İlmiye: Revizyonlar arasındaki fark

Rüşvet ve iltimasın alabildiğine arttığı bir toplumda, bilginin ve faziletin hiçbir ayırıcı ve üstün özelliği kalmamıştır. Bu ortamda [[medrese]]lerin öğretim programları alabildiğine karışmış; [[16. yüzyıl]]ın ilk yarısında 2-3 yıl olarak belirlenen öğretim süreleri, aynı yüzyılın ikinci yarısında bir yıl, altı ay, üç ay gibi giderek azalmıştır. Doğal olarak bu kısalan süre içinde uygulanması öngörülen ders programı da giderek küçültülmüştür. Üstelik bazı dersler hakkındaki tutum da değişmiş; [[Fatih Sultan Mehmed]] zamanında "''kânün üzreüzere şugl oluna''" diye okutulması yasalaştırılan bazı kitaplar ("''Şerh-i Mevâkıf''", "''Haşiye-i Tecrîd''"), "''bu dersler felsefiyattır''" denilerek daha sonraki dönemlerde "''Hidaye''", "''Ekmel''" gibi biraz daha az felsefî olan kitaplarla değiştirilmiş, daha sonra bunlar da ortadan kaldırılmış; medrese [[felsefe|felsefî]] ve müspet ilimlere düşman bir kurum haline getirilmiştir<ref name="Ergün"/>. Bu atamalarla hakiki alimler geri planda kalmış; [[şeyhülislam]], [[kazasker]], [[padişah]] hocası gibi önde gelenlerin çocukları iyi mevkiilere gelir olmuştur. [[18. yüzyıl]]daki bazı büyük ilmiye ailelerinin hakimiyeti, ilmiye teşkilatının niteliklerinden meydana gelmiştir. Niteliklerine bakılmaksızın aile üyelerinin atanması sonucunda, [[18. yüzyıl]]da artık ilmiye sınıfı tüm reformlara karşı çıkan, kendini yenilemekten uzak, gelişen bilim ve hukuk konusunda çağının gerisinde bir konuma gelmiştir.