Anton Çehov: Revizyonlar arasındaki fark
| [kontrol edilmiş revizyon] | [kontrol edilmiş revizyon] |
İçerik silindi İçerik eklendi
→Ölümü: içerik |
Değişiklik özeti yok |
||
14. satır:
| imza = Подпись Антон Чехов.png
}}
'''Anton Pavloviç Çehov''' ({{Dil-ru|Анто́н Па́влович Че́хов}}, {{IPA-ru|ɐnˈton ˈpavɫəvʲɪtɕ ˈtɕɛxəf|pron}}; 29 Ocak 1860 – 15 Haziran1904), Rus oyun ve kısa öykü yazarıdır. Kısa öykü alanında tarihteki en büyük yazarları arasında sayılmaktadır. Oyun yazarı olarak kariyerinde dört klasik eser üretmiş ve en iyi kısa öyküleri yazarlar ve eleştirmenler tarafından olumlu eleştiriler almıştır.<ref>"Greatest short story writer who ever lived." [//en.wikipedia.org/wiki/Raymond_Carver Raymond Carver] (in [//en.wikipedia.org/wiki/Rosamund_Bartlett Rosamund Bartlett]'s introduction to ''About Love and Other Stories'', XX); "Quite probably. the best short-story writer ever." [http://books.guardian.co.uk/departments/classics/story/0,6000,1261403,00.html ''A Chekhov Lexicon''], by [//en.wikipedia.org/wiki/William_Boyd_(writer) William Boyd], ''[//en.wikipedia.org/wiki/The_Guardian The Guardian]'', 3 Temmuz 2004. Erişim tarihi: 16 Şubat 2007.</ref><ref name="Steiner">"Stories ... which are among the supreme achievements in prose narrative." [http://books.guardian.co.uk/critics/reviews/0,,489891,00.html Vodka miniatures, belching and angry cats,] [//en.wikipedia.org/wiki/George_Steiner George Steiner]'s review of ''The Undiscovered Chekhov'', in ''[//en.wikipedia.org/wiki/The_Observer The Observer]'', 13 Mayıs 2001. Erişim tarihi: 16 Şubat 2007.</ref> [[Henrik Ibsen]] ve [[August Strindberg]] ile birlikte Çehov, çoğu zaman tiyatroda erken modernizmin doğuşundaki üç yaratıcı figürden biri olarak anılmaktadır.<ref>Harold Bloom, ''Genius: A Study of One Hundred Exemplary Authors''.</ref> Çehov, edebî kariyerinin çoğunda tıp doktoru olarak çalışmış ve "İlaç benim yasal karım, edebiyat benim metresim." sözlerini dile getirmiştir.<ref>Letter to Alexei Suvorin, 11 Eylül 1888. [[gutenberg:6408|''
Çehov, 1896'daki [[Martı (oyun)|''Martı'']] gösteriminden sonra tiyatroyu bırakmıştır fakat oyun, [[Konstantin Stanislavski]]'nin [[Moskova Sanat Tiyatrosu]] tarafından 1898'de yeniden canlandırılmıştır. Moskova Sanat Tiyatrosu, daha sonra Çehov'un [[Vanya Dayı|''Vanya Dayı'']]'sını sahnelemiş ve Çehov'un son iki oyunu [[Üç Kızkardeş (oyun)|''Üç Kızkardeş'']] ile [[Vişne Bahçesi|''Vişne Bahçesi'']]'nin galasını yapmıştır. Çehov geleneksel eylem yerine bir "ruh hali tiyatrosu" ve "metinde batık bir yaşam" sunduğu için bu dört eser, hem seyirciye hem oyuncu topluluğuna meydan okumayı sunmaktadır.
