Vikipedi

János Kádár: Revizyonlar arasındaki fark

Etkileşimli olarak geçmişe göz at
[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
← Önceki sürümle aradaki farkSonraki sürümle aradaki fark →
İçerik silindi İçerik eklendi
GörselVikimetin
Potkal (mesaj | katkılar)
Beyaz liste
6.731 değişiklik
k devam
Etiket: 2017 kaynak düzenleyici
Potkal (mesaj | katkılar)
Beyaz liste
6.731 değişiklik
k Galiba bitiriyorum çeviriyi
Etiket: 2017 kaynak düzenleyici
117. satır:
Kádár çok zor bir dönemde yönetimin başına geçti. Ülke bir kaç aydan beri Sovyet askeri kontrolündeydi. Komünist Parti'nin devrik liderleri SSCB'ye kaçmış, tekrar yönetimi ele geçirme planları yapıyorlardı. [[Çin]], [[Doğu Almanya]] ve [[Çekoslovakya]] liderleri, karşı devrime kalkışanların en sert biçimde cezalandırılmalarını talep ediyorlardı. Tüm ekonomik zorluklara ve yeni yönetime duyulan güvensizliğe rağmen, Kádár olağanüstü kısa bir sürede durumu normalleştirmeyi başardı. Bu da, komünist bloktan ayrılmanın imkansız olduğunu kabullenmek sayesinde gerçekleşti. Macar halkı da, Batı'nın kendilerine verdikleri vaatlerin, [[Soğuk Savaş]] koşullarında verilmiş, tutulması imkansız boş vaatler olduğunu anlamıştı. Artık Batı'nın da kabul ettiği üzere, Macaristan Sovyet nüfuz alanının bir parçası olarak kalmaya devam edecekti. Sovyetler Birliği etkisi altında olsa da, János Kádár, SSCB'dekilerden aykırı politikalar yürütebiliyordu. Örneğin Macar çiftçilerin, tarım kolektiflerinde çok daha geniş arazi sahibi olabilmelerine imkan tanıyordu.
 
Rákosi'nin "bizimle olmayan bize karşıdır" söyleminin aksine, Kádár, "bize karşı olmayan bizimledir" retoriğini geliştirmişti. He gradually lifted Rákosi'nin seyahat ve konuşma özgürlüğüne getirdiği katı kısıtlamaları tedricen kaldırarak, kültürel faaliyetler üstündeki kısıtlamaları da hafifletti. Hatta [[samizdat]] yayınlarına karşı, mevkidaşlarından çok daha fazla tolerans gösteriyordu. Macarlar, diğer Doğu Bloku ülkesi vatandaşlarıyla mukayesemukay ese edildiklerinde, günlük yaşamlarında çok daha fazla özgürlüğe sahipti. Diğer komünist rejimlerden çok daha az otoriter bir rejim görüntüsü vardı. Hele Macaristan'daki ilk yedi yıllık katı sosyalist uygulamayla kıyas bile edilemezdi. Gene de komünist hükumet toplumun her alanda ve her kesim üstünde mutlak bir kontrole sahipti. Ayrıca vatandaşlar partiye örgütlerine üye olmaları konusunda devletçe teşvik ediliyorlardı. The [[National Assembly ofMacaristan Hungary|NationalUlusal AssemblyMeclisi]], likediğer itskomünist counterpartsülkelerdeki inbenzerleri other Communist countriesgibi, wastek electedpartinin ondirettiği theadayların basisseçimiyle ofteşkil aediyordu. singlePartinin Communist-dominatedve listPolitbüronun andaldığı didkararları littleonamaktan morebaşka thanda approvepek decisionsfazla alreadybir madeişlevi by the MSZMP and its Politburoyoktu. Gizli Thepolis secret policeteşkilatı, whilediğer operatingDoğu withBloku somewhatülkeleri moreteşkilatlarından restraintdaha thanfazla theirdeneti counterpartsaltında intutulmakktaysa otherda, Easternhalen Blochükumetin countries,ciddi werebir nonethelesstehdit ave fearedcaydırma toolaracı ofolarak government controlkullanılmaktaydı. TheMacar Hungarian media remained under censorship that was considered fairly onerous by Western standardsmedyası, butdiğer farkonularda lessolduğu stringentgibi thangörece wasolarak thedaha case in otheraz Communistbaskı countriesaltındaydı.
[[File:János Kádár 1962.jpg|thumb|János Kádár c. 1962]]
Yaşam standartının görece yüksekliği, ve seyahat özgürlüğü konusunda, diğer Doğu Bloku ülkelerine nazaran serbestlik sebebiyle, [[Soğuk Savaş]] döneminde Macaristan, [[Doğu Bloku]] ülkeleri içinde seyahat edilecek en iyi ülke olarak tarif edilmekteydi. Doğu Bloku'nun yıkılmasının ertesinde, yaşam standartlarındaki dramatik düşüşün yaşandığı günlerde, Macar halkı özlemle Kádár dönemindeki bolluğu arıyordu. Ancak bu döneminde yaşanan bolluk, Kádár rejiminin miras bırakacağı dış borçlarında sebebiydi. Bahsedildiği üzere rejimin kültürel ve sosyal politikaları otariter olarak tanımlanmaktaysa da, çağdaş Macar kültürü üzerine etkileri, bugün bile tartışma konusu yapılmaktadır.
As a result of the relatively high standard of living, and more relaxed travel restrictions than that of other Eastern Bloc countries, Hungary was generally considered one of the better countries in which to live in Eastern Europe during the [[Cold War]]. The dramatic fall in living standards after the fall of Communism led to some nostalgia about the Kádár era. However, the relatively high living standards had their price in the form of a considerable amount of [[state debt]] left behind by the Kádár régime. As mentioned above, the regime's cultural and social policies were still somewhat authoritarian; their impact on contemporary Hungarian culture is still a matter of considerable debate.
 
