Emetullah Râbia Gülnûş Sultan: Revizyonlar arasındaki fark

[kontrol edilmemiş revizyon][kontrol edilmemiş revizyon]
İçerik silindi İçerik eklendi
Emre61556141 (mesaj | katkılar)
k f
Emre61556141 (mesaj | katkılar)
k Bilgi ekledim kabul edin ya
6. satır:
| doğum_adı = [[Evemia Voria]]<ref name=":0"/>
| tam ismi = Devletlu İsmetlu Mahpare Emetullah Rabia Gülnuş Valide Sultan Aliyyetü'ş-Şân Hazretleri
| doğum_tarihi = [[16421643]]
| doğum_yeri = [[Resmo,Yunanistan]]<ref name=":0"/>
| ölüm_tarihi = 6 Kasım [[1715]]<ref>E.J. Brill's First Encyclopaedia of Islam, 1913-1936, Martijn Theodoor Houtsma, 1987</ref>
39. satır:
| dipnotlar =
}}
'''Emetullah Râbia Gülnûş Sultan''' ([[16471643|1642]] veya [[1647]]-[[6 Kasım]] [[1715]]), [[Osmanlı İmparatorluğu]]'nun [[Valide Sultan]]'ı, ''İki'' ayrı padişahın annesi ([[II. Mustafa]] ve [[III. Ahmed]]) ve Sultan [[IV. Mehmed]]'in eşiydi.<ref name="amazon.com">[http://www.amazon.com/gp/product/0195086775/102-5037880-1776135?v=glance&n=283155 The Imperial Harem : Women and Sovereignty in the Ottoman Empire 1993], Oxford University Press, ISBN 0-19-508677-5</ref> [[Osmanlı İmparatorluğu]]'nda [[Haseki sultan]] unvanını kullanan son kadın sultandır.
 
== Kimliği ve fiziki görünümü ==
Babasının adının ''Retimo Verzizzi'' olduğu [[Resmo]]'nun fethi sırasında tutsak edilip saraya sunulduğu iddiaları [[Hüseyin Kamî Hanyavî]]'nin Girit Tarihi'ndeki, Serdar [[Deli Hüseyin Paşa]]'nın [[1646]]'daki Resmo'nun fethinden sonra saraya ''On'' cariye sunduğuna ilişkin habere, yani söz konusu ''On'' kızdan tekinin de '''Gülnuş''' olduğu varsayımına dayandırılır.<ref name=":0" /> O tarihte dört yaşında olan '''Gülnuş Sultan''''ın [[Resmo]]'dan getirilmesi bir görüşe göre mümkün değildir.<ref name=":0">Necdet Sakaoğlu, Bu Mülkün Kadın Sultanları, 4. Baskı, s. 266</ref> Esmer, düz siyah saçlı ve siyah gözlü, orta boylu, etine dolgun olarak tasvir edilmiştir.
[[Dosya:Arolsen Klebeband 02 317.jpg|sol|küçükresim|288x288pik|Emetullah Râbi'a Gülnûş Sultan'ın ''Arolsen Klebeband'' tarafından yapılmış bir portresi.]]
 