52. satır:
=== Dönüm noktası ===
Aşırı çalışma ve kötü sağlığından ötürü yorgun olan Çehov, 1887'de [[Ukrayna]]'ya seyahat etti ve bu seyahat onda bozkırın güzelliğini depreştirdi.<ref name="Masha 1887">"There is a scent of the steppe and one hears the birds sing. I see my old friends the ravens flying over the steppe." Letter to sister Masha, 2
1887 sonbaharında, Korsh adlı bir tiyatro yöneticisi Çehov'u bir oyun yazması için görevlendirdi ve bunun sonucunda [[İvanov (oyun)|''İvanov'']] adlı oyun iki haftada yazılarak kasımda sahnelendi.<ref name="autogenerated3">From the biographical sketch, adapted from a memoir by Chekhov's brother Mikhail, which prefaces [//en.wikipedia.org/wiki/Constance_Garnett Constance Garnett]'s translation of Chekhov's letters, 1920.</ref> Her ne kadar Çehov bu deneyimi "berbat" bulsa ve kardeşi Alexander'a yazdığı mektupta kaotik ürünün komik bir portresi olduğundan bahsetse de oyun hit olmuş ve özgünlüğe sahip bir çalışma olarak övülmüştür.<ref name = "Alexander 1887">Kardeşi Alexander'a mektup, 20 Kasım 1887. [http://www.gutenberg.org/etext/6408 ''
Bu oyunculuk sanatına yaklaşma felsefesi sadece değişmeyen bir özellik değil ayrıca 20. yüzyılın büyük bir bölümünden bu güne kadar oyunculuğun temel taşıdır. Mikhail Çehov, ''Ivanov''<nowiki/>'u kardeşinin entelektüel gelişimi ve edebi kariyerinde önemli bir an olarak değerlendirmiştir.<ref name = "Bio"/> Bu dönemden itibaren Çehov'un bir gözlemi ortaya çıkmıştır ve bu, [[Çehov'un tüfeği]] olarak bilinmektedir. Bu gözleme göre, bir anlatıdaki her ögenin gerekli ve yeri doldurulamazdır ve her şeyin ortadan kaldırılır.<ref>{{citation|title=Chekhov's Art: A Stylistic Analysis|author=Petr Mikhaĭlovich Bit︠s︡illi|year=1983|publisher=Ardis|page=x}}</ref><ref>{{citation|title=The Literature 100: A Ranking of the Most Influential Novelists, Playwrights, and Poets of All Time|author=Daniel S. Burt|year=2008|publisher=Infobase Publishing}}</ref><ref name="marble">{{citation|title=Chekhov: The Silent Voice of Freedom|author=Valentine T. Bill|year=1987|publisher=Philosophical Library}}</ref>
68. satır:
<blockquote>
"Tomsk çok sıkıcı bir kasaba. Tanıştığım sarhoşlardan ve bana saygılarını göstermek için otele gelen entelektüel insanlardan yola çıkarak karar verirsem sakinleri de çok sıkıcı.<ref name = "Masha 1890">Letter to sister, Masha, 20 Mayıs 1890. [http://www.gutenberg.org/etext/6408 ''
</blockquote>
Çehov, Sahalin'de kırbaçlama, malzemelerin zimmete geçirilmesi ve kadınların [[Cinsel kölelik|fuhuşa zorlanması]] dahil birçok şeye şahit olmuştur ve bunlar da onu dehşete düşürmüş ve öfkelendirmiştir. "Öyle anlar vardı ki insanın alçalmasının en uç sınırlarını gördüğümü hissettim." diye yazmıştır.{{sfn|Wood|2000|p=85}}{{sfn|Rayfield|1997|p=230}} Özellikle, ceza kolonisinde yaşayan çocukların aileleriyle yaşadığı kötü durumdan etkilenmiştir. Örneğin:
<blockquote>"[[Amur Nehri|Amur üzerinde]] vapurda Sahalin'e giderken karısını öldüren ve ayaklarına pranga takılan bir mahkûm vardı. Altı yaşındaki küçük kızı da onunlaydı. Mahkûmun küçük kızı peşinden sürüklediğini fark ettim ve [küçük kız] onun prangalarını tutuyordu. Gece olduğunda çocuk, asker ve mahkûmların birlikte yığın halde uyuduğu yerde uyuyordu.<ref>A.F.Koni'ye Mektup, 16 Ocak 1891. [http://www.gutenberg.org/etext/6408 ''
