Gut: Revizyonlar arasındaki fark

[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
İçerik silindi İçerik eklendi
YBot (mesaj | katkılar)
k fasülye → fasulye
By erdo can (mesaj | katkılar)
k Düzenleme, değiştirildi: bilimadamı → bilim adamı AWB ile
89. satır:
 
==Tarihçe==
[[Dosya:Jan Verkolje - Antonie van Leeuwenhoek.jpg|thumb|alt=Uzun, kıvırcık bir peruk takan ve uzun bir sabahlık giyen bir adam oturmakta ve dışarıyı seyretmektedir. Sol kolunu küçük bir masaya dayamıştır ve sol eliyle bir kutu tutmaktadır. Arkasında bir küre bulunmaktadır.|[[Antonie van Leeuwenhoek]] ürik asit kristallerinin mikroskopik görünümünü 1679 yılında tanımlamıştır.<ref name="Pillinger"/>]] "Gut" kelimesi ilk olarak Bocking'li Randolphus tarafından milattan sonra yaklaşık 1200'lü yıllarda kullanılmıştır. Sıvı "damlası" anlamına gelen [[Latin]] kelime ''gutta''dan türemiştir.<ref name="Pillinger"/> Oxford İngilizce Sözlüğüne göre [[suyukçuluk]] ve "eklemin içindeki ve etrafındaki kandan hastalıklı maddenin 'damlaması' kavramından" türemiştir.<ref>{{Web kaynağı | url = http://www.oed.com/view/Entry/80290 | başlık = gout, n.1. | çalışma = Oxford English Dictionary, Second edition, 1989 | erişimtarihi = 18 September 2011 | arşivengelli = evet}}</ref> Gut antik çağlardan beri bilinmektedir. Geçmişte "hastalıkların kralı ve kralların hastalığı"<ref name=Lancet2010/><ref>Kubitz possibly has gout.{{Web kaynağı | url = http://www.forbes.com/2003/04/01/cx_cd_0401feat.html | başlık = The Disease Of Kings - Forbes.com | çalışma = Forbes | erişimtarihi = | arşivurl = http://web.archive.org/web/20150523075745/http://www.forbes.com:80/2003/04/01/cx_cd_0401feat.html | arşivtarihi = 23 Mayıs 2015}}</ref> veya "zengin hastalığı" olarak anılmıştır.<ref>{{Web kaynağı | url = http://medical-dictionary.thefreedictionary.com/Rich+Man%27s+Disease | başlık = Rich Man's Disease - definition of Rich Man's Disease in the Medical dictionary - by the Free Online Medical Dictionary, Thesaurus and Encyclopedia | çalışma = | erişimtarihi = | arşivengelli = evet}}</ref> Hastalık ilk defa MÖ 2600 yılında Mısır'da ayak başparmağındaki artritin tanımlanması esnasında belgelendirilmiştir. [[Antik Yunan|Yunan]] hekimi [[Hipokrat]], MÖ 400'lü yıllarda ''[[Aforizmalar]]'' adlı eserinde bu hastalıkla ilgili düşüncesini açıklamış ve [[hadım edilmiş erkekler]] ve [[menopoz öncesi]] kadınlarda görülmediğine dikkat çekmiştir.<ref name="Pillinger">{{Dergi kaynağı |last=Pillinger | first=MH | coauthors=Rosenthal P, Abeles AM | title=Hyperuricemia and gout: new insights into pathogenesis and treatment | journal=Bulletin of the NYU Hospital for Joint Diseases | volume=65 | issue=3 |pages=215–221 | year=2007 | url=http://www.nyuhjdbulletin.org/Permalink.aspx?permalinkId=0c3ec9d1-8cc8-49d5-850d-4c5a55cb0669 | pmid=17922673 }}</ref><ref>{{Web kaynağı | url = http://classics.mit.edu/Hippocrates/aphorisms.6.vi.html | başlık = The Internet Classics Archive Aphorisms by Hippocrates | çalışma = | erişimtarihi = July 27, 2010 | arşivurl = http://web.archive.org/web/20141024122558/http://classics.mit.edu:80/Hippocrates/aphorisms.6.vi.html | arşivtarihi = 24 Ekim 