Kádár yönetiminde turizm canlandı. Kanada, ABD ve diğer batı ülkelerinden gelen turistler, Macaristan2ın çok da ihtiyaç duyduğu döviz girdisini temin ediyordu. Gelişmekte olan ülkelerle kurulan güçlü ilişkiler sayesinde, ülkeye çok sayıda yabancı öğrenci gelmişti.
During Kádár's rule, international tourism increased dramatically, with many tourists from Canada, the USA, and Western Europe bringing much needed money into Hungary. Hungary built strong relations with developing countries and many foreign students arrived. The "[[Crown of Saint Stephen|Holy Crown]]" (referred to in the media as the "Hungarian Crown", so as to prevent it carrying a political symbolism of the [[Hungary between the two world wars|Horthy régime]] or an allusion to Christianity) and regalia of Hungarian kings was returned to Budapest by the United States in 1978.
 
Kádár, wasbirçokları knowngibi, forrahatına hisdüşkün simplebir andlider modestdeğildi. lifestyleBasit andve avoidedgösterişten theuzak self-indulgencebir personayaşamı of other Communist leadersvardı. Heİktidarda alsoolduğu hadsürece ayolsuzluk strongve aversionçürümeyle andmücadele zero tolerance againstetti. corruptionBu ortip ill-doinguygulamalara inhiç histolerans governmenttanımadı. PlayingTek chesseğlencesi, wasneredeyse hissadece onlysatranç pastimeoyunuydu.<ref>Victor Sebestyen (2006) ''Twelve Days''. Pantheon Books. ISBN:037542458X p. 141</ref>
 
Kádár was awarded the, [[Lenin PeaceBarış PrizeÖdülü]]ne (1975–76). He was also awarded the titleve [[HeroSovyetler ofBirliği the Soviet UnionKahramanı]] onünvanına (3 AprilNisan 1964) sahiptir.<ref>{{ru icon}}[http://www.warheroes.ru/hero/hero.asp?Hero_id = 2161 Biography] at the website on Heroes of the Soviet Union and Russia.</ref>
 
