Vikipedi

Orhan Burian: Revizyonlar arasındaki fark

Etkileşimli olarak geçmişe göz at
[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
← Önceki sürümle aradaki farkSonraki sürümle aradaki fark →
İçerik silindi İçerik eklendi
GörselVikimetin
Bjelica (mesaj | katkılar)
Devriyeler
28.085 değişiklik
k Sancar Seçkiner tarafından yapılan değişiklikler geri alınarak, By erdo can tarafından değiştirilmiş önceki sürüm geri getirildi.
Noyder (mesaj | katkılar)
34.095 değişiklik
Değişiklik özeti yok
43. satır:
== Hayatı==
 
Orhan Burian 18 Mart [[1914]]'de İstanbul'da Üsküdar'ın Bağlarbaşı semtinde doğmuştur.<ref name="arikan">Arıkan, Zeki, <2002) ''Kırkın Kapısındaki Genç: Orhan Burian'', İstanbul: İzmir Büyük Şehir Belediyesi Yayınları</ref><ref name="canpolat">Canpolat, Müge (2003) ''Türkiye'de Deneme ve Eleştirinin Gelişiminde Orhan Burian'ın Yeri"'', Bilkent Üniversitesi Türk Edebiyatı Bölümü Master Tezi [http://www.thesis.bilkent.edu.tr/0002421.pdf ]"</ref> Babası Recep Paşa İstanbul'da bulunan son Osmanlı hükümetinin tutucusu olup Ankara'da bulunan [[Mustafa Kemal Atatürk|Mustafa Kemal Paşa]] milli hükümeti aleyhinde idi.<ref>Z. Arıkan Orhan Burian'ın babasının İstanbul'da bulunan son Osmanlı hükümetlerinin birinde [[Dahiliye Nezâreti|dahiliye nazırı]] olduğunu bildirmektedir; ama elimizde bulunan son Osmanlı Dahiliye Nazırları listeleri içinde ismi bulunmamaktadır.</ref> Annesi son dönem Osmanlı devleti ilerigelenlerinden olan Agah Paşa'nın kızı olan Mihriban Hanım'dı. Mihriban Hanım gayet iyi kültürlü, derin eğitimli ve üç yabancı dili iyi bilen bir Osmanlı hanımefendisi idi.<ref name="arikan"/><ref name="canpolat"/>
 
[[Türk Kurtuluş Savaşı]] kazanılıp İstanbul hükümeti lahvedilince Orhan Burian'ın babası Recep Paşa ailesini geride bırakıp İstanbul'dan firar edip Bulgaristan'a sığındı. Annesi ise babasız yetim kalan ailesi ile Bursa'ya gidip orada yerleşti. Orhan Burian hazırladığı "Hal Tercümem" adlı hatıra deneme makalesinde Bursa'da ailesinin çok sıkıntılı zamanlar yaşadığını bildirmiştir İlk eğitimini almak için Bursa’da Gedikpaşa Amerikan, Fevziye ve Bursa Amerikan okullarına devam ettiğini ve ilk eğitimini 1926'da Bursa Bizim Mektep'te tamamladığını bildirir. Lise eğitimini İstanbul, [[Kabataş Erkek Lisesi]]'ni tamamlayıp 1932'de bu liseden mezun oldu.<ref name="arikan"/><ref name="canpolat"/> O yaz yapılan yabancı ülkelerde yüksek eğitim yapma imtihanlarına girip başarı ile İngiltere'de dil ve edebiyat üniversite eğitimi yapma bursunu kazanıp İngiltere'ye gönderildi. 1933'de İngiltere'de bulunan [[Cambridge Üniversitesi]] İngiliz Dili ve Edebiyatı Bölümü'nü girdi. 1936'da "Ingilizceİngilizce Tripos İkinci Bölüm" imtihanlarına oturup başarılı olarakbuolarak bu bölümü bitirdi ve İngiltere'de Cambridge Üniversitesi tarafından verilen ilk üniversite diploması olan MA derecesini aldı. Daha İngiltere’de öğrenciyken hazırladığı makaleler ve çeviriler ile İstanbul'un kültür çevrelerinde tanınmaya başlamıştı.<ref name="arikan"/><ref name="canpolat"/>
 
