Fukuda Körfezi Muharebesi: Revizyonlar arasındaki fark
| [kontrol edilmiş revizyon] | [kontrol edilmiş revizyon] |
İçerik silindi İçerik eklendi
"{{çalışma}} {{Savaş bilgi kutusu |çatışma = Fukuda Körfezi Muharebesi |parçası = Sengoku dönemi |resim..." içeriğiyle yeni sayfa oluşturdu |
çalışma tamamlandı |
||
1. satır:
{{Savaş bilgi kutusu
|çatışma = Fukuda Körfezi Muharebesi
Satır 26 ⟶ 25:
}}
'''Fukuda Körfezi Muharebesi''' ([[Japonca]]: 福田浦の戦い ''Fukudaura no tatakai''), 1565'te ve [[Japonlar]] ile [[Avrupalı]]lar arasında gerçekleşmiş ilk kayıtlı deniz muharebesidir.{{sfn|Boxer|1948|p=37}}
== Muharebenin Arkaplanı ==
1543'te, mürettabatında Portekizli tüccarların barındıran [[Çinli]] bir [[Wokou]] korsanı olan [[Wang Zhi]]'ye ait bir [[jong]]un, [[Tanegashima]]'da karaya vurmasıyla Avrupalılar ilk defa Japonya'ya vardı. Portekizliler, Japonlara [[arkebüz]]ü tanıttı ve bu da onlara, sürmekte olan kanlı [[Sengoku dönemi]]'ndeki savaşları için güçlü bir silah sağladı. Japonya'nın Portekizlilerce keşfi, hem misyonerler hem de tüccarlar için cazipti çünkü burası, tüccarlar için mallarını satabilecekleri yeni bir market ve [[Cizvit]] misyonerleri için de [[Hristiyanlık]]'ı yaymak için yeni bir bölge sunmuştu. [[Kyūshū]]'daki yerel yönteciler, Portekizlilerin karağını (Japonlarca "[[Kara gemiler|kara gemi]]" denilen) ele geçirmek için rekabet halindeydiler çünkü bu gemiler, yüklü miktarda ganimetin yanında arkebüzlerini getirmekteydiler.{{sfn|Boxer|1951|p=96}}
Portekizlilerin ana limanı ilk başta Hirado'ydu çünkü wokou ortaklarının kullandı bir yerdi ancak zaman zaman [[Kagoshima (şehir)|Kogashima]], [[Yamagawa]], [[Hiji]] ve [[Ōita|Funai]]'ye (günümüzde Ōita) de uğruyorlardı.{{sfn|Elisonas|1991|p=304}} Cizvitler, karağın Kyushu'daki her bir limana uğramasını istiyordu çünkü bu sayede, dinlerini yayabilecekleri daha fazla yerde bulunabileceklerdi.{{sfn|Boxer|1951|p=97}} Ancak tüccarların aklında daha çok önem verdikleri başka bir şey vardı: değerleri kargolarını olumsuz hava şartlarından koruyan karağın karaya yanaşması ve güvenilir müşterilere ulaşabilmek için istikrarlı bir liman bulunması gerekiyordu.{{sfn|Boxer|1951|pp=98–99}} Hirado'nun daimyosu Matsura Takanobu ilk başta, tüccarlarla beraber oldukları için misyonerlerin konaklamasına izin vermişti{{sfn|Elisonas|1991|p=310}} ancak [[Kitap yakımı|kitapların yakılması]] ve Budist imgelerinin yok edilerek Hristiyanlaştırma faaliyetlerinin arttırılması nedeniyle, onlara karşı düşmanca tavır göstermeye başladı. Matsura Takanobu, 1558'de misyonerleri Hirado'dan sınır dışı etti ve 5 yıl boyunca geri dönmelerini yasakladı.{{sfn|Elisonas|1991|p=322}} 1561'de Japonların, Hirado'da 15 Portekizlinin bir arbedede öldürmesi ve [[Akune]]'de bir kaptanın öldürülmesiyle, Avrupalılar ile Japonlar arasındaki ilk çatışmalar başlamış oldu.{{sfn|Boxer|1948|p=33}}
Bu olaylar neticesinde Portekizliler, daha güvenli bir üssün bulunması gerektiğine karar verdiler. [[Yokoseura]]'nın (günümüzde [[Saikai]]) daha güvenli bir liman olduğu fark edildi ve oradaki daimyo, [[Ōmura Sumitada]], Hristiyanlık öğretilerine o kadar ilgiliydi ki kendisi 1563'te Hristiyan oldu. Böylece Hristiyan olan ilk daimyo oldu.{{sfn|Elisonas|1991|p=323}} Portekizliler 1562 ve 1563'te Yokoseura'ya gitti. Ōmura'nın Hristiyan olması üzerine Kasım 1563'te kendisine bağlı insanlar isyan etti ve şehir, kargaşa sırasında yerle bir oldu. Burada Matsura Takanobu'nun, Portekizlilerin malların bir kısmının yanmasına neden olan bir yangın çıkardığı düşünülmektedir. Portekizliler, Hirado'da güvenli bir şekilde ticaret yapamayacaklarını anladılar{{sfn|Elisonas|1991|p=325}}
