Vikipedi

Hrisopolis Muharebesi: Revizyonlar arasındaki fark

Etkileşimli olarak geçmişe göz at
[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
← Önceki sürümle aradaki farkSonraki sürümle aradaki fark →
İçerik silindi İçerik eklendi
GörselVikimetin
Noyder (mesaj | katkılar)
34.095 değişiklik
Noyder (mesaj | katkılar)
34.095 değişiklik
Değişiklik özeti yok
2. satır:
|çatışma = Hrisopolis Muharebesi
|parçası =
|resim = Dosya:Licinius-Constantine.jpg|200px
|başlık = Solda: [[Licinius]] büstü, Vatikan Müzeleri, Roma;<br />Sağda: [[I. Konstantin]] büstü, Capitoline Müzesi, Roma.
|başlık =
|tarih = [[18 Eylül]] [[324]]
|yer = [[Byzantium]]
|bölge = [[Hrisopolis]]
|sebep =
|sonuç = Konstantin'in Bizans'da Roma İmparatoru olması
|coğrafi_değişiklikler =
|savaşan1 = [[BizansRoma İmparatorluğu]]
|savaşan2 = [[Bizans Roma İmparatorluğu]]
|savaşan3 =
|komutan1 = [[I. Konstantin]]
24. satır:
|notlar =
}}
 
'''Hrisopolis<ref>[http://karesitarih.balikesir.edu.tr/origo_constantini.pdf Turhan Kaçar, "İmparator Constantinus'un Yükselişi", ''Tarih İnceleme Dergisi'', Cilt XX, Sayı I.]</ref> Muharebesi''', [[Hrisopolis]] (bugünkü [[Üsküdar]])'inın [[Kalkedon]] (bugünkü [[Kadıköy]]) yakınlarında, iki [[Roma İmparatoru]] [[I. Konstantin]] ve [[Licinius]] arasında [[18 Eylül]] [[324]]'te çıkmıştır. Savaş bu iki imparatorun son karşılaşmasıydı. Licinius, donanması [[Hellespont Muharebesi]]'nda yenilmesinden sonra, güçlerini [[Byzantium]] şehrinden çekip boğazın karşısına, [[BatıAnadolu Karadeniz]]'dekiyakasındaki ChalcedonKalkedon'a götürdü. Konstantin takibe düşerekgecerek sonraki savaşımuharebeyi kazandı. ArtıkBu yeganegalebeden sonra tek imparator olanolarak kalan Konstantin 292 yılında imparator Dıocletianus tarafından uygulanmaya başlayan iki "augustus" ve bunlarain seçtikleri iki "ceasar" şekilinde imparatorluk idaresi olan [[Tetrarşi]] dönemini sona erdirmiş oldu.<ref>Kaçar, Turan "İmparator Constantinus'un Yükselişi", ''Tarih İnceleme Dergisi'', Cilt XX, Sayı I. Online:[http://karesitarih.balikesir.edu.tr/origo_constantini.pdf ]</ref>
 
== Geçmiş ==
Hellespont Muharebesi'nde Licinius'un donanması büyük bir yenigiye uğradı. Licinius'un amirali olan Abantus, farkedilir derecede daha küçük donanmaya sahip Konstantin'in oğlu [[caesar]] [[Crispus]] tarafından büyük bir yenilgiye uğratılmıştı. Deniz harbi zaferinin ardından Konstantin [[Anadolu]]'ya geçti. Düşman ordusunu savuşturmak için hafif gemilerden oluşan küçük bir filo kullandı, bu filo Licinius'un yeni atadığı kumandan [[Martinian]] tarafından [[Lampsacus]] sahillerini koruyordu. Deniz kuvvetlerinin yok edilmesinden sonra, Licinius, Chalcenon'daki ana birliğine katmak üzere garnizonunu Byzantium'dan tahliye etti. Oradan, [[Adrianople Savaşı]]'nda yenilgiye uğrayan ana ordusuna takviye amacıyla Martinian'ın güçlerini ve Aliquaca (veya Alica) komutasındaki bir grup [[Visigothic]]'i yardım amacıyla çağırdı.
 