Vergitzi ailesinden daha asil olana mensup Ortodoks bir Rum olduğunu; farklı kaynak ve gravürlerde geçen asıl adının Evmenia olduğunu ve 1643’te doğmuş olması gerektiğini belirtir. İlk olarak Vasilios Psilakis’in 1892 tarihli bir makalesinde yer verdiği bir Girit halk şarkısını ele alan Manusakas’a göre, şarkıda anlatılan kişi Gülnuş Sultan olmalıdır. Şarkıya göre, bir pazar sabahı ve yortu günü kaçırılan
== Haseki Sultanlık dönemi ==
papaz
[[IV. Mehmed]]'in en sevdiği eşi ve tek hasekisidir.<ref name="amazon.com"/> 1661 yılında IV. Mehmed'e sunulmuştur. 1664'deki II. Mustafa'nın doğumundan sonra haseki sultan olmuştur. Padişah ava gittiğinde karısını da yanına alırdı ve [[1672]] [[Kamyanets-Podilski]]'nin fethinden sonra burada eşinin adına bir Camii yaptırtmıştır.<ref name=1672-1699>{{Web kaynağı | soyadı1 = Haseki Gülnus Sultan Camisi | ad1 = Dominik-Kilesi | başlık = Dominican Church in Kamianets Podilsky | url = http://www.academia.edu/7040116/Haseki_Gülnus_Sultan_Camisi_that_is_on_the_History_of_the_Dominican_Church_in_Kamianets_Podilsky_in_1672-1699 | website = http://www.academia.edu | yayıncı = Muzaffer Özgüleş | arşivengelli = evet}}</ref> Gülnuş Sultan Şehzade Mustafa'nın doğumundan sonra, Eşi'nin üvey kardeşlerinin ortadan kaldırılmasını istemiş, Eşi IV. Mehmed'in üzerinde etki kurmuştur. IV. Mehmed üvey kardeşlerini öldürtmek istesede, Devlet adamları ve Valide Turhan Sultan tarafından engellenmiştir.
Vorya’nın kızı İstanbul’a götürülmüş padişahın haremine sunulmuş ve sonunda padişah annesi olmuştur. Bu şarkının farklı versiyonlarını değerlendiren Manusakas,şarkının,Gülnuş Sultan’ın valide sultan oluşandan sonra Girit’te söylenmeye başladığına, sözlerinde gerçeği yansıtmayan bölümler olsa da genel anlatının doğru olduğuna hükmeder.
Kökeni, adı ve doğum tarihi ne olursa olsun, bir köle olarak hareme giren ve muhtemelen kayınvalidesi Hadice Turhan Sultan tarafından seçilerek IV. Mehmed’e sunulan Gülnuş, padişaha ilk şehzadesi Mustafa’yı 1664’te Edirne’de doğurunca, haseki sultan namını almıştır.
 
Gülnuş Sultan’la padişah IV. Mehmed arasında yakın bir ilişki olduğu, özellikle Şehzade Mustafa’nın doğumundan sonra IV. Mehmed’in Gülnuş’u yanından hiç ayırmadığı bilinmektedir. Dönem tarihçisi Hüseyin Behçeti’ye göre IV. Mehmed ava ve hasekisine
eğilimliydi, bu yüzden sefere giderken yolda avlanmayı ve hasekisini yanına almayı ihmal etmezdi. Bu durum aynı dönemde Avrupa’da basılan gravürlere bile
yansımıştır.
 
Resim = https://html1-f.scribdassets.com/75s8109y805aqgif/images/8-7a090202f4.jpg
== Yaşamı ==
[[IV. Mehmed]]'in en sevdiği eşi ve tek hasekisidir.<ref name="amazon.com"/> 1661 yılında IV. Mehmed'e sunulmuştur. 1664'deki II. Mustafa'nın doğumundan sonra haseki sultan olmuştur. Padişah ava gittiğinde karısını da yanına alırdı ve [[1672]] [[Kamyanets-Podilski]]'nin fethinden sonra burada eşinin adına bir Camii yaptırtmıştır.<ref name=1672-1699>{{Web kaynağı | soyadı1 = Haseki Gülnus Sultan Camisi | ad1 = Dominik-Kilesi | başlık = Dominican Church in Kamianets Podilsky | url = http://www.academia.edu/7040116/Haseki_Gülnus_Sultan_Camisi_that_is_on_the_History_of_the_Dominican_Church_in_Kamianets_Podilsky_in_1672-1699 | website = http://www.academia.edu | yayıncı = Muzaffer Özgüleş | arşivengelli = evet}}</ref> Gülnuş Sultan Şehzade Mustafa'nın doğumundan sonra, Eşi'nin üvey kardeşlerinin ortadan kaldırılmasını istemiş, Eşi IV. Mehmed'in üzerinde etki kurmuştur. IV. Mehmed üvey kardeşlerini öldürtmek istesede, Devlet adamları ve Valide Turhan Sultan tarafından engellenmiştir.
 
1687 senesinde [[IV. Mehmed]]'in tahtan indirilmesi ve yerine kardeşi [[II. Süleyman (Osmanlı)|II. Süleyman]]'ın tahta geçmesi üzerine ''Gülnûş Sultan'' da [[Eski Saray]]'a gönderildi. 1693'de Sultan Mehmed'in vefatı üzerine ile dul kaldı.