[[Türkiye]]'ye dönünce 1937 sonbaharında [[Ankara Üniversitesi]]'nin 1936'da yeni açılmış olan [[Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi|Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi]]'nde bulunan İngiliz Filolojisi bölümüne doçent olarak atanmıştıratandı. Bu göreve askerlik dolayısıyla bir yıl ara verdikten sonra tekrar devam etmistiretti. Bu gorevdegörevde iken İngilizce Dili ve Edebiyatı diploma öğrencilerine dersler vermiştir. Doçentlik unvanını almak için hazırladığı habiltasyon tezi "Türk İngilizcİngiliz Münasebeti Başladığı Sırada Ne Mahiyette İdi?” adını taşımaktadır. Bu habiltasyon tezinin ikinci bölümüne ek olarak Londra "Hakluyt Society" tarafından XV. yüzyil son çeyregindeçeyreğinde yayımlanan “Kıraliçe“Kraliçe Elizabeth’ten Üçüncü Sultan Murad’a Gelen Hediyenin Hikâyesi” başlıklı bir raporun çevirisini eklemiştir.
 
[[1938]] sonunda [[Milli Eğitim Bakanlığı]] görevine gelen [[Hasan Âli Yücel]]'in bazı kültür gelişim ve girişimlerine katkıda bulunup,bulundu. özellilikleÖzellikle bu bakanlığa bağlı olarak yeniden kurulan "Tercüme Bürosu"nun idare kurulunun kurucu üyelerinden biri olarak Dünya klasiklerinin Türkçeye çevrilmesi için yapılan çalışmalara katılmıştırkatıldı. Bu girişime bağlı olarak Tercüme Bürosu çalışmaları ile 1946 yılı sonuna kadar 496 tane dünya klasik edebiyatı yapıtı Türkçeye çevrilmişdir.
 
Bu girişime katkı olarak Orhan Burian İngilizce'de önemli klasiklerinin bazılarının ve özellikle de [[William Shakespeare]]'in [[Othello (oyun)|Othello]] (1940), [[Atinalı Timon]] (1944), [[Hamlet (oyun)|Hamlet]] (1944), [[Macbeth (oyun)|Macbeth]] (1946) adlı önemli tragedya ve [[Size Nasıl Geliyorsa|Beğendiğiniz Gibi]] (1943) adlı komedi tiyatro oyunlarının çevirilerini yapmıştır.
55. satır:
Ayrıca 1940'da kurulan [[Hacettepe Üniversitesi Ankara Devlet Konservatuvarı|Ankara Devlet Konservatuvarı]]'nda Batı edebiyatı ve tiyatro dersleri de vermiştir.
 
1947 yılında Orhan Burian Fullbright bursu ile [[Amerika Birleşik Devletleri]]'ne gitmiştirgitti. Burada [[Princeton Üniversitesi]]'nde iki yıl ABD üniversite eğitim sistemi hakkında tetkik ve araştırmalarda bulunmuşturbulundu. Bu arada [[ABD edebiyatı|Amerikan edebiyatı]] derslerini de takip etmiştir.<ref name="arikan"/><ref name="canpolat"/>
 
[[Türkiye]]'ye dönüşünden sonra 1951 yılında Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi'nde [[İngiliz edebiyatı]] profesörlüğüne terfi etmiştiretti. 1952 yılında, UNESCO Türkiye Komisyonu Genel Kurulu ve Yönetim Kurulu üyeliklerine seçildi.<ref name="arikan"/><ref name="canpolat"/>
1952 yılında, UNESCO Türkiye Komisyonu Genel Kurulu ve Yönetim Kurulu üyeliklerine seçilmiştir.<ref name="arikan"/><ref name="canpolat"/>
 
