Göktürk Kağanlığı: Revizyonlar arasındaki fark

[kontrol edilmemiş revizyon][kontrol edilmemiş revizyon]
İçerik silindi İçerik eklendi
Atro S (mesaj | katkılar)
Değişiklik özeti yok
Atro S (mesaj | katkılar)
127. satır:
[[Aşina]] ailesi, ''Chou Kitabı'' ve ''Kuzey Hanedanlar Tarihi'' 'ne göre, Hiung-nu'nun ayrı bir kolu<ref name="Zhou50">''Chou Kitabı'', [[:zh:s:周書/卷50|Cilt 50]] {{Zh icon}}</ref><ref name="Northern99">''Kuzey Hanedanlar Tarihi'', [[:zh:s:北史/卷099|Cilt 99]] {{Zh icon}}</ref> ve ''Sui Kitabı'' ve ''T'ung-tien'' e göre, [[Kuzey Liang (16 Krallık)|Ping-liang]]'ın "Karışık yabancı" ([[:en:wikt:雜|雜]][[:en:wikt:胡|胡]] / 杂胡, Pinyin: záhú, Wade-Giles: tsa-hu)larındandır.<ref name="Sui84">''Sui Kitabı'', [[:zh:s:隋書/卷84|Cilt 84]] {{Zh icon}}</ref><ref name="Tong197">杜佑, 《通典》, 北京: 中華書局出版, ([[Tu Yu]], ''[[T'ung-tien]]'', Cilt 197), 辺防13 北狄4 突厥上, 1988, ISBN 7-101-00258-7, p. 5401. {{Zh icon}}</ref> ''Sui Kitabı'' 'nın aktardığına göre, [[Kuzey Vey|Sonraki Vey]] (Kuzey Vey) imparatoru [[T'ai-wu]] (T'o-pa Ch'ou, Fu-li, Büri)'nun Chü-ch'ü'yü yok ettiğinde (18 Ekim 439 tarihinde<ref>[[Ssu-ma Kuang]], ''[[Tzu chih t'ung chien]]'', [[:zh:s:資治通鑑/卷123|Cilt 123]] {{Zh icon}}</ref><ref>Yıl: [[:zh:承和 (北凉)|永和]]七年 ([[:zh:太延|太延]]五年), Ay: 九月, Gün: 丙戌 [http://sinocal.sinica.edu.tw/ Academia Sinica] {{Zh icon}}</ref>), [[Aşina]]'nın 500 hanesi [[Cücenler]]lere koşup [[Altay dağları|Chin-shanlara]] (Altay dağları) yerleştiler<ref name="Sui84"/>. Altay dağlarının kuzeyinde demir işleri yaparak Cücenlerin egemenliğinde yaşadılar<ref name="Sui84"/><ref name="Zizhi159">Ssu-ma Kuang, ''Tzu chih t'ung chien'', [[:zh:s:資治通鑑/卷159|Cilt 159]] {{Zh icon}}</ref>. Çin tarihsel kaynakları Cücen kağanı Anagui'nin, kızıyla evlenmek isteyen Göktürk kağanı Bumin'e “''Senin gibi demirci bir kölem benim kızımı hangi cesaret ve cür'etle nasıl isteyebilir?”''<ref>Türkoğlu Gök Alp, ''Sınırlandırılmış Türk tarihi'', Sevinç Matbaası, 1976, [http://books.google.com.tr/books?id=r0stAQAAIAAJ&q=demirci+k%C3%B6lem&dq=demirci+k%C3%B6lem&hl=tr&ei=SrVXTLHUCJH5cbycoNsI&sa=X&oi=book_result&ct=result&resnum=1&ved=0CCoQ6AEwAA s. 125.]</ref> dediğini kaydetmiştir. Anagui'nin bu ifadesi üzerine kimi araştırmacılar Göktürkler'in Cücenlerin egemenliği altında çalışan "demirci köleler" ([[:en:wikt:鍛|鍛]][[:en:wikt:奴|奴]], [[Pinyin]]: duànnú, [[Wade-Giles]]: tuan-nu)<ref>馬長壽, 《突厥人和突厥汗國》, 上海人民出版社, 1957, Ma Zhangshou, Tujue ve Tujue Kağanlığı, s. 10-11, "鍛奴"的突厥部落集团 "Demirci Köle" Türk Kabile Grubu, 突厥的鍛工主耍是以奴隸的身分爲柔然奴隸主汗庭服務的 Türk demircinin büyük bir çoğunluğu köle sıfatıyla Cücen Kağanı'nın sarayına hizmet etmekteydi.) {{Zh icon}}</ref><ref>陳豐祥, 余英時, 《中國通史》, 五南圖書出版股份有限公司, 2002, ISBN 978-957-11-2881-8, p. 155 (因突厥人工於鍛鐵,故世為柔然「鍛奴」。