Çehov daha sonra yardımın bir cevap olmadığı ancak devletin mahkûmlara insanî muameleyi finanse etme görevi olduğu sonucuna varmıştır. Elde ettiği bulgular, 1893 ile 1894'te ''Ostrov Sakhalin'' ([[Sahalin Adası (Çehov)|''Sahalin Adası'']]) adıyla edebi değil de toplumsal bilim olarak yayımlanmıştır.{{sfn|Malcolm|2004|p=125}}<ref name = "Simmons 229">{{harvnb|Simmons|1970|p=229}}: Such is the general critical view of the work, but Simmons calls it a "valuable and intensely human document."</ref> Çehov, uzunca kısa öyküsü "The Murder"da "Sahalin Cehennemi" için edebi bir ifade bulmuştur.<ref>[http://www.gutenberg.org/etext/13419 "The Murder"]. Retrieved 16
=== Melikhovo ===
89. satır:
=== Yalta ===
1897 yılının mart ayında Çehov, Moskova'yı ziyaret ederken akciğerlerden büyük bir kanama geçirmiştir. Büyük zorluklarla bir kliniğe girmek için ikna edildi ve burada doktorlar akciğerlerinin üst kısmında tüberküloz teşhisi koymuş ve yaşam tarzlarında bir değişiklik tavsiye etmiştir.<ref>Letter to Suvorin, 1
1898'de babasının ölümünden sonra, Çehov [[Yalta]]'nın eteklerinde bir arsa almış ve burada bir sonraki yıl annesi ve kızkardeşiyle birlikte taşındığı bir villa yapmıştır. Ağaç ve çiçek dikmiş, köpek ve turna beslemiştir. Ayrıca [[Lev Tolstoy]] ve [[Maksim Gorki]] gibi kişileri ağırlamıştır. Her zaman Moskova için "sıcak Sibirya" yı terk etmek ya da yurt dışı gezileri yapmak Çehov'a iyi gelmiştir.<ref>Olga Knipper, "Memoir", in Benedetti, ''Dear Writer, Dear Actress'', 37, 270.</ref><ref name="Bartlett 2">Bartlett, 2.</ref> Yalta'da Sanat Tiyatrosu için iki oyun daha tamamlamıştır ve "daha önce krep yediğim şekilde" yazdığı günlerden daha büyük zorluklarla besleniyordu. [[Üç Kızkardeş (oyun)|''Üç Kızkardeş'']] ve [[Vişne Bahçesi|''Vişne Bahçesi'']], her biri bir yılını aldı.{{Kdş|Malcolm|2004|pp=170–71}}
25 Mayıs 1901'de Çehov, Olga Knipper'la sessizce evlendi. Knipperr, Çehov'un ''Martı''<nowiki/>'nın provalarında taıştığı Nemirovich-Danchenko'nun bir zamanlar sevgilisiydi ve vesayeti altındaydı.<ref>"I have a horror of weddings, the congratulations and the champagne, standing around, glass in hand with an endless grin on your face." Letter to Olga Knipper, 19
<blockquote>
"Eğer istiyorsan muhakkak evleneceğim. Ama bu şartlarda her şey şimdiye kadar olduğu gibi olmalı. Ben tasşrada yaşarken o, Moskova'da yaşamalı ve onu görmeye gideceğim... Mükemmel bir koca olmaya söz veriyorum ama bana, ay gibi her gün gökyüzümde görünmeyecek bir kadın ver.<ref>Suvorin'e Mektup, 23 Mart 1895. [http://www.gutenberg.org/etext/6408 ''
</blockquote>