1952 yılı sonlarında hastalanmışhastalandı ve mide kanserine muzdarip olduğu teşhis edilmişedildi. ve bunaBuna karşı Ankara Gülhane Askeri Tıp Hastanesinde tedavi görmeye başlamıştırbaşladı. Bu tedaviyi görmekte iken 5 Mayıs 1953'de 39 yaşında iken vefat etmiştir.<ref name="arikan"/><ref name="canpolat"/>
 
YazınYazı hayatına aylık olarak yayınlanan [[Yücel (dergi)|Yücel Dergisi]]'nde denemeler yazarak başlamış ve bu dergide 15 yıl görev yapmıştır. Yücel Dergisi'nin kapanması üzerine arkadaşı [[Vedat Günyol]] ile aylık yayınlanan "Yeni Ufuklar Dergisi"'ni kurmusturkurmuştur. Burian bu dergide ölüm tarihine kadar görev yapmıştır.
 
Orhan Burian [[düşünce özgürlüğü]]nü ve [[Hümanizm|hümanist]] dünya görüşünü savunmuş; düşünce, sanat ve toplum gibi konular üzerine yazılar yazarak tanınmıştır.
 
Orhan Burian'ın ölümünden yıllar sonra birkaç defa anısına eserler yazılmış ve hazırladığı eserler derlenip yeniden bastırılmıştır. 2006'da Zeki Arıkan, Orhan Burian'ın 1950-1952'de günlüğüne yazdığı hatıralarını ''Günlük (1950-1952)'' adlı eserde ve yazmış olduğu ciddi konulu mektuplarından seçilip redate edilmiş "Mektuplar'' adlı bir diğer eserde derlemiş ve bu kitaplar Yapı Kredi Yayınları arasında bastırılmıştır <ref>Günümüzde mevcudu tükenmiş olan bu yayınlar için bakınız: Melike Çakan " İngiliz Filolojisi ve filolojik diğer tercihler hakkında bir blog''" [http://www.penguenlerdeucabilir.com] (Erişim tarihi: 8/ Ekim/2016)</ref>.
 
2003 yılında Orhan Burian "TÜBA- Türkiye Bilimler Akademisi Hizmet Ödülü"ne layık görülmüştür. "Denemeler, Eleştiriler" adlı (ilk derlenip hazırlanıp yayımlanması Vedat Günyol tarafından yapılan) denemeler ve eleştirmeleri yeniden basılıp yayınlanmıştır<ref>[https://satis.tuba.gov.tr/tueba-bilim-ve-duesuen-dizini/denemeler-elestiriler-orhan-burian "Denemeler-Eleştiriler" derlemesinin yeni edisyonu ]</ref>
Satır 72 ⟶ 71:
== Seçilmiş eserleri==
 
Orhan Burian'ın eserlerinin bibliyografyasını 1959'da hazırlayan S.N.Özerdim yaklaşık toplam 240 kitap ve makele ismi vermektedir.<ref>Özerdim, Sami N. (1958) “Prof. Orhan Burian Bibliyografyası” ''Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Dergisi Cilt:c.16. Fasikül: 3-4 (Eylül)'' say, 83-95.</ref> M.Canpolat master tezinde Orhan Burian'ın dil ve edebiyat konulu yazıları sayısının yaklaşık 110, kültür ve sanat ile ilgili yazılarının sayısının yaklaşık 50, Türkçeye çevirdiği kısa yapıt sayısı ise yaklaşık 40 olduğunu açıklamaktadır.<ref name="canpolat"/> Burada ancak seçilmiş eserlerinin isimleri verilmektedir:
 
