haklar ve kadınlara oy hakkı talepleri ile Manhattan'daki Lower East Side'ın tam ortasındaki Rutgers Meydanı'nda düzenlenen başarılı miting tüm dünyada Kadınlar Günü kutlamaları için 8 Mart'ın seçilmesine ilham kaynağı olmuştur.
▲[[Dosya:Zetkin luxemburg1910.jpg|thumb|150px|sol|8 Mart'ın Dünya Kadınlar Günü olarak kutlanmasını öneren [[Clara Zetkin]] (solda) [[Rosa Luxemburg]] ile.]]
İlk yıllarda belli bir tarih saptanmamıştı fakat her zaman [[ilkbahar]]da anılıyordu. Tarihin 8 Mart olarak saptanışı 1917 [[Ekim Devrimi]]'nin önderi ve [[Sovyetler Birliği]]'nin kurucusu [[Vladimir Lenin|Lenin]]'in önerisiyle [[1921]]'de [[Moskova]]'da gerçekleştirilen 3. Uluslararası Kadınlar Konferansı'nda (3. Enternasyonal Komünist Partiler Toplantısı) gerçekleşti. Adı da "Dünya Emekçi Kadınlar Günü" olarak belirlendi. [[I. Dünya Savaşı|Birinci]] ve [[II. Dünya Savaşı|İkinci Dünya Savaşı]] yılları arasında sosyalizmin yayılmasından çekinen bazı ülkelerde anılması yasaklanan{{Kaynak belirt}} Dünya Kadınlar Günü, 1960'lı yılların sonunda [[Amerika Birleşik Devletleri]]'nde gerçekleşen çeşitli gösterilerde anılmaya başlanmasıyla [[Batı Bloku]] ülkelerinde daha güçlü bir şekilde gündeme geldi. Birleşmiş Milletler Genel Kurulu, [[16 Aralık]] [[1977]] tarihinde 8 Mart'ın "Dünya Kadınlar Günü" olarak anılmasını kabul etti.
[[1921]]'de [[Moskova]]'da gerçekleştirilen Komünist Enternasyonal 3. Kongresinde bu günün adına "Dünya Emekçi Kadınlar Günü" denmeye başlanmış ve bir süre 8 Mart kutlamaları ağırlıkla uluslararası komünist hareketle ilişkilendirilmiş, hatta bazı ülkelerde komünizmin yayılmasına karşı tedbir olarak yasaklanmıştır.
Bununla birlikte Birleşmiş Milletler'in resmi internet sayfasında, günün tarihine ilişkin bölümde kutlamanın New York'ta ölen kadın işçilerin anısına yapıldığı yazılmamıştır.<ref>[http://www.un.org/events/women/iwd/2007/history.shtml un.org]</ref>
Dünya Kadınlar Günü 1960'lı yılların sonunda [[Amerika Birleşik Devletleri]] ve [[Batı Bloku]] ülkelerinde de tekrar geniş ölçekte kutlanmaya başlamış ve giderek yaygınlaştı. Birleşmiş Milletler Genel Kurulu, [[16 Aralık]] [[1977]] tarihinde 8 Mart'ın "Dünya Kadınlar Günü" olarak kutlanmasını kabul etti.
== Türkiye'de 8 Mart Dünya Emekçi Kadınlar Günü == ▼1975 yılında ve onu izleyen yıllarda daha yaygın, ve yığınsal olarak kutlandı, kapalı mekanlardan sokaklara taşındı. ▼
▲== Türkiye'de 8 Mart Dünya Emekçi Kadınlar Günü ==
"Birleşmiş Milletler Kadınlar On Yılı" programından Türkiye'nin de etkilenmesiyle, 1975 yılında "Türkiye 1975 Kadın Yılı" kongresi yapıldı. [[12 Eylül 1980 Darbesi|12 Eylül Darbesi]]'nden sonra cunta yönetimi tarafından dört yıl süreyle herhangi bir kutlama yapılmasına izin verilmedi. 1984'ten itibaren her yıl çeşitli kadın örgütleri tarafından "Dünya Emekçi Kadınlar Günü" kutlanmaya devam edilmektedir.
Türkiye'de 8 Mart Dünya Kadınlar Günü ilk kez 1921 yılında kutlanmaya başlamıştır. Ancak, 1920'lerin ortalarından itibaren 8 Mart Dünya Kadınlar Günü kutlamalarına izin verilmemiştir.
▲"Birleşmiş Milletler Kadınlar On Yılı" programından Türkiye'nin de etkilenmesiyle, 1975 yılında "Türkiye 1975 Kadın Yılı" kongresi yapıldı. 1975 yılında ve onu izleyen yıllarda 8 Mart daha yaygın , ve yığınsal olarak kutlandı, kapalı mekanlardan sokaklara taşındı.
[[12 Eylül 1980 Darbesi|12 Eylül Darbesi]]'nden sonra cunta yönetimi tarafından dört yıl süreyle herhangi bir kutlama yapılmasına izin verilmedi.
1984'ten itibaren her yıl çeşitli kadın örgütleri tarafından kutlanmaya devam edilmektedir.
==Ayrıca bakınız==
| 