2014}}</ref> [[Aulus Cornelius Celsus]] (30 AD) alkolle olan bağlantıyı, kadınlarda daha geç başlamasını ve ilişkili böbrek problemlerini anlatmıştır: <blockquote>Yine çökeltisinin beyaz olduğu koyu idrar, eklem ve iç organlar bölgesinde ağrı ve hastalıktan endişe edileceğine işaret etmektedir... El ve ayaklardaki eklemlerde görülen rahatsızlıklar aynı damla hastalığı ve ellerde ağrı gibi çok sık ve inatçıdır. Bu hastalıklara nadiren bir kadınla cinsel ilişkiye görmeden önce oğlanlar ve hadım edilmiş erkekler veya adet kanamaları baskılanmış olanların dışındaki kadınlar tutulur... bazıları şarap, bal likörü ve [[cinsel birleşme|aşırı cinsel ilişki]]den uzak durarak hayat boyu güvenli bir şekilde yaşamışlardır.<ref>{{Web kaynağı | url = http://penelope.uchicago.edu/Thayer/E/Roman/Texts/Celsus/4*.html | başlık = LacusCurtius • Celsus — On Medicine — Book IV | çalışma = | erişimtarihi = | arşivengelli = evet}}</ref></blockquote> 1683 yılında, İngiliz bir fizikçi olan [[Thomas Sydenham]] bu hastalığın sabah erken saatlerde ortaya çıktığını ve yaşlı erkekleri tercih ettiğini açıklamıştır: <blockquote>Gut hastaları genellikle ya yaşlı erkeklerdir ya da gençliklerinde çok çalışıp didinmiş ve erkenden yaşlanmış erkeklerdir- bu hovarda alışkanlıklardan hiçbiri erken ve aşırı cinsel ilişkiden ve yorucu tutkulardan yaygın değildir. Kurban yatağına yatar ve sağlıklı bir şekilde uykuya dalar. Sabaha karşı 2 gibi ayak başparmağında şiddetli olan, topuk, ayak bileği veya ayağın üst kısmında daha seyrek görülen bir ağrı ile uyanır. Ağrı tıpkı çıkık ağrısı gibidir ve ağrı olan bölgelerde sanki üzerlerine soğuk su dökülüyormuş gibi hissedilir. Daha sonra titreme ve ürperti ve biraz da ateş görülür... Gece ızdırap içinde, uykusuz bir şekilde, etkilenen bölgeleri döndürmeye çalışarak ve vücudun duruşunu sürekli değiştirerek geçer; vücudun savrulması ızdırap çeken eklemdeki ağrı kadar aralıksız ve hastalık nöbetine rastlandığı kadar kötüdür.<ref>{{Web kaynağı | url = http://www.bbc.co.uk/dna/h2g2/A11102491 | başlık = BBC - h2g2 - Gout - The Affliction of Kings | çalışma = BBC | erişimtarihi = July 27, 2010 | arşivurl = http://web.archive.org/web/20110518000252/http://www.bbc.co.uk:80/dna/h2g2/A11102491 | arşivtarihi = 18 Mayıs 2011}}</ref></blockquote> Ürat kristallerinin mikroskop altındaki görüntüsünü ilk defa Danimarkalı bilimadamıbilim adamı [[Antonie van Leeuwenhoek]] 1679 yılında tanımlamıştır.<ref name="Pillinger"/> 1848 yılında ise İngiliz fizikçi [[Alfred Baring Garrod]] kandaki bu aşırı ürik asit miktarının gut hastalığının nedeni olduğunu fark etmiştir.<ref name="pmid11600751">{{Dergi kaynağı | author=Storey GD |title=Alfred Baring Garrod (1819-1907) |journal=Rheumatology (Oxford, England) |volume=40 |issue=10 |pages=1189–90 |year=2001 |month=October|pmid=11600751 | url=http://rheumatology.oxfordjournals.org/cgi/content/full/40/10/1189 |doi=10.1093/rheumatology/40.10.1189 }}</ref>
 
==Diğer hayvanlarda==
113. satır:
[[Dalmaçyalı]]lar, gut hastalığına yakalanmayan tek [[köpek]] cinsidir.{{fact}}
 
==ReferanslarKaynakça==
{{Kaynakça|colwidth=30em}}
 
"https://tr.wikipedia.org/wiki/Gut" sayfasından alınmıştır