Brezilya: Revizyonlar arasındaki fark
| [kontrol edilmiş revizyon] | [kontrol edilmemiş revizyon] |
İçerik silindi İçerik eklendi
Değişiklik özeti yok |
Değişiklik özeti yok |
||
141. satır:
== Coğrafya ==
[[Dosya:Brazil topo.jpg|thumb|left|Brezilya'nın topografik haritası.]]
Brezilya, [[Güney Amerika]]'nın doğu kıyısı boyunca geniş bir alanı kaplar ve [[Uruguay]] ile güneydeki kara sınırlarını paylaşan kıtanın iç kısımlarını içerir; Güneybatıda [[Arjantin]] ve [[Paraguay]]; [[Bolivya]] ve [[Peru]] batıda; Kuzeybatıya [[Kolombiya]]; ve [[Venezuela]], [[Guyana]], [[Surinam]] ve [[Fransa]] ([[Fransız Guyanası]]'nın Fransız denizaşırı bölgesi) kuzeye. [[Ekvador]] ve [[Şili]] hariç her Güney Amerika ülkesiyle bir sınır paylaşıyor. Ayrıca [[Fernando de Noronha]], [[Rocas Atoll]], [[Saint Peter ve Paul Rocks]], [[Trindade ve Martim Vaz]] gibi bir dizi okyanusa ait takımadalar da kapsıyor. Boyutu, rahatlama, iklim ve doğal kaynaklar Brezilya'yı coğrafi olarak farklı kılar.<ref name="Encarta 6">{{cite encyclopedia|title=Land and Resources |encyclopedia=Encarta |publisher=MSN |url=http://encarta.msn.com/encyclopedia_761554342/Brazil.html#s1 |accessdate=11 Haziran 2008 |archiveurl=https://www.webcitation.org/5kwQHrh6l?url=http://encarta.msn.com/encyclopedia_761554342/Brazil.html |archivedate=31 Ekim 2009 |deadurl=yes |df=dmy }}</ref> [[Atlantik okyanusu|Atlantik]] adaları dahil olmak üzere Brezilya, enlemleri [[6. kuzey enlemi|6 °]] ve [[34. güney enlemi|34 ° C]], boylamları ise 28 ° ve 74 ° W arasındadır.▼
▲Brezilya, [[Güney Amerika]]'nın doğu kıyısı boyunca geniş bir alanı kaplar ve [[Uruguay]] ile güneydeki kara sınırlarını paylaşan kıtanın iç kısımlarını içerir; Güneybatıda [[Arjantin]] ve [[Paraguay]]; [[Bolivya]] ve [[Peru]] batıda; Kuzeybatıya [[Kolombiya]]; ve [[Venezuela]], [[Guyana]], [[Surinam]] ve [[Fransa]] ([[Fransız Guyanası]]'nın Fransız denizaşırı bölgesi) kuzeye. [[Ekvador]] ve [[Şili]] hariç her Güney Amerika ülkesiyle bir sınır paylaşıyor. Ayrıca [[Fernando de Noronha]], [[Atol das Rocas|Rocas
Brezilya, dünyanın [[Yüzölçümlerine göre ülkeler listesi|beşinci en büyük]] ülkesi ve [[Amerika]]'nın en büyük üçüncü ülkesi olup, toplam 55.545 km2 (21.411 sq mi) su olmak üzere toplam 8.515.767.049 km2 (3.287.956 metrekare) 'dir.<ref name="Official Area">[http://www.ibge.gov.br/home/geociencias/cartografia/default_territ_area.shtm Official Area (In Portuguese)] IBGE: Instituto Brasileiro de Geografia e Estatística. 8 Ocak 2010'da alındı.</ref> Dört [[Zaman dilimi|zaman dilimini]] kapsar; [[Amazonas (Brezilya)|Amazonas]] eyaletinin [[Acre (eyalet)|Acre]] eyaleti ve batı kısmının bir kısmını [[UTC-05:00|UTC]] − 5'ten batı eyaletlerindeki [[UTC-04:00|UTC − 4]]'e, doğu eyaletlerindeki [[UTC-03:00|UTC − 3]]'e ve Atlantik adalarındaki [[UTC-02:00|UTC − 2]]'ye kadar.<ref name="timezones">{{cite web|title=Hora Legal Brasileira |publisher=Observatório Nacional |url=http://pcdsh01.on.br/Fusbr.htm |accessdate=28 Aralık 2014}}</ref>