(Tujueler demir dövmeyi işlediler, o yüzden Cucenler için "demirci köle" oldu) {{Zh icon}}</ref><ref>[http://books.google.com.tr/books?id=1dRpAAAAMAAJ&q=slave++Rouran&dq=slave++Rouran&hl=tr&ei=RpBJTNPTBtS8cbH-7J8M&sa=X&oi=book_result&ct=result&resnum=1&ved=0CCoQ6AEwAA Gao Yang, "The Origin of the Turks and the Turkish Khanate", ''X. Türk Tarih Kongresi: Ankara 22 - 26 Eylül 1986, Kongreye Sunulan Bildiriler'', V. Cilt, Türk Tarih Kurumu, 1991, s. 731.] {{İng}}</ref><ref>Burhan Oğuz, ''Türkiye halkının kültür kökenleri: Giriş, beslenme teknikleri'', İstanbul Matbaası, 1976, p. 147. [http://books.google.com.tr/books?id=kOwBAAAAMAAJ&q=%22demirci+k%C3%B6le%22&dq=%22demirci+k%C3%B6le%22&hl=tr&ei=pDBMTKOSGYa8vgO5n-m7Cg&sa=X&oi=book_result&ct=result&resnum=3&ved=0CDIQ6AEwAg «Demirci köle» olmaktan kurtulup reisleri Bumin'e] {{Tr icon}}</ref> olduklarını iddia etmiştir. Bunun Cücen toplumuna has 'vassallık' sistemi olabileceğini iddia eden araştırmacılar da bulunur<ref>Larry W. Moses, "Relations with the Inner Asian Barbarian", ed. John Curtis Perry, Bardwell L. Smith, ''Essays on Tʻang society: the interplay of social, political and economic forces'', Brill Archive, 1976, ISBN 978-90-04-04761-7, p. 65. [http://books.google.com.tr/books?id=5s4UAAAAIAAJ&pg=PA65&dq=Blacksmith+slave+Juan+Juan&hl=tr&ei=UE9PTNXaItTzcbvEmaUB&sa=X&oi=book_result&ct=result&resnum=10&ved=0CFMQ6AEwCQ#v=onepage&q=Blacksmith%20slave%20Juan%20Juan&f=false ''Slave' probably meant vassalage to the Juan Juan confederation of Mongolia, whom they served in battle by providing iron weapons, and also marching with qaghan's armies.''] {{İng}}</ref>. Ancak Denis Sinor'a göre, Anagui'nin bu ifadesi Türklerin demircilik sanatlarında uzmanlaşmış olduğunun bir kanıtıdır<ref name="Denis26">Denis Sinor, Inner Asia: history-civilization-languages : a syllabus, Routledge, 1997, ISBN 978-0-7007-0380-7, p. 26. Contacts had already begun in 545 A.D. between the so-called "blacksmith-slave" Türk and certain of the small petty kingdom of north China,</ref><ref>Denis Sinor, ''ibid'', p. 101. [http://books.google.com.tr/books?id=foS-y-ShWJ0C&pg=PA101&dq=%22Blacksmith+slaves%22&hl=tr&ei=c5RTTLWYBonIvQP7xLUY&sa=X&oi=book_result&ct=result&resnum=9&ved=0CE0Q6AEwCDgK#v=onepage&q=%22Blacksmith%20slaves%22&f=false ''Beyond A-na-kui's disdainful referance to his "blaksmith slaves" there is ample evidence ot show that the Türks were indeed specializing in metallurgy, though it is difficult to establish whether they were miners or rather blacksmiths.''] {{İng}}</ref>.
 
[[Dosya:GökTürk Empire.jpg|alt= Göktürk alfabesi ile Türkçe yazılı olan Bilge Tonyukuk yazıtları Orhun Yazıtlarının bir parçasıdır|thumb|Göktürk Kağanlığı dönemindenen kalmageniş Türkçe yazılı olan Bilge Tonyukuk yazıtları Orhun Yazıtlarının bir parçasıdırdöneminde|440x440pik]]
 
=== İlk Göktürk Kağanlığı (552-588) ===