Vikipedi

Portekiz: Revizyonlar arasındaki fark

Etkileşimli olarak geçmişe göz at
[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
← Önceki sürümle aradaki farkSonraki sürümle aradaki fark →
İçerik silindi İçerik eklendi
GörselVikimetin
Erasmus.1948 (mesaj | katkılar)
Beyaz liste
167.486 değişiklik
Değişiklik özeti yok
SAİT71 (mesaj | katkılar)
Devriyeler
37.572 değişiklik
k ++
99. satır:
Geçen 3.100 yıl boyunca Portekiz toprakları, ülkenin kültürünü, tarihini, dilini ve etnik yapısını etkileyen ve içlerinde [[Fenikeliler]], [[Yunanlar]], [[Roma İmparatorluğu|Romalılar]], [[Cermenler]], ve [[Endülüs Emevileri]]’nin de bulunduğu çeşitli medeniyetlerin geçişine tanık olmuştur. 5. yüzyılda Portekiz ülkesi [[Douro Nehri]]’nin ağzındaki ''Portu'' (günümüzdeki [[Porto]] şehri) ile ''Cale'' (günümüzdeki [[Vila Nova de Gaia]]) şehirlerine istinaden [[Latince]] '''Terra Portucalis''' diye anılıyordu.
[[1093]] yılında [[Kastilya]] ve [[León Krallığı|Leon Kralı]] kralı [[VI. Alfonso]], krallığının güneybatısındaki toprakları [[Henrique de Borgonha]]’ya vererek [[Portus Cale Kontluğu|''Portus Cale Kontluğu'' ‘nu]] kurdu. ''Comes Portucalensis'' denen bu kontluk sonraki yıllarda bağımsız bir krallığın doğuşuna sahne olmuştur. 15. ve 16. yüzyıllarda [[Brezilya]]’dan [[Filipinler]]’e uzanan [[Portekiz İmparatorluğu]] dünyanın önde gelen ekonomik, politik ve kültürel güçlerinden biriydi. 20. yüzyılda imparatorluğun sona ermesiyle birlikte Portekiz Avrupa’ya dönmüştür ve günümüzde dengeli demokratik yapısıyla [[Avrupa Birliği]]’nin bir parçasını oluşturmaktadır.
 
== Tarihçe ==
108. satır:
[[Dosya:PortugueseFlag1095.svg|thumb|left|100px|İlk Portekiz kralı [[I. Afonso]]'nun kullandığı bayrak.]]
 
Portekiz, [[5 Ekim]] [[1143]]’te [[Kastilya]] ve Leon[[León kralıKrallığı|León Kralı]] [[VII. Alfonso]]’nun Portekiz Kontluğu’nun bağımsızlığını tanıması ve [[I. Afonso]]’yu Portekiz Kralı olarak kabul etmesiyle bağımsız bir ülke olarak kurulmuştur. Günümüzdeki topraklarının yarısı kadar bir alanda kurulduktan sonra [[Afonso]] ve kendisinden sonra gelen krallar [[Hristiyan]] tarikatlarının askerî desteğiyle [[Endülüslüler]]’den daha fazla toprak koparabilmek için sürekli güneye doğru ilerlemişlerdir. [[1249]] yılında [[Algarve]]’nin güney kıyılarına ulaştıktan sonra Portekiz '''Reconquista'''sı (Fetih) sona ermiştir.
[[1383]] yılında erkek vâris bırakmadan ölen Portekiz Kralı’nın kızıyla evli olan Kastilya Kralı Portekiz tahtında hak iddia edince ortaya çıkan halk ayaklanması [[1383-1385 Krizi]]’ne yol açtı. Sonradan [[I. João]] olarak Portekiz tahtına geçen Avizli João ve general [[Nuno Álvares Pereira]] yönetimindeki bir kısım soyludan ve halktan oluşan birlikler [[Aljubarrota Savaşı]]’nda Kastilya birliklerini yendi. Bu savaş hâlâ komşu İspanya ile olan bağımsızlık mücadelesinin bir sembolü olarak görülmekte ve Portekiz tarihinin en ünlü savaşı olarak değerlendirilmektedir.
120. satır:
[[Dosya:Portugal Império total.png|left|thumb|340px|Portekiz İmparatorluğu 1410-1999]]
 
[[1500]] yılında [[Brezilya]]'ya ayak basan [[Pedro Álvares Cabral]] burayı Portekiz topraklarına kattı. On yıl sonra [[Afonso de Albuquerque]], [[Hindistan]]’daki [[Goa]]’yı, Basra Körfezi’ndeki [[Hürmüz Adası|Hürmüz]]’ü ve günümüz [[Malezya]]’sındaki [[Malakka]]’yı işgal etti. Dolayısıyla Portekiz İmparatorluğu [[Hint Okyanusu]] ve [[Atlas Okyanusu|Güney Atlas Okyanusu’ndaki]] ticaret yollarının egemenliğini eline geçirdi.
1580 yılından 1640 yılına kadar Portekiz’in bağımsızlığı bir süre sekteye uğradı. [[Fas|Fas’taki]] Osmanlı Fas kuvvetleriyle yaptığı [[Vadisseyl Muharebesi|Vadi's seyl savaşı]] sırasında ölen Portekiz Kralı [[I. Sebastião]] ardında erkek vâris bırakmayınca İspanya Kralı [[II. Felipe]] taht üzerinde hak iddia etti ve Portekiz Kralı I. Filipe olarak tahta geçti.Bu savaş Portekiz'i büyük devletler sınıfından çıkardığı gibi Kuzey Afrika'ya ve Fas'a tehdidi ortadan kaldırmış,[[Osmanlı İmparatorluğu|Osmanlı]] devletini Kuzey Afrika'nın tartışmasız hakimi haline getirmiştir. Ancak bundan hoşnut kalmayan Portekiz soylularının desteğiyle ayaklanma başlatan [[IV. João]] [[1640]] yılında kral ilan edilerek [[Bragança hanedanı]]nı başlattı. Aynı dönemde [[Britanya]] ve [[Hollanda]], Portekiz İmparatorluğu’nun denizaşırı topraklarını ele geçirmek için saldırmaktaydı ve Portekiz özellikle [[1822]]’de [[Brezilya]]’nın bağımsızlığını kazanmasıyla birlikte, 20. yüzyıla kadar sürecek olan bir çöküş dönemine girdi.
"https://tr.wikipedia.org/wiki/Portekiz" sayfasından alınmıştır