Fransa mimarisi: Revizyonlar arasındaki fark

[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
İçerik silindi İçerik eklendi
Seamonkey911 (mesaj | katkılar)
https://en.wikipedia.org/wiki/French_architecture sayfasından tercümelerle zenginleştirilmiştir. Devam edeceğim.
Seamonkey911 (mesaj | katkılar)
https://en.wikipedia.org/wiki/French_architecture sayfasından tercümelerle zenginleştirilmiştir
5. satır:
}}
 
”'''Fransız Mimarisi'''” veya "Fransa Mimarisi"; FransizFransız ve yabancı asıllı mimarların Fransa Cumhuriyeti coğrafi sınırları içinde tasarlanmış ve/veya inşaa edilmiş mimari eserlere verilen genel isimdir.
 
Fransa'da mimariye verilen değer; Avrupa'da türünün ilk örneği olan [[Académiehttp://academie-architecture.fr royale d'architecture| Académie d'Architecture]] 'ün (Mimarlık Akademisi) 16712'de kuruluş sebebidir. Aynı şekilde  [[Prix de Rome]] da Fransız Devleti tarafından üstün mimari başarılarını ödüllendirmek amacıyla 1720'de organize edilmiştir.
 
== Fransız mimarisinin tarihçesi ==
 
=== Gallo-Roma dönemi ===
Antik Roma mimarisi ilk dönemlerinde Antik Yunan mimarisinden esinlenerek tasarlanan binalardan oluşmaktadır. Roma Cumhuriyeti'nin son dönemlerine doğru ise, kemer, tonoz ve kubbeler gibi Antik Yunan mimarisinde nadir kullanılan unsurlarla zenginleştirilerek başlı başına bir mimari stil olarak öne çıkmıştır. Antik Roma mimarisinin gelişmesindeki dönüm noktalarından bir diğeri ise Roma betonu ('''(Opus caementicium)''' adı verilen yapı malzemesinin icadıdır. Roma'lı mimarların bu yeni tekniklere yönelmelerinin sebebi ise Roma şehirlerindeki hızlı nüfus artışı ve şehirlerin zenginlik kazanmasıyla yeni mimari çözümlere olan ihtiyacın artmakta oluşudur. Yeni yapı malzemeleri ve yapı tekniklerinin kullanımı gitgide daha heybetli kamu binalarının inşasını mümkün kılmıştır.
 
Antik Roma mimarisi Roma Cumhutiyeti'nde ortaya çıkmış olmasına rağmen, günümüz Fransa'sının şu anda bulunduğu coğrafi alana; yani Gaule Belgique, Gaule Lyonnaise ve Gaule Aquitaine bölgelerine de yayılmıştır. Dönem mimarisinin Fransa'daki örnekleri [[Arles]] şehrinde bulunan dönemin en büyük ve en önemli Roma nekropollerinden biri olan [[Alyscamps]] , [[Nîmes]] şehrinde [[Maison Carrée]], Reims şehrinde [[Cryptoportique (Reims)|Cryptoportique]] ve [[Porte de Mars]], Lyon şehrinde [[aqueduc du Gier]], Saintes şehrinde [[Arc de Germanicus]]'dur.
 
=== Erken Romanesk dönem ===
Erken romanesk dönem mimarisi Merovenj ve Karolenj mimarilerinden oluşmaktadır. [[Clovis I]] (465–511) döneminden itibaren Frank haneadanlarının bir krallık adı altında birleştirilmesiyle kilise ve manastır binalarına olan ihtiyaç artmıştır. Bu binaların planları Roma [[bazilika]]<nowiki/>larından esinlenilerek çizilmekle beraber, Bizans mimarisi etkilerine de rastlanmaktadır. [[Saint Perpetuus]] (psikopos 460-490) talebi üzerine Tours şehrinde inşa edilen Saint-Martin Bazalikası; 120 mermer kolonu, doğu kuleleri, mozaikleri ve sıradışı zemin planıyla dönemim en önemli birilerinden olmuş ve Romanesk dönem mimarisi için de esin kaynağı farz edilmiştir. Erken Romanesk dönemin diğer başlıca örnekleri [[Saint-Denis, Seine-Saint-Denis|Saint-Denis]] şehrindeki Saint-Denis kilisesinin temelleri, ve Paris şehirindeki [[Abbey of Saint-Germain-des-Prés|Saint-Germain-des-Prés]] manastırıdır.
 