[[Hellespont Muharebesi]]'nde Licinius'un donanması büyük bir yenilgiye uğramıştı. Licinius'un amirali olan Abantus, farkedilir derecede daha küçük donanmaya sahip Konstantin'in oğlu [[caesar]] [[Crispus]] tarafından büyük bir yenilgiye uğratılmıştı. Bu deniz muharebesindeki zaferinin ardından Konstantin [[Anadolu]] yakasına geçti. Konstantin ordusu ile Boğazı geçişini Boğaz kıyılarında yeniden yaptırmış olduğu hafif taşıt gemiler filosu ile başardı. Buna baş neden Licinius tarafının ordusunun büyük bir kısmının, Licinius tarafından yeni olarak ortak imparator olarak atanmış, [[Martinian]] komutasında Avrupa yakasında [[Lampasacus]] (modern [[Lapseki]]) civarında bulunması ve buralara yakin olan Marmara Denizi sahillerini savunması idi.
== Savaş ==▼
[[Dosya:As-Constantine-XR RIC vII 019.jpg|thumb|left|250px|A coin of Konstantin (c.337) showing a depiction of his [[Labarum]] standard spearing a serpent.]]
[[Dosya:Simple Labarum2.svg|thumb|The Chi-Rho symbol]]▼
[[Dosya:Labarum.png|Labarum|right|200px|thumb|Labarum sembolü]]▼
 
Deniz kuvvetlerinin yok edilmesinden sonra, Licinius, Byzantium'da bulunan garnizonu tahliye etti ve burada bulunan askeri birliklerini ordusunun önemli kısmının bulunduğu Asya yakasındaki Kalkedon'a nakletti. Bu Kalkedon konuşlu ana ordu [[Adrianopolis Muharebesi (324)]] sonucunda büyük zayiat vermiş ve epeyce gücünü ve moralinin kaybetmişti. Licinius bu ana orduyu takviye etmek ve bu ana orduya ekstra destek sağlamak için Martinian'ın komutasındaki Lampasacus (Lapseki)'de bulunan diğer önemli ordusunun ve Aliquaca (veya Alica) komutasındaki bulunan [[Vizigotlar]]'dan oluşan atlı yardımcı askeri güçlerin Anadolu yakasından Kalkedon'a geçirilmesini talep etti. Licinius ile Konstantin arasında 18 Eylül'da yapılan Hritoplis Muharebesi'ne bu takviye ve destek güçlerin Licinius'a erişip erişmediği; ve muharebeye katılıp katılmadıkları hakkında elimizde bilgi bulunmamaktadır.
Konstantin'in ordusu Kutsal Burun olarak bilinen [[İstanbul boğazı]]'nın Asya'daki kıyısına indi ve güneye, Chalcedon'a karşı harekete geçti. Licinius ordusu birkaç mil kuzeye, Chrysopolis'e doğru yönlendirdi. Konstantin'in ordusu, Licinius'un ordusundan daha önce Chrysopolis dolaylarına ulaştı. Konstantin, tanrının rehberliğini bulmak, almak amacıyla çadırına çekildikten sonra, atak yapmaya karar verdi. Konstantin'in ordusu Hıristiyanlık tılsımının ([[labarum]]) etkisiyle savaşırken, mücadelenin dinsel yönü Licinius'un savaş düzenine, direncine ve [[Roma]]'nın farkedilir yüzü olan [[putperest]] tanrıların imajlarına etki etti. Licinius, Labarum'a karşı batıl bir korkuya kapıldı ve ordunun atak yapmasını yasakladı veya böyle düşündü. Konstantin görünüşte manevra hilelerinden sakındı,Licinius'un ordusuna doğru büyük bir alan açtı,boşluk bıraktı ve ardından saldırı sonucunda onları bozguna uğrattı. Büyük ölçekli bu savaşta kesin bir başarı elde etti.Tarihçi [[Zosimus]]'a göre, ''Chrysopolis'te muazzam bir bozgun yaşandı.'' Licinius'un raporuna göre 25,000 ila 30,000 asker öldü, daha fazla sayıda da savaştan firar eden oldu. Licinius kaçmayı başardı ve hayatta kalan kalan 30,000 civarı askeri Nicomedia şehrinde bir araya topladı.
 