Mektup, Çehov'un Olga'yla olan evliliğiyle ilgili isabetli bir tahmin oluşturmuştur: Çehov, Yalta'da yaşarken Olga, oyunculuk kariyerine devam etmek için Moskova'da yaşamıştır. 1902'de Olga düşük yaptı ve [[Donald Rayfield]], çiftin mektuplarına dayanarak Çehov ve Olga'nın birbirinden ayrı kaldı dönemde gebeliğin ortaya çıkmış olabileceğine dair kanıt sunmuştur fakat Rus bilim insanları bu iddiayı reddetmişlerdir.<ref>{{Harvard citation no brackets|Rayfield|1997|pp=556–57}}</ref><ref name="Simmons Benedetti">There was certainly tension between the couple after the miscarriage, though {{Harvard citation no brackets|Simmons|1970|p=569}}, and Benedetti, ''Dear Writer, Dear Actress'', 241, put this down to Chekhov's mother and sister blaming the miscarriage on Olga's late-night socialising with her actor friends.</ref> Bu uzun mesafeli evliliğin edebi mirası, tiyatro tarihinin mücevherlerini koruyan bir yazışmadır ve buna Stanislavski'nin yönetmenlik yöntemleri hakkında paylaşılan şikayetlerle Çehov'un yazdığı oyunlarında Olga'ya performansı hakkında tavsiyelerde bulunması dahildir.<ref>Benedetti, ''Dear Writer, Dear Actress: The Love Letters of Olga Knipper and Anton Chekhov''.</ref>
Çehov, Yalta'da oldu dönemde en ünlü öyküleriden birini yazmıştır:<ref>{{Cite web|url=http://www.eastoftheweb.com/short-stories/UBooks/LadyWith.shtml|title=Lady with lapdog|last=Chekhov|first=Anton|website=Short Stories}}</ref> "[[Küçük Köpekli Kadın]]"<ref>{{Haber kaynağı|last=Rosamund, Bartlett|author=Rosamund, Bartlett|date=2
=== Ölümü ===
Mayıs 1904'te Çehov'un tüberkülozu ölümcül derecede ilerlemiştir. Mihail Çehov, "Çehov'u gören herkes sonun çok uzak olmadığını gizlice düşündüğünü ve sona yaklaştığında [Çehov'un] bunu fark ettiğini" dile getirmiştir.<ref name = "Bio"/> 3 Haziran'da Kara Orman'daki Alman kaplıca şehri Badenweiler'e gitmek Olga ile yola çıkmış ve buradan kız kardeşi Masha'ya görünürde neşeli mektuplar yazmıştır ve mektuplarında çevreyle yiyecekler hakkında bilgiler vermiş ayrıca sağlığının daha iyiye gittiğine annesiyle kız kardeşini inandırmıştır. Son mektubunda ise Alman kadınlarının giyiniş şeklinden yakınmıştır.<ref>Letter to sister Masha, 28
Çehov'un ölümü "edebi tarihin en önemli sanatsal yapıt"larından biri haline gelmiş{{Kdş|Malcolm|2004|p=62}} ve özellikle de [[Raymond Carver]]'ın "Errand" kısa öyküsü olmak üzere birçok kez kurgulanmış, süslenmiş ve tekrar anlatılmıştır. 1908'de, Olga kocasının son anlarını şöyle dile getirmiştir:
111. satır:
"Anton olağandışı bir şekilde oturdu ve yüksek sesle ve açıkça söyledi (neredeyse hiç Almanca bilmese de): ''Ich sterbe'' ("Ölüyorum"). Doktor onu sakinleştirdi, bir şırınga aldı, ona bir [[kâfur]] iğnesi yaptı ve şampanya sipariş etti. Anton dolu bir bardak aldı, inceledi, bana gülümsedi ve şöyle dedi: "Şampanya içmem üzerinden çok zaman geçti." Şampanyayı bitirdi ve sol tarafına sessizce uzandı ve ona doğru koşarak yatağa eğilip ona seslenecek vaktim oldu ama nefes almayı bırakmıştı ve çocuklar gibi huzur içinde uyuyordu."<ref>Olga Knipper, ''Memoir'', in Benedetti, ''Dear Writer, Dear Actress'', 284.</ref></blockquote>
Çehov'un naaşı, istiridye için kullanılan bir soğutulmuş demiryolu aracıyla Moskova'ya taşındı ve bu detay [[Gorki]]'yi rahatsız etmiştir.<ref>"Banality revenged itself upon him by a nasty prank, for it saw that his corpse, the corpse of a poet, was put into a railway truck 'For the Conveyance of Oysters'." Maxim Gorky in [http://www.eldritchpress.org/ac/gorky.htm ''Reminiscences of Anton Chekhov''.]. Retrieved 16
== Kaynakça ==
| |||