Aziz Sancar: Revizyonlar arasındaki fark

'''Aziz Sancar''', (d. 8 Eylül 1946, [[Savur]]), [[Türk asıllı Amerikalılar|Türk]] [[akademisyen]], [[biyokimya]]ger, [[Moleküler biyoloji|moleküler biyolog]] ve [[bilim insanı]].<ref name=AAHaber/><ref name=Hurriyet/>

1997 yılından beri [[Amerika Birleşik Devletleri]]'nde [[Kuzey Karolina Üniversitesi, Chapel Hill]]'de Biyokimyabiyokimya ve Biyofizik Bölümü'nde Sarah Grahambiyofizik Kenanbölümünde Profesörüprofesör olarak görev yapmaktadır.<ref name=cumhuriyet/> [[ABD Ulusal Bilimler Akademisi]]'ne seçilen ilk [[Amerikalılar|Amerikalı]] Türk olarak tanınır. [[Hücre]]lerin hasar gören [[DNA]]'ları nasıl onardığını ve [[genetik]] bilgisini koruduğunu haritalandıran araştırmaları sayesinde 2015 [[Nobel Kimya Ödülü]]'nü kazanmıştır.

1946'da [[Mardin]]'in [[Savur]] ilçesinde, orta gelirli çiftçi ailesinin sekiz çocuğundan yedincisi olarak dünyaya geldi. Ağabeyi Tahir Sancar'ın ifadesine göre, Ailesiailesi [[Oğuzlar|Oğuz Türkleri]]'nin Hasi kolundan olup [[Horasan (İran)|Horasan]]'dan [[Mardin]]'e göç etmiştir.<ref>https://www.sozcu.com.tr/2015/gundem/aziz-sancarin-agabeyi-sozcuye-konustu-955517/</ref> İlkAziz Sancar, ortailk ve liseorta eğitimini [[Mardin]]'de tamamladı. Lise yıllarında futbolla ilgilendi, ancak son sınıfta futbolcu olmaktan vazgeçerek yüksek öğrenimine devam etmek üzere İstanbul'a gitti.<ref name=kocodulu/>

Sancar, 1977-1982 yılları arasında [[Yale Üniversitesi]]'nin Tıptıp Fakültesi'ndefakültesinde çalıştı. Bu dönemde fotoliyaz enzimi çalışmalarına ara verip nükleotid kesim onarımı araştırmaları başladı.<ref name=bilkent/> [[DNA onarımı]] dalında doçentlik tezini tamamladı. 1997 yılından itibaren araştırmalarını Biyokimyabiyokimya ve biyofizik alanında yaptığı çalışmalarla tanınan Amerika Birleşik Devletleri North Carolina-Chapel Hill'de North Carolina Üniversitesi Biyokimyabiyokimya ve Biyofizik Bölümü'nde Sarah Graham Kenan Profesörübiyofizik olarakbölümünde sürdürmektedir.

DNA onarımı, hücre dizilimi, kanser tedavisi<ref name=ntv/> ve biyolojik saat üzerinde çalışmalarını sürdüren Sancar, 415 bilimsel makale ve 33 kitap yayınladı. Sancar, [[kanser]] tedavisinde [[sirkadiyen saat]] kullanımıyla ödüller almıştıraldı.<ref name=TUBA/><ref name= Chapell/>. 2001 yılında Amerikan Kimya Cemiyeti tarafından verilen Kuzey Carolina Seçkin Kimyager Ödülü'nü almaya hak kazanan Sancar, 2005 yılında bilim dünyasının en prestijli üyelikleri arasında yer alan<ref name=cnnturk>{{Web kaynağı | başlık = Ulusal Bilimler Akademisi'nde iki Türk | url = http://www.cnnturk.com/2005/bilim.teknoloji/bilim/05/05/ulusal.bilimler.akademisinde.iki.turk/93470.0/index.html | website = http://www.cnnturk.com/ | yayıncı = CnnTurk.com sitesi 5 Mayıs 2005 | erişimtarihi = 14 Ağustos 2016 | arşivurl = http://web.archive.org/web/20160820111556/http://www.cnnturk.com/2005/bilim.teknoloji/bilim/05/05/ulusal.bilimler.akademisinde.iki.turk/93470.0/index.html | arşivtarihi = 20 Ağustos 2016}}</ref> [[ABD Ulusal Bilimler Akademisi]]’ne seçilerek bu akademiye seçilen ilk [[Amerikalılar|Amerikalı]] Türk oldu. Bu ödülü aldıktan sonra, ABD'de okuyan Türk öğrencilerine yardım etmek ve Türk-Amerikan ilişkilerini geliştirmek amacıyla eşiyle birlikte [[Sancar Vakfı|Aziz&Gwen Sancar Vakfı]]'nı kurarak<ref name=kocodulu/> ABD'nin [[Kuzey Carolina]] eyaletinde ''"Carolina Türk Evi"'' isimli bir öğrenci misafirhanesi açtı. 2006 yılında [[Türkiye Bilimler Akademisi]]’ne asliaslî üye olarak seçildi.

