Dunbuliler: Revizyonlar arasındaki fark
| [kontrol edilmiş revizyon] | [kontrol edilmiş revizyon] |
İçerik silindi İçerik eklendi
A. Demir isimli ne idüğü belirsiz, konuyla alakalı kaynak değeri taşımayan zatın Dımıli ile Dunbulilerin müşterek aşiret olduğuna dair söyledikleri tamamen yalandır. Bunu öğrenmek isteyen aşiret listelerine bakarak rahatlıkla görür. |
bkz. Tartışma sayfası |
||
1. satır:
'''Dunbuli, Dünbüli, Dünbeli''' veya '''Dımıli'''<ref>Abdullah Demir, "19. Yüzyılda Zazaların Nüfusu ve Demografik Yapısı", ''II. Uluslararası Zaza Tarihi ve Kültürü Sempozyumu (4-6 Mayıs 2012)'', Bingöl Üniversitesi Yayınları, 2012, s.104 vd): "Osmanlı vesikalarında Dımıli ( ديملي ), Dünbülî ( دنبلي ) ve Dunbelî ( دونبل ) olmak üzere üç şekilde kayıtlara geçmiştir."</ref>, ([[Kürtçe]]: Dimilî, Dinbilî, [[Farsça]]: دنبلي, [[Arapça]]: دنابله) [[Irak]], [[İran]] ve [[Türkiye]]'de yaşayan bir Kürt
İlk olarak 11 yy.'da Arap coğrafyacıların [[Suriye]] ile ilgili aktarımlarında adı geçer. Firuzabadî ünlü ansiklopedik sözlüğü ''El-Kamusu'l-Mûhît'' de şöyle yazar: "Dunbul Musul civarında yaşayan bir Kürt aşiretinin ismi olup, Şafii fakihi Ahmed b. Nasr ile hadisçi Ali b. Ebubekir b. Süleyman Dunbulilerdendir."<ref>دُنْبُل كفنْفُذٍ قَبِيلَةٌ مِن الأَكراد بنَواحِي المَوصِل منهم أحمدُ بنُ نصر الفقيه الشافِعي وعليّ بن أبي بكر بن سُلَيمانَ المُحَدِّثُ الدُّنْبُلِيّان Mecdeddîn Yakûb Fîrûzabadî, El-Qamusu'l-Mûhît, C. 3, Mısır 1979, s. 366
</ref> Mürtezâ Zebîdî ''Tâc-ül-Arûs'' eserinde ayrıca Îbn-î Derîd'in Cumhur'ul Lugat'inden kelimenin Arapça olmadığını ve aslının "Dummel" olduğu bilgisini aktarır.<ref>"وقال ابنُ دُرَيد في الجَمهرة : الدُّنْبُل : ليس بالعربي وإنما هو الدُّمَّل" Mürtezâ ez-Zebîdî, [http://www.maajim.com/dictionary/%D8%AF%D9%86%D8%A8%D9%84 Tâc-ül-arûs fî şerh-il-kâmûs]'', online erişim: 19.12.2014''</ref>
Bazı araştırmacılar, Kürtçe'de "sinbore - simbore - simore", "şenbe - şembe - şeme"deki gibi '''nb''' sesinin '''m''' sesine dönüştüğü örneklerden hareketle Dunbuli kelimesinin de zamanla Dımıli/Dumuli kelimesine evrildiğini iddia etmişlerdir.<ref name=":2">Bilal Zilan, "Tarîxê Xonamekerdişê Kirdan", II. Uluslararası Zaza Tarihi ve Kültürü Sempozyumu (4-6 Mayıs 2012), Bingöl Üniversitesi Yayınları, 2012, s.377 vd.</ref><ref>Malmisanıj, [http://en.calameo.com/read/001695923509c0f9c7096 Kırd, Kırmanc, Dımıli veya Zaza Kürtleri, Deng Yayınları], İstanbul 1996 (online erişim: 18.12.2014)</ref> Ünlü Kürt şair [[Ahmed-i Hani]] de bazı şiirlerinde Dunbulilerden "Dumil" veya "Dimil" olarak bahseder ve onları diğer Kürt aşiretleri ile birlikte anar.<ref name=":2" /><ref>Hani, Murtaza Kulî Han Dunbulî için yazdığı şiirde şöyle der: <br> Ebdullah M. Varlî, ''Dîwan û Gobîdeyê Ahmedê Xanî yêd Mayîn'', Îstanbul 2004, s. 109:<br>
Mizgîn me hatî xweş xeber / Xan Murteza bûye serwer<br>
Şah û serdarê Kurdustan / ji dil derxistin ew keder<br>
(...) Çi Osmanlî çi Sefewî / her du gohdarêd pendêd wî<br>
Emn û parizîya merzê wî / karî dikir hemî li ber<br>
Dadvan bû ew hemî deman / Dumil, Mehmûd û Sipîkan<br>
Xanî, Mehend hemî Kurdan / peymangir bûn ji bo serwer<br>Hani, Muhammed Begê Bazidî ile ilgili şiirinde ise şöyle der:
<br>
Koma Dimil bû sê hezar, sed Mîrekan vêkra du car <br>
Jêk rakirin, kir tar û mar, ka Padîşahê Serhedan? <br>
Senceq ji ser qemmê birrî, Bitlîsîya wan jê kirî <br>
Xanê Dimil ker bû, çirrî, ka Padişahê Serhedan?<br>
Ehmedê Xanî, [http://www.antoloji.com/medhiye-u-mersiye-siiri/ Medhîye û Mersîye]
</ref>
Dunbuliler, Tuhfe-i Şahi'de İran'daki [[Türk]] kökenli topluluklar arasında yer alsa da Şerefname'de Kürt aşiretleri arasında sayılır.<ref>[http://www.isam.org.tr/documents/_dosyalar/_pdfler/osmanli_arastirmalari_dergisi/osmanl%C4%B1_sy12/1992_12_GOYUNCN.pdf The Journal of Ottoman Studies XII], İstanbul, 1992, s. 470-471: "Tuhfe-i Şahi'de aşiretlerin nüfus miktarları gibi mensup oldukları topluluklar hakkında verilen bilgiler güvenilir değildir. KUNKE bu bilgileri, eserinin açıklamalar bölümünde başka kaynaklarla karşılaştırır. (...) İran'daki Türk asıllı topluluklardan olarak Tuhfe-i Şahi'de Dumbuli ve Şakaki taifeleri de gösterilmektedir. Bunlardan her ikisini de Şerefname Kürt kabileler arasında sayar. Bununla beraber, Hoy çevresinde yerleşmiş olan Dumbuli (BOZARSLAN'ın okuyuşu ile: Dunbıli) kabilesinin Türkçe konuştuğu hem 19. yüzyıl başlarında JOUANNIN, hem de bizzat Şerefname'de ifade edilmektedir. (...)"</ref> [[Şerefname]] bu aşiretten "Dunbuliye Boxtî" (Botanlı Dunbuliler) diye bahseder. [[Şerefhan]]'a göre onlar sonradan Müslümanlaşmış [[Ezidiler]]dir, onun aktardığına göre Dunbuli beyleri Sekmanabad Beyliğini yönetiyorlardı. Yine bir ara Hakkari Beyliğini de [[Safeviler]]in yardımıyla ele geçirmişlerdir.<ref>Şerefhan, Şerefname (çev. Mehmet Emin Bozarslan), İstanbul 1971</ref><ref>Şerefhan, Şerefname (çev. Ziya Avcı), Avesta yayınları, İstanbul 2007, s.401-408</ref>
| |||