▲== SavaşMuharebe ==
 
[[Dosya:As-Constantine-XR RIC vII 019.jpg|thumb|left|250px|I. Konstantin (yak.337) döneminde bastırılmış bir sikke. Üzerinde I. Konstantin'in Hristiyanlik sembolu olan sarısalkım ağacı ve ona dolanan bir yılan bulunmakta]]
▲[[Dosya:Simple Labarum2.svg|thumb|TheYunan alfebesi Hristiyanlık Chi-Rho symbolharfleri sembolu]]
▲[[Dosya:Labarum.png|Labarum|right|200px|thumb|LabarumHristiyanlık Sarısalkım ağacı sembolü]]
 
 
Konstantin'in ordusu [[İstanbul boğazı]]'nın geçip Asya kıyısında "Kutsal Burun" olarak bilinen mevkide karaya çıktı. Buradan ordu güneye, Kalkedon'a karşı, harekata geçti. Licinius ordusunu Kalkedon'dan birkaç mil kuzeye Hristopolis'e doğru yönlendirdi. Konstantin'in ordusu, Licinius'un ordusundan daha önce Hrisopolis'e dolaylarına ulaştı. Konstantin, inandığı Hristiyan tanrısının rehberliğini bulmak amacıyla çadırına çekildikten sonra, Konstantin insiyatifi ele alarak hemen saldırı yapmaya karar verdi.
 
Bu muharebenin değişik dinsel inanclara bağlı iki taraf altında olduğu; muharebeyi kazanan tarafın dinsel inançlarını tüm imparatorluğa empoze etmeye gayret edecegi bu savaştaki orduların kullanduğu sembolu olan flama-bayraklardan anlaşılamakta idi. Konstantin Hristiyan inançlı idi ve ordusu savaş için Hıristiyanlık sembolu olan "sarısalkım ağacı ve buna dolanan yilan" bulunan flama-bayrak kullanmakta idi. Licinius'un ordusu antik [[Roma]]'nın farkedilir yüzü olan [[putperest]] tanrılar için savaşmakta ve bu tanrılar imajları dolu flama-bayraklar altında savaşmakta idi. Licinius esas ordusunu daha önceki muharebede zayıfladığını ve Marmara kıyılarını koruyan takviye ve destek ordularının Kalkedon'a daha yetişmediğini görmekte idi. Buna uygun starateji ve taktik olarak tüm cepheden genel saldırı yapılmamasını emretti. Bu stretejik karar Hristiyan olan birincil kaynaklar ve sonra yine Hristiyan olan Avrupalı ikincik kaynak tarihçileri tarafından dinsel ve batıl inançlara göre yorumlanmıştır. Bu yorumcular ellerinde hiçbir yazılı belge ve sözlü hikaye kanıt olmadan, Licinius'un Konstantin'in ordusunun altında yürüdüğü Hristiyanlık sembolleri olan "Sarışalkım Ağaçlı ve Yılanlı" flama-bayrakları görünce onun sahsi batıl inançlarina dayanarak korkuya kapıldığını ve bunun icin ordusuna taaruz etmeme emri verdiğini iddia etmektediler.
 
Buna karşılık Konstantin ordusunun çeşitli ince düşünüşlere dayanan manevralar yaparak ilerlemesini kabul etmedi. Ordusuna tüm cephelerden tek bir masif ön cephe halinde Licinius'un ordusu üzerine hızla hücum etme emri verdi. Tüm cephelerden bu masif taaruz Licinius'un ordusunu bozguna uğrattıp büyük sayıda askerlerin taaruza direnmeyip firar etmeye başlamalarına ve ordunun dağılmasına neden oldu. Böylece Konstantin ve ordusu Hrisopolis Muharebesi'nde büyük ölçekli bir çatışma ile kesin bir başarı ve galibiyet elde etti. Tarihçi [[Zosimus]]'a göre, ''Hrisopolis'te muazzam bir asker kırımı yaşandı.'' Licinius'un raporuna göre kendi ordusundan 25,000 ila 30,000 asker öldü ve daha fazla sayıda da asker savaştan firar etti. Licinius muharebe meydanından şahsen kaçmayı başardı. Ordusundan hayatta kalan 30,000 civarında askeri, [[Tetrarşi]] sistemine göre imparatorluğun doğu kısmının başkenti olan [[Nikomedia]] (modern [[İzmit]]) şehrinde bir araya topladı.
 
