Ortadirek (roman): Revizyonlar arasındaki fark

Köylü, yaz mevsiminde Çukurova'ya göçerek pamuk toplamaktadır. Bu iş köylülerin tek geçim kaynağıdır. [[Yalak, Ceyhan|Yalak]]'tan Çukurova'ya gidiş, köylülerin yaşam kalitesizliği nedeniyle yaya olarak gerçekleşmektedir. Bu gidiş, göçün konaklamalarıyla beraber on beş günü bulmaktadır. Yalak köylülerinin Çukurova'daki çalışma süresi bir, bir buçuk ay kadardır. Ovaya inme vaktini köylülerden [[döngele]] dikenine bakarak Koca Halil tayin eder. Halil yaşlanmıştır, köylüleri peşine takıp ovaya at sırtında inebilir. Meryemce Ana köyün tek atına sahip kişidir. Koca Halil ile Meryemce'nin arası açıktır. Muhtar Sefer ise [[ağa]]nın tarafını tutarak köylünün yanına yer almaz böylece en verimsiz, kazancı en az topraklar Yalak köylülerine kalır. O yıl kervan yola düzülür. Uzunca Ali çok sıkıntılıdır. Analığı Meryemce ata binmiştir. Karısı Elif, çocukları Hasan, Ummuhan ve kendisi ise yürümektedir. [[Küheylan]] ise çok yaşlıdır. Kafile gece yol alır, gündüz dinlenir. Koca Halil'in kesildiğini gören Ali, anasının terkisine Halil'i de bindirince Meryemce buna çok kızar. Yolda gittikleri bir gün şiddetli bir yağmur bastırır. Köylü yürümeyi hızlandırır, ormana sığınır. Geride at sırtında Meryemce ve Halil kalmışlardır. Atın çöker ve kalkamaz. Koca Halil, kafileye yetişip durumu anlatır. Köylüler yollarına devam ederken Ali, çocukları ve karısını alıp geri döner ve anasını bulur. Anasını bulduktan sonra köylüleye yetişmek için yola çıkarlar fakat at ölür. Meryemce, atın Halil'i bindirdikleri için öldüğünü söyler durur, oğluna çıkışır. Ali anasını sırtlar. Bir onu götürerek bir dönüp gelip yükleri alarak bitkin bir şekilde yollarına devam ederler. Muhtar Sefer, köylülerini gene aldatmış, onları kozasız, verimsiz bir pamuk tarlasına sokmuştur.

 

=== Yazım süreci ===

Yaşar Kemal, 1946-1947 yılları arasında roman denemelerine başlamıştır. ''Ortadirek''<nowiki>'</nowiki>e başlamış ama yarım bırakmıştır.<ref>{{kitap kaynağı|soyadı1=Bosquet|ad1=Alain|başlık=Yaşar Kemal Kendini Anlatıyor|yer=İstanbul|yayıncı=[[Yapı Kredi Yayınları]]|tarih=2004}}</ref> ''[[İnce Memed]]''<nowiki>'</nowiki>ten sonra 1954'te [[Teneke (roman)|''Teneke'']]'yi yazan yazar, 1959'a kadar hiçbir şey yazmamıştır. Yakın arkadaşı Dr. İbrahim Kıray'a [[Kadirli, Osmaniye|Kadirli]]'de geniş kâğıtlar üstüne kopya kalemle yazdığı ''Ortadirek''<nowiki>'</nowiki>in taslağını okumuş ve beğenilince romanı yazmaya başlamıştır.{{sfn|Bosquet|2004|s=76}} Romanı yazmak için [[Cumhuriyet (gazete)|çalıştığı gazeteden]] bir yıl izin almıştır.{{sfn|Bosquet|2004|s=76}}

Yaşar Kemal, ''Ortadirek''<nowiki>'</nowiki>in [[alegori]]k bir roman olduğunu belirtmiştir. Ayrıca adlandırılışını şu sözlerle ifade etmiştir:<ref name=Çiftlikçi1997>{{kitap kaynağı|soyadı1=Çiftlikçi|ad1=Ramazan|başlık=Yazar-Eser-Üslup|tarih=1997|yayıncı=TC. Kültür Bakanlığı|yer=Ankara|sayfalar=234-235}}</ref>

<blockquote>"''Ortadirek'' insanlığın direncidir. İnsan gücüdür. Yılmayan insan. O korkunç salgınlardan, kırımlardan, yokluklardan, açlıklardan buraya kadar insanlığı getiren, insan direncidir; benim hayran kaldığım, destanını yazmak istediğim odur. Onun alegorisidir ''Ortadirek''."</blockquote>

 

== Tiyatro uyarlamaları ==

''Ortadirek'', birçok kez [[tiyatro]]ya uyarlanmıştır. Bu uyarlamaların ilki [[Alan Seymour]] tarafından İngilizce olarak sahnelenmiştir. Bunun dışında 1974 yılında [[Finlandiya]]'nın [[Turku]] kentinde, [[Turun Kampungin Teatteri]]'de sahnelenen eser, aynı yıl Paris'te [[Mehmet Ulusoy Tiyatrosu]]'nda sahnelenmiştir.<ref>{{kitap kaynağı|soyadı1=Şahin|ad1=Osman|başlık=Geniş Bir Nehrin Akışı Yaşar Kemal|tarih=2004|yayıncı=[[Can Yayınları]]|yer=İstanbul|sayfa=19}}</ref>

== Kaynakça ==

{{Kaynakça}}