Sancar, [[DNA]]'nın onarılması ile ilgili yaptığı çalışmalardan dolayı [[Amerikalılar|Amerikalı]] [[Paul Modrich]] ve İsveçli [[Tomas Lindahl]] ile birlikte<ref name=nobelprize/> 2015 [[Nobel Kimya Ödülü]]'ne layık görüldü. Bu üç araştırmacı, 30 yıldan uzun süre birbirlerinden bağımsız olarak ve büyük oranda bakteri hücrelerinde çalışmaktadır.<ref name=bilkent/> Sancar nükleotid kesim onarımı alanında buluşlar yapmış, Tomas Lindahl ve Paul Modrich ise diğer DNA onarımı mekanizmaları olan bazı kesim onarımı ve yanlış eşleşme onarımını keşfetmişlerdir. Aydınlattıkları temel mekanizmalar daha sonra insanlar dahil olmak üzere kompleks organizmalarda da gösterilmiştir. Örneğin, nükleotid kesim onarımı bozuklukları ile deri kanserleri arasında doğrudan nedensel ilişki bulunmuştur. Sancar’a, [[İsveç Kraliyet Bilimler Akademisi]] tarafından verilen Nobel Kimya Ödülü [[Alfred Nobel]]’in ölüm yıldönümü olan 10 Aralık'ta düzenlenen törende verildi.<ref name=TUBA2/> Ödül, İsveç Kralı [[XVI. Carl Gustaf]] tarafından takdim edildi. Sancar “''beni ödüle götüren Atatürk’ün ve Türkiye CumhuriyetininCumhuriyeti'nin yaptığı eğitim devrimidir. Dolayısıyla bu ödülün sahibi Atatürk ve Türkiye Cumhuriyeti’ni temsil eden Anıtkabir Müzesi'dir''” diyerek Nobel Ödülü ile madalya ve sertifikasını [[Anıtkabir]]'e teslim etmiştir.<ref name=aljazeera>{{Web kaynağı | başlık = Sancar Ata’nın huzurunda | url = http://www.aljazeera.com.tr/haber/sancar-atanin-huzurunda | website = http://www.aljazeera.com.tr/ | yayıncı = Aljazeera.com.tr | erişimtarihi = 14 Ağustos 2016 | arşivurl = http://web.archive.org/web/20160815204600/http://www.aljazeera.com.tr/haber/sancar-atanin-huzurunda | arşivtarihi = 15 Ağustos 2016}}</ref> Ödül, Anıtkabir'deki [[Atatürk ve Kurtuluş Savaşı Müzesi]]'nde kendisine ayrılan özel alanda sergilenmektedir.<ref name=milliyet>{{Web kaynağı | başlık = Atatürk’e vefa borcumu ödedim | url = http://www.milliyet.com.tr/ataturk-e-vefa-borcumu-odedim-gundem-2248418/ | website = http://www.milliyet.com.tr | yayıncı = Milliyet gazetesi 20 Mayıs 2016 | erişimtarihi = 14 Ağustos 2016 | arşivurl = http://web.archive.org/web/20160521164648/http://www.milliyet.com.tr/ataturk-e-vefa-borcumu-odedim-gundem-2248418/ | arşivtarihi = 21 Mayıs 2016}}</ref>

[[Türkiye]] ve [[Amerika Birleşik Devletleri]] çifte vatandaşlığa sahiptirvatandaşıdır. Biyokimya profesörü [[Gwen Boles Sancar]] ile evlidir.<ref name="Türkevi"/><ref name=cumhuriyet/>