== Sonuç ==
 
[[Dosya:Licinius gold multiple CdM Beistegui 232.jpg|thumb|right|Licinius andve hisoğlunu son,gösteren depictedbir withaltin haloes, on a gold coinsikke]]
Licinius, Nicomedia'daki savaştan kurtulmuş askerleriyle Konstantin'in zafer kazanmış ordusuna karşı ayakta duramayacağını anladı, kendisini düşmanın insafına bırakmaya ikna oldu. Konstantin'in üvey kardeşi ve Licinius'un eşi olan Constantia arabuluculuk görevini gördü. Başlangıçta kardeşin uğraşları işe yaradı, Konstantin kayınbiraderinin hayatını bağışladı; fakat birkaç ay sonra Konstantin onun infazına karar verdi, dolayısıyla verdiği sözü tutmamış oldu. Bir yıl sonra, Konstantin'in genç yeğeni Licinius da imparatorun öfkesine belki de şüphelerine kurban gitti. Son rakibi Licinius'un yenilgisinden sonra Konstantin, [[Maximion]]'un [[Diocletion]] tarafından nisan 286'da [[Augustus]] mertebesine yükselmesinden beridir Roma'nın ilk yegane (tek) imparatoru oldu. Roma İmparatorluğu'nun doğu kısmını fethettikten sonra Konstantin doğuyu başkent ve ikinci olarak tam bir imparatorluk haline getirmeye karar verdi. O [[Byzantium]] şehrini seçti ve ismini [[Constantinopolis]] olarak değiştirdi.-yani imparatorluğun yerleşkesi olarak
 
Licinius, Nicomedia'daki savaştan kurtulmuş askerleriyle Konstantin'in zafer kazanmış ordusuna karşı ayakta duramayacağını anladı. Kendisini düşmanın insafına bırakıp Konstantin'e teslim olmaya ikna oldu. Konstantin'in baba-bir kızkardeşi ve Licinius'un eşi olan Constantia arabuluculuk görevini gördü. Başlangıçta kızkardeşin uğraşları işe yaradı. Konstantin kayınbiraderinin hayatını bağışladı. Fakat birkaç ay sonra Konstantin onun idam edilip öldürülmesine karar verdi ve dolayısıyla vermiş olduğu ciddi büyük yemini tutmamış oldu. Licinius'un idam edilmesine bahane neden olarak onun teslim olduktan sonra ihanet edecek hareketlerde bulunduğu ve Konstantin ordusunun kurmay heyeti üyelerinin Licinius'un idamını talep etmeleri olduğu belirtilir.
 
Bir yıl sonra, Konstantin'in kızkardeşi ve idam edilmiş Licinius'un oğlu genç Licinius da imparator Konstantin'in öfkesine ve belki de şüphelerine kurban gidip idam edildi.
 
Son rakibi olan Licinius'un yenilgisinden sonra Konstantin, İmparator [[Maxımian]]'ın imparator [[Diocletianus]] tarafından Nisan 286'da tek [[Augustus]] mertebesine yükselmesinden beridir ilk defa olaark, Roma İmparatorluğu'na tek bir imparator olarak hüküm eden imparator oldu. İmparator Konstantin Roma İmparatorluğu'nun doğu kısmını eline geçirdikten sonra gayet hayati bir karar alarak Roma İmparatorluğu'nun yine iki kısımdan oluşmasına ve Doğu Roma'nın yeni ikinci bir başkent olarak seçtiği bir merkezden yönetilmesini kabul etti. Roma İmparatorluğu'nun doğu kısımları için başkent olarak [[Byzantium]] şehrini seçti ve bu eski kenti büyük bir imar hareketi ile yenileyip kentin ismini kendi ismine atıfla [[Konstantinopolis]] olarak değiştirdi.
 
== Ayrıca bakınız==
 
* [[I. Konstantin]]
* [[Hellespont Muharebesi]]
* [[Adrianopolis Muharebesi]]
 
 
== Kaynakça ==
Satır 49 ⟶ 72:
 
* Eusebius, (İng.çev.: Ernest Cushing Richardson) (ed. Philip Schaff ve Henry Wace) (1890) ''Life of Constantine, Cilt:1 - From Nicene and Post-Nicene Fathers'' , 2. seri . Buffalo, NY: Christian Literature Publishing Co. {{ing}}
* Zosimus, (İng.cevçev.: R.T. Ridley) (1982) ''Historia nova Zosimus: New History'', Canberra: Byzantina Australiensia 2 {[ing}}
 
=== İkincil dış kaynaklar===
Satır 57 ⟶ 80:
* Odahl, C.M., (2004) ''Constantine and the Christian Empire,'' Londra:Routledge ISBN:0-415-17485-6 {{ing}}
 
== Dış bağlantılar ==
 
* Turhan Kaçar, "İmparator Constantinus'un Yükselişi", ''Tarih İnceleme Dergisi'', Cilt XX, Sayı I. Online: [http://karesitarih.balikesir.edu.tr/origo_constantini.pdf ]]
 
[[Kategori:Roma İmparatorluğu'nun muharebeleri]]
"https://tr.wikipedia.org/wiki/Hrisopolis_Muharebesi" sayfasından alınmıştır