==İstifası din değiştirmesi ve ölümü==
[[File:Grab Kádár János.JPG|thumb|Kádár'ın mezarı]]
János Kádár 1988 yılına kadar iktidarda kaldı. Ağır ekonomik sorunların getirdiği baskılar ve yaşlılıktan dolayı oluşan sağlık sorunları sebebiyle, istifa ederek görevini bırakmak zorunda kaldı. , when he resigned as General Secretary mainly due to mounting economic difficulties and his own ill health. At a party conference in Budapest on 27 Mayıs 1988 tarihinde yapılan Parti Kongresinde istifasını sundu ve yerine [[Károly Grósz]] getirildi. Grósz'da değişen koşullar elverdiğince Kádár'ın politikalarını sürdürmeye çalıştı. Kádár sembolik yetkileri olan PArti Başkanlığı görevine getirildi. Ancak partinin karar alma organlarında görev yapmak istemediğini bildirdi. 1989'ların başında, Grósz ve ekibi, komünizmi yıkmaya kararlı daha genç ve radikal bir reformcu ekip tarafından görevden uzaklaştırıldı. Böylelikle sağlık sorunları iyice ilerleyen Kádár'ın tüm resmi ünvan ve makamları elinden alınarak politika dışında bırakıldı.
 
[[Miklós Németh]]'in tanıklığına göre, ölümünden kısa bir süre önce [[Roman Katolik]] bir papaza günah çıkartma talebinde bulunması, onun [[ateizm]]den vazgeçerek Katolikliği seçtiği anlamına geliyordu.<ref>[http://movil.religionenlibertad.com/articulo_rel.asp?idarticulo=12349 movil.religionenlibertad.com]</ref><ref>[http://blogs.reuters.com/faithworld/2010/11/23/hungarys-communist-dictator-kadar-summoned-priest-before-dying/ blogs.reuters.com]</ref><ref>[http://www.catholicherald.co.uk/issues/june-10th-2016/when-christianity-becomes-a-crime/ catholicherald.co.um]</ref>
 
Kendi yarattığı rejimin resmen çökmesinden üç ay önce, 6 Temmuz 1989 tarihinde 77 yaşında iken, kanserden hayatını kaybetti.
 
Kádár, Doğu Avrupa Komünist liderlerinin en ılımlısı olarak biliniyordu. 1956 Ayaklanmasından aldığı dersle, dış politikada Sovyetler Birliği'ne sadık kalırken, Macaristan'da uyguladığı politikalarda ulusal bir konsensüs sağlamayı amaçlıyordu. Batı Avrupa Sosyal Demokrat partileri ile daha yakın ilişkiler geliştiren ilk Doğu Avrupa lideri oldu. 1968'deki olaylarda, askeri müdahaleyi engellemek için, Çekoslovak reformcular ve Sovyet yetkililer arasında ara buluculuk yapmaya çalıştı. Ancak SSCB, [[Prag Baharı]]'na müdahale kararı alınca, düşünmeden Sovyet saflarında yer aldı.
 
Kádár'ın Budapeşte'deki Kerepesi Mezarlığı'ndaki mezarı 2 Mayıs 2007'de mezar hırsızlarınca soyuldu; Kafatası da dahil olmak üzere birtakım kemikleri karısı Mária Tamáska'nın küllerinin saklandığı kapla birlikte çalındı. Mezarın yanında, üzerinde ''"Katiller ve hainler bu kutsal mekanda yatamaz 1956–2006"'' (''Kárpátia'' adlı bir rock müzük grubunun bir şarkısından alıntılanmış) yazan bir pusula bulundu.<ref>[http://news.bbc.co.uk/2/hi/europe/6616729.stm "Ex-Hungary ruler's remains stolen"], BBC News, 3 May 2007.</ref><ref>[http://www.iht.com/articles/ap/2007/05/02/europe/EU-GEN-Hungary-Tomb-Vandalized.php "Grave of Hungarian Communist leader Janos Kadar vandalized"], Associated Press ''(International Herald Tribune),'' 2 May 2007.</ref> Mesajdaki iki tarihten biri [[Macar Devrimi]]'ni, diğeri ise [[2006 Macaristan protestoları]]nı temsil ediyordu.<ref>{{hu icon}} The message of the vandals with dates on [http://www.haon.hu/hirek/Orszagos/cikk/eltuntek-kadar-janos-foldi-maradvanyai/cn/news-20070502-02252030 ''haon.hu'']</ref>
 
==Kaynakça==
"https://tr.wikipedia.org/wiki/János_Kádár" sayfasından alınmıştır