=== Romanesk dönem ===
Romanesk mimari de Ortaçağ dönemi öncesinde Fransa'da kullanılan stillerden birisidir. 9. yüzyıl Karolenj mimarisinin yeniden yorumlanmasıyla 10. yüzyılda Fransa çeşitli bölgelerinde aynı anda ortaya çıkmıştır. Bu stilin Fransa'daki başlıca örnekleri [[Abbaye Saint-Pierre de Moissac]], [[Cathédrale Saint-Lazare d'Autun|cathédrale d'Autun]], [[Plassac-Rouffiac|Église de Plassac-Rouffiac]], ve [[Église Sainte-Radegonde de Talmont]], Fongombault Manastırı ve [[Abbey of Cluny|Cluny Manastırı ']]<nowiki/>dır. Angouleme şehrindeki [[Angoulême Cathedral| Angoulême Katedrali]]'ndeki kubbeler ise dönemin İstanbul'undaki Bizans kiliselerinden esinlenildiğine işaret olarak yorumlanmıştır. Romanesk dönemin son örnekleri ve Gotik mimarinin ortaya çıkışına sebep olduğu farz edilen yapılar ise; Caen şehrindeki [[Saint-Étienne]] kilisesi, [[Haute-Loire]] şehrinde  [[Le Puy-en-Velay]] katedrali, ve Autun katedralidir.
 
=== Ortaçağ dönemi ===
“[[Orta Çağ]]” döneminde Fransız mimarisinin en önemli örnekleri manastırlar, ve kaleler, surlar ve tahkimatlar gibi askeri yapılardır. Bu dönem boyunca, Roma döneminde surlarla çevrili olarak inşa edilen şehirler geliştikçe, tahkimatlar da geliştirilmiştir.
 
Ortaçağ'ın ikinci yarısından itibaren [[Gotik mimari]] veya fransız mimarisi (latince '''''[[Architecture gothique#francigenum|francigenum opus]]''''') Fransa'da ortaya çıkarak Batı Avrupa'nın geneline yayılmıştir. 1140 yılından 1500'e kadar süren bu dönem boyunca gotik mimari dört stile ayrılmıştır : Erken Gotik, Yüksek Gotik, Rayonnant, ve Geç Gotik (Flamboyant olarak da adı geçer). Gotik mimarinin tanımlayıcı özelliklerinden biri sivri kemer olarak da tanımlanan Ojiv kemeridir.
 
Erken gotik stilinin [[Île-de-France]] bölgesinde ortaya çıkan ilk örneği, bünyesinde bir nekropol de bulunduran “[[Saint“Saint Denis Kilisesi]]”dirKilisesi”dir. Bu stildedki diğer önemli yapılar ise; [[Sens Cathedral|Sens Katedrali]][[Notre-Dame of Laon|Notre-Dame de Laon]] Katedrali, [[Chartres Cathedral|Chartres Katedrali'nin batı cephesi]], [[Notre Dame de Paris]] Katedrali, kralların taçlandırdığı [[Notre-Dame de Reims]] Katerali, [[Lyon Cathedral|Lyon Kathedrali]] ve [[Toul Cathedral|Toul Katedrali'dir.]].
 
Yüksek Gotik stili ise 13. yüzyılda gelişmiş ve gitgide daha hafif görünümlü, daha heybetli ve etkileyici binaların inşaasını mümkün kılmıştır.  [[Chartres Cathedral|Chartres Katedrali'nin ana cephesi]] (1194–1260), [[Amiens Cathedral|Amiens Katedrali]], Notre-Dame de Strasbourg Katedrali ve [[Bourges Cathedral|Bourges Katedrali]] bu stilin en önemli örneklerindendir.
 