===Dergilerde makaleler===
* 1936: “Edebî Eser ve Edebî Tenkit Hakkında I”. ''Yücel c.3 no.13 (Mart)'' say. 18-19.
* 1936: “Edebî Eser ve Edebî Tenkit Hakkında II”. ''Yücel c.3 nno.14 (Nisan)'' say.61-62.
* 1936: “İki Nesirci”. ''Yücel c.3 no.18 (Ağustos)'' say.253-54.
* 1936: “Essay Hakkında”.''Yücel c.4 no.16 (Haziran)'' say. 142-144.
Satır 82 ⟶ 81:
* 1938: “Edebiyatımızın Asıl Noksanı”. ''Yücel c.6 no.36 (Şubat)'': 257.
* 1945: “Başsöz” ''Ufuklar c.1 No.3 (Nisan)'' say. 65.
* 1945: “Başlıca Osmanlı Tarihçileri”. ''Yücel Cc.19 Nono.107 (Eylül) say. 15-17.
* 1945: “Bencillik İlletimiz”. ''Yücel c.19 no.108 (Ekim)'' say.39.
* 1946: “Dünya Vatandasligi Icin Terbiye”. ''Yücel 115 (Mayıs)'' say.94-96.
* 1952: "Ansiklopedi İhtiyacımız". ''Ufuklar Cc.1 Nono.1 (Şubat)'' say. 12-13.
* 1952: "Ansiklopediler Üzerine". ''Ufuklar Cc.1 Nono.10 (Kasım)'' say. 312-113
* 1952: “Kanık-Anday-Rifat Üçlüsüne Son Bakış”. '' Ufuklar c.1 no.9 (EkimEnkim)'' say.275-79.
* 1952: “Hepsi Bizim Gibi insanlar”. ''Ufuklar c.1 no.10 (Kasım)'' say.298-309
* 1953: “Kanun Dili Kimin İşi?” ''Ufuklar c.2 no.13 (Şubat)'': say. 2-4.
Satır 94 ⟶ 93:
 
* 1946 2. baskı : der. ''Kurtuluştan Sonrakiler''. İstanbul: Yücel Yayınevi,
 
=== Derlenen denemeleri===
* 1993: (ed. Günyol, Vedat) ''Denemeler Eleştiriler''. İstanbul: Cem Yayınevi,
120. satır:
** “Tercümeciliğimiz”. say.180-85.
** “Tercüme Mecmuası”. say.186-91
** “Byron Türk DüşmanımıydıDüşmanı mıydı?” say.198-210.
** “John Dewey (1859-1952)”. say. 215-217
** “Uygarlık Ardındaki Ahlak”.say.235-238.
137. satır:
=== İngilizce filoloji dalı üzerinde bilimsel çeviriler ve makaleler===
 
*1938: ''"Byron ve Türkler''"
*1949: “Goethe ile Byron”
*1949: “Emerson Göziyle Goethe”
146. satır:
*1952: "Bâbıâli Nezdinde Üçüncü İngiliz Elçisi Lello’nun Muhtırası (çeviri),
*1952: “Üç Yüzyıl Önce Memleketimizi Gezen İngilizlerden Peter Mundy”
*1955: "William Shakespeare: Hayatı, Sanatı, Eserleri (Vedat Günyol tarafından O.Burian'in notlarindannotlarından derleme)
 
=== Seçilmiş çeviri eserleri===
170. satır:
* {{kitap kaynağı|başlık=Büyük Larousse Sözlük ve Ansiklopedisi c.4. |sayfa=2018| basım=[[Milliyet (gazete)|Milliyet]]}}
* {{kitap kaynağı|yazar=Arıkan, Zeki,|tarih=2002|başlık=Kırkın Kapısındaki Genç: Orhan Burian|yer=İstanbul|Yayımcı=İzmir Büyük Şehir Belediyesi Yayınları}}
* Özerdim, Sami N. (1958) “Prof. Orhan Burian Bibliyografyası” ''Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Dergisi Ciltc:16. Fasikul: 3-4 (Eylül)'' say, 83-95
* Ed.:Bilinmeyen, (1953) ''Orhan Burian'' Özel sayı No. 5, İstanbul: Yücel Yayınevi
 
"https://tr.wikipedia.org/wiki/Orhan_Burian" sayfasından alınmıştır