Brezilya, dünyada [[ekvator]] ve [[Oğlak Dönencesi|Oğlak Tropik'i]] üzerinde çalışan tek ülkedir. Aynı zamanda tropiklerin içinde ve dışında bitişik topraklara sahip tek ülkedir. Brezilya topografyası da çeşitlidir ve tepeler, dağlar, ovalar, yaylalar ve ovalar içerir. Arazinin çoğu, 200 metre (660 ft) ile 800 metre (2.600 ft) yükseklik arasındadır.<ref name="Encarta 7">{{cite encyclopedia|title=Natural Regions |encyclopedia=Encarta |publisher=MSN |url=http://encarta.msn.com/encyclopedia_761554342/Brazil.html#s1 |accessdate=11 Haziran 2008 |archiveurl=https://www.webcitation.org/5kwQHrh6l?url=http://encarta.msn.com/encyclopedia_761554342/Brazil.html |archivedate=31 Ekim 2009 |deadurl=yes |df=dmy }}</ref> Ana yayla bölgesi, ülkenin güney yarısının çoğunu kaplar.<ref name="Encarta 7"> Platon'un kuzeybatı kısımları, alçak, yuvarlak tepelerle kırılan geniş, engebeli araziden oluşmaktadır.<ref name="Encarta 7">
== İklim ==▼
Güneydoğu kesimi daha sağlamdır, karmaşık sırtlar ve dağ silsileleri 1.200 metreye (3,900 ft) kadar yükselir.<ref name="Encarta 7"> Bu aralıklar Mantiqueira ve Espinhaço dağları ve [[Serra do Mar]] içerir.<ref name="Encarta 7"> Kuzeyde, Guiana Yaylaları, güneyde Venezüella'daki [[Orinoco|Orinoco Nehri]] sistemine, kuzeyden akan nehirlerden Amazon Havzası'na akan nehirleri ayıran büyük bir drenaj bölmesi oluşturur. Brezilya'nın en yüksek noktası 2,994 metrede (9,823 ft) Pico da Neblina'dır ve en alçak olanı Atlantik Okyanusu'dur.
Brezilya, dünyanın en kapsamlı, sekiz büyük drenaj havzasıyla Atlantik'e akan yoğun ve karmaşık bir nehir sistemine sahiptir.<ref name="Encarta 8">{{cite encyclopedia|title=Rivers and Lakes |encyclopedia=Encarta |publisher=MSN |url=http://encarta.msn.com/encyclopedia_761554342/Brazil.html |accessdate=11 Haziran 2008 |archiveurl=https://www.webcitation.org/5kwQHBKyV?url=http://encarta.msn.com/encyclopedia_761554342/Brazil.html |archivedate=31 Ekim 2009 |deadurl=yes |df=dmy }}</ref> Büyük [[Amazon Nehri|nehirler Amazon]] (dünyanın ikinci en uzun nehri ve su hacmi bakımından en büyük), [[Paraná Nehri|Paraná]] ve Iguaçu ([[Iguazú Şelalesi|Iguazu Şelaleleri'ni]] de içeren) ana kolu olan [[Rio Negro (Amazon)|Negro]], [[São Francisco Nehri|São Francisco]], Xingu, [[Madeira Nehri|Madeira]] ve Tapajós'u içerir nehirleri.<ref name="Encarta 8">
▲=== İklim ===
[[Dosya:Anavilhanas1.jpg|thumb|[[Amazon yağmur ormanları]] - [[Doğanın Yedi Harikası]] - [[Amazon Havzası]]'nın çoğunu kaplayan bir [[yağmur ormanı]]dır. Amazon ormanları dünyada kalan yağmur ormanlarının yarısından fazlasını oluşturur ve dünyanın en büyük ve en fazla türe sahip olan ormanıdır.]]
Brezilya'da tropik bir iklim mevcuttur. Yazlar doğu ve kuzey doğu bölgesinde sıcak,kışlar kıyıda 20 dereceye kadar ulaşabilir. Brezilya'nın dağlık arazisinde daha soğuktur. Güney'de nemli ve astropikal bir iklim vardır.
| |||