Bu dört Gotik mimari stilinin yanısıra, "Gothique Méridional" veya Güney Gotiği adı verilen stil de bu dönemlerde ortaya çıkmıştır. [[Narbonne]] şehrinde Notre-Dame-de-Lamouguier Katedrali ve [[Saint-Bertrand-de-Comminges]] şehrindeki Sainte-Marie kilisesi bu stilde tasarlanmıştır.
 
=== Rönesans dönemi ===
16. yüzyılın başlarında Fransa ile Kuzey İtalya arasındaki savaşlar sounucunda bir çok sanat eseri ile çeşitli mimari ve sanatsal fikirler Fransa'ya getirilmiştir. Bu dönemde [[Loire Vadisi|Loire vadisi]]'nde [[Rönesans]] stilinde bir çok saray ve şato inşa edilmiştir. Bunların ilki 1495'de inşaası tamamlanan Château d'Amboise olmuştur, ki [[Leonardo da Vinci|Leonardo Da Vinci]] hayatının son yıllarını bu şatoda geçirmiştir. Daha sonrasında kral 1.Francis döneminde bu mimari akım ivme kazanmıştır.
“[[Yüzyıl Savaşları]]”nın sonu Fransız Mimarisi’nin gelişiminde önemli bir safhadır. Fransız [[Rönesans]] dönemi ve [[İtalya]] ve [[İspanya]]’dan çeşitli sanatçıların çağrıldığı dönem, birçok ikamete ayrılmış İtalyan-vari saray, çoğunlukla Loire Vadisi’nde, yapılmıştır. [[Château de Chambord]], [[Château de Chenonceau]] ve [[Château de d’Amboise]] böyle kalelerdir.
 
İlerleyen dönemlerde Rönesans stili, "2. Henri Stili" olarak da bilinen Fransız [[Maniyerizm|Manyerizm]]'ine dönüşmüştür. Bu stilin ilk örneği mimar Sebastino Serlio'nun 1540 yılında gerçekleştirdiği [[Fontainebleau Sarayı]]'dır. [[Fontainebleau]] yöresinde [[Rosso Fiorentino]], Francesco Primaticcio, ve Niccolo dell' Abbate gibi sanatçılar, daha sonra Kuzey Manyerizmi'ne yön verecek olan ilk Fontainbleau Ekolü'nü başlatmıştır. Philibert Delorme, Androuet du Cerceau, Giacomo Vignola, ve [[Pierre Lescot]] gibi mimarlar bu yenilikçi fikirlerden esinlenmiştir. Rönesans stilinin en iyi bilinen örneklerinden biri olan [[Louvre Müzesi]]'nin Cour Carrée adlı avlusuna bakan güneydoğu cephesi Pierre Lescot taradından tasarlanmış olup, Fransız mimar ve heykeltıraş Jean Goujon'un heykelleriyle dekore edilmiştir.
 
Rönesans stili Fransa'da 2. Henri ve 3. Henri dönemlerinde de kullanılmaya devam edilmiştir.
 
=== Barok dönemi ===
Fransız Barok mimarisi; [[Barok mimari|Barok Mimari]]'nin bir dalıdır. Bu stil, kral 13. Louis (1610-1643) döneminde başlayıp, 14. Louis (1643-1714) ve 15. Louis (1714-1774) dönemleri boyunca gelişmiştir. Fransız Barok stili 18. yüzyılda Avrupa'nın genelinde kamu binalarının ve sarayların mimarisine büyük ölçüde yön vermiştir. Bu dönemin en önemli eseri [[Versay Sarayı]]'dır.
Barok Mimarisi “laik alan”da “dini alan”da olduğundan daha büyük başarı sağladı. Bu mimari Roma kiliseleri tarafından Katolik Reform'u zamanında halka [[Katolik]] kiliselerini daha çekici göstermek için kullanılan politik bir araç oldu. Dini Barok Fransa’da umulan başarıyı bulamadı. Laik alanda [[Versay Sarayı]] birçok Barok özelliğe sahiptir. Jules Hardouin Mansart, Les Invalides’in Barok kubbesiyle, Barok tarzının en etkili mimarı olduğu söylenebilir. [[Nancy]]’deki [[Stanislas’ın Yeri]] gibi bazı etkileyici taşraya ait barok mimarisi örnekleri de şimdiye kadar hiç Fransız olmamış yerlerde de görülebilir. Askeriye’nin mimari kanadında, [[Sébastien Le Prestre de Vauban]] Avrupa’nın en etkili kalelerini tasarlamış ve askeri mimaride çok etkili olmuştur.
 