== Muharebe ve Sonrası ==
1565'te Kaptan [[João Pereira]], Hiroado'da ticaret yapma niyetiyle karağını Yokoseura'nın limanına getirdi. Ancak Yokoseura'daki Cizvitler'in etkisiyle kararı değişti ve Fukuda Körfezi'ndeki Ōmura'ya ait başka bir demirleme yerine gitme kararı aldı; yanında da Diogo de Meneses'e ([[Malakka]]'nın yöneticisi) ait küçük bir [[kalyon]] vardı.{{sfn|Boxer|1963|pp=30–1}} Potansiyel mallarını elde etme şansını tüketen Matsura Takanobu, limanlarını değiştirdikleri için Portekizlileri cezalandırmaya karar verdi ve Sakai'den Hirado'ya gelen tüccarlarla komplo kurdu. 8 ile 10 büyük jong getirmeyi başarmaları karşılığında Matsura, tüccarlara ganimeti paylaşma sözü verdi ve 60 küçük Japon gemisine yüzlerce samuray bindirerek, Fukuda'ya gidecek bir donanma oluşturdu. Bu yapılanlar Hirado'daki Cizvit misyonerleri tarafından fark edildiğinde, Pereira'ya uyarı gönderdiler ancak o bunu önemsemedi.{{sfn|Boxer|1963|p=31}}
Donanma, o sırada mürettabatının çoğu karadayken ve gemiye zamanında geri dönemeyecek olan karağa 18 Ekimin sabahında saldırdı.{{sfn|Hesselink|2015|p=38}} Bu nedenle gemide sadece 80 Avrupalı vardı ve sayısı bilinmeyen siyahî köle ve Çinli tüccar gemiye sığınmıştı. Japonlar, daha büyük olan karağa bordalamaya odaklanmıştı ve bir ara geminin kıçına tırmanıp tüfeklerinden biri ateşleyerek, Pereira'nın miğferini yamultmayı başardılar. Ardından Japonlar, büyük kabine yöneldiler ve kısa süreliğine kaptanı esir almayı başardılar ancak yazı masasını aldıktan sonra geri püskürtüler.{{sfnm|Boxer|1948|1p=36|Hesselink|2015|2p=38}} Donanmanın karağa odaklanması, onu Portekiz kalyonuna karşı savunmasız bıraktı; o da iki geminin çapraz ateşi altında Japon donanmasını yakalayarak karağı destekleyebildi. Toplar, kırılgan Japon donanması üzerinde o kadar büyük bir zayiata neden oldu ki Hirado kuvvetleri, 3 gemi kaybı, 70 ölü ve 200'den fazla yaralıyla üslerine düş kırıklığıyla geri döndü. Muharebe 2 saat sürmüştü.{{sfn|Hesselink|2015|p=38}} Muzaffer karak sadece 8 adamını kaybetmişti{{sfn|Iwata|2004|p=116}} ve kasımın sonunda [[Makao]]'ya yelken açtı{{sfn|Boxer|1963|p=31}}
Hirado'daki Cizvitler, Portekizlilerin zaferi hakkında sevinçli bir şekilde yazmıştı. Zafer, Japonların gözünde Portekizlilerin itibarını arttırmıştı, "Japonlar şimdiye kadar bizi sadece tüccar olarak görüyorlardı ve Çinlilerden daha iyi görmüyorlardı".{{sfn|Boxer|1963|p=31}} Japonlar ayrıca, Batı'nın barutlu silahlarının üstüğülğüne saygı duymaya başladılar.{{sfn|Elisonas|1991|p=325}} Portekizliler burayı ve yakındaki [[Kuchinotsu]]'yu kullanmaya birkaç yıl daha devam ettiler ancak limanların coğrafî yapısının yetersiz oluşunu düşünerek, başka yerler aradılar. Ōmura Sumitada, Cizvitlere yakındaki küçük bir balıkçı köyü olan Nagazaki'yi önerdi ve onlar da burayı mükemmel buldular. 1571'den itibaren Portekizliler, Nagazaki'deki ticarî faaliyetlerine yoğunlaşarak, burayı Japonya'nın ticaret yollarının kesişim noktası haline getirdiler ve 19. yy'ye kadar Batı'ya açılan kapısı haline getirdiler.{{sfn|Elisonas|1991|p=326}}
== Ayrıca Bakınız ==
| |||