Saray mimarisinde üç kanatlı zemin planı 16. yüzyıldan beri standart olarak kullanılmasına rağmen, 1615-1620 yılları arasında mimar Salomon de Brosse tarafından gerçekleştirilen yalın ve klasik Luxembourg Sarayı, Fransız Barok Mimarisi'nin yeni standardı haline gelmiştir. Bu prensibe göre; Fransız mimari tarihinde ilk kez "''corps de logis''" kanadı sarayı temsil eden merkezi birincil bölüm olarak kurgulanmıştır. Diğer iki kanat ise hiyerarşik olarak ikinci plana alınmış ve göreceli olarak daha küçük oranlarda tasarlanmıştır. Saraylarda Ortaçağ tarzı kulelerin kullanımı ise tamamen kaldırılmış ve saray planında merkezi girişle aynı aksta konumlandırılmış üç katlı ana giriş kapısı, kulenin yerini almıştır.
 
Fransız Barok Mimarisi'nin en önemli mimarlarından biri olan François Mansart, Barok Mimarisi'ni Fransa'ya getiren ilk mimar olarak görülür. En önemli eserleri Château de Maisons (1642) ve Maisons-Laffitte'dir.
 
Barok döneminin getirdiği bir diğer yenilik ise bahçe düzenlemelerinin saray mimarisinin bir parçası haline gelişidir. Bu yeni prensibin ilk örneklerinden biri Melun şehri yakınlarında 1656-1661 yılları arasında inşa edilen Vaux-le-Vicomte Sarayı'dır. Mimar Louis Le Vau, tasarımcı Charles Le Brun ve kral 14. Louis'nin peyzajcısı [[André Le Nôtre]] bir araya gelerek etkileyici bir esere imza atmışlardır.
 
=== Rokoko dönemi ===
[[Rokoko]], öncelikle bir dekoratif sanat ve [[iç mimarlık]] stili olarak ortaya çıkmıştır. Kral 14. Louis sonrasında saray sanatçılarında ve genel olarak sanat akımlarında çeşitli değişimler meydana gelmiştir; zengin ve ağır Barok stilinin yerini daha hafif, kıvrımlı ve doğal öğelerle bezenmiş tasarımlar almıştır. Bu karakteristikler örneğin Fransız sanatçı ve heykeltıraş Nicolas Pineau'nun eserlerinde gözlemlenebilir.
 
Kral 14. Louis'nin ölümünden sonra 15. Louis'nin 1715'te tahta geçmesiyle başlayan La Régence döneminde (1715-1723) saray sakinleri Versay Sarayı'ndan taşınmış ve dönemin sanat anlayışındaki değişim önce aristokratlarda, sonrada yüksek sosyetenin diğer kesimlerinde ortaya çıkmıştır. Rokoko tarzındaki eserlerin bol süslemeli ve işlemeli hatları Kral 15. Louis'nin aşırılıklarla dolu hükümdarlık yönetimiyle uyumlu olduğu düşünülmektedir.
=== Neo-klasik dönem ===
 
Rokoko tarzının Fransa'da en popüler olduğu yıllar 1730'lardır. Rokoko stilinde; Barok'un kompleks şekilleri ve karmaşık motifleri kullanılmaya devam edilmekle beraber, asimetrik düzenlemeler ve doğu sanatlarından çeşitli etkiler taşıyan desenlere de yer verilmiştir.
 
=== Neoklasisizm dönemi ===
 
=== İkinci İmparatorluk dönemi ===
Satır 52 ⟶ 67:
 
=== Çağdaş mimari ===
 
{{Fransa konuları}}
{{Avrupa'da mimarlık}}
"https://tr.wikipedia.org/wiki/Fransa_mimarisi" sayfasından alınmıştır