İzmir'de toplu taşıma: Revizyonlar arasındaki fark

[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
İçerik silindi İçerik eklendi
Bluetime93 (mesaj | katkılar)
k Şablon eklendi
BSRF (mesaj | katkılar)
düzenleme
1. satır:
'''İzmir'de toplu taşımacılık''', 1880'lerde başladı. O dönem yalnızca [[atlı tramvay]]lar ve [[vapur]]lar kullanılmaktaydı. Atlı tramvayların yerini 1928'de elektrikli [[tramvay]]lar aldı. [[Otobüs]]ler ise 1932'de işlemeye başladı. 1954'te tramvaylar kaldırılırken aynı yıl hizmete alınan [[troleybüs]]ler 1992'ye kadar çalıştı. 21. yüzyıla gelindiğinde de [[metro]] ve [[Banliyö treni|banliyö trenleri]] hizmetekullanıma girdi. Günümüzde2017'de tramvayise hatlarıtramvaylar tekraryeniden inşahizmete edilmektediralındı.
 
== Raylı sistemler ==
7. satır:
İzmir metrosunun temeli Aralık 1994'te atıldı.<ref name="asama1">{{Web kaynağı |url=http://www.ibb.gov.tr/tr-TR/SiteImages/Haber/eylul2012/METROTABLO.pdf |başlık=Birinci Aşama İnşaatı |yayımcı=ibb.gov.tr |erişimtarihi=18 Ekim 2015 |arşivurl=https://web.archive.org/web/20151018113521/http://www.ibb.gov.tr/tr-TR/SiteImages/Haber/eylul2012/METROTABLO.pdf |arşivtarihi=18 Ekim 2015}}</ref> Ağustos 1996'da ilk tren setleri teslim edildi.<ref name="asama1"/> Nisan 2000'de tamamlanan ilk aşama, 22 Mayıs 2000'de hizmete girdi.<ref name="asama1"/><ref name="metro-brosur">{{Web kaynağı |url=http://www.izmirmetro.com.tr/files/metro_brosur_tur.pdf |başlık=İzmir Metro A.Ş. Tanıtım Kitabı |yayımcı=izmirmetro.com.tr |erişimtarihi=18 Ekim 2015 |arşivurl=https://web.archive.org/web/20131214225509/http://www.izmirmetro.com.tr/files/metro_brosur_tur.pdf |arşivtarihi=14 Aralık 2013}}</ref> Metronun ilk aşamasında on istasyon bulunmaktaydı.<ref name="asama1"/> 2012 ve 2014'teki genişletmelerle bu sayı on yediye çıkarken hat uzunluğu 20 kilometre oldu.<ref>{{Haber kaynağı |url=http://www.milliyet.com.tr/izmir-metrosu-nda-nihayet-mutlu-son-gundem-1917709/ |başlık=İzmir Metrosu'nda nihayet mutlu son |çalışma=Milliyet |tarih=27 Temmuz 2014 |erişimtarihi=18 Ekim 2015}}</ref> Gelecekte yapılacak genişletmelerle mevcut tek hattın [[Bornova]] ve [[Narlıdere]]'ye uzatılması, [[Buca]] ve Otogar'a ise iki yeni hat inşa edilmesi planlanmaktadır.<ref name="kocaoglu">{{Haber kaynağı |url=http://www.hurriyet.com.tr/ege/25967616.asp |başlık=Kocaoğlu İzmirlinin İzmir'ini anlattı |çalışma=Hürriyet |ilk=Utku |son=Bolulu |yer=İzmir |tarih=8 Mart 2014 |erişimtarihi=16 Ekim 2015}}</ref>
 
Seferler yoğun saatlerde beş dakikada bir düzenlenirken en uzun sefer aralığı on dakikadır.<ref>{{Web kaynağı | url = http://www.izmirmetro.com.tr/SeferPlani/35 | başlık = Sefer Planı | yayımcı = izmirmetro.com.tr | erişimtarihi = 18 Ekim 2015 | arşivurl = http://web.archive.org/web/20160328132020/http://www.izmirmetro.com.tr/SeferPlani/35 | arşivtarihi = 28 Mart 2016}}</ref> Taşınan yolcu sayısı 20152016 yılında 101105 milyon seviyesindeydi.<ref>{{Web kaynağı | url = http://www.izmirmetro.com.tr/Haberler/6111647 | başlık = İzmir 2016'1da milyar'rekor dedigeldi | yayımcı = izmirmetro.com.tr | tarih = 41 NisanOcak 20162017 | erişimtarihi = 308 TemmuzOcak 20162017 | arşivurl = http://web.archive.org/web/2016091715051120170108192100/http://www.izmirmetro.com.tr/Haberler/6111647 | arşivtarihi = 178 EylülOcak 20162017}}</ref>
 
=== Banliyö ===
20. satır:
İzmir'de ilk tramvay 1 Nisan 1880'de faaliyete geçti.<ref>{{Web kaynağı | url = https://www.izmir.bel.tr/Izmir%E2%80%99inTarihi/225/196/tr | başlık = İzmir'in Tarihi | yayımcı = izmir.bel.tr | erişimtarihi = 16 Ekim 2015 | arşivurl = http://web.archive.org/web/20160608090132/https://www.izmir.bel.tr/Izmir%E2%80%99inTarihi/225/196/tr | arşivtarihi = 8 Haziran 2016}}</ref><ref>{{Web kaynağı | url = http://ege.gtb.gov.tr/kurumsal/izmir-gumrukleri-tarihcesi | başlık = İzmir Gümrükleri Tarihçesi | yayımcı = ege.gtb.gov.tr | erişimtarihi = 16 Ekim 2015 | arşivurl = http://web.archive.org/web/20160406011404/http://ege.gtb.gov.tr/kurumsal/izmir-gumrukleri-tarihcesi | arşivtarihi = 6 Nisan 2016}}</ref><ref name="ilktramvay">{{Haber kaynağı |url=http://www.rayhaber.com/2013/izmirin-ilk-tramvay-hatlari/ |başlık=İzmir'in ilk tramvay hatları |yayımcı=rayhaber.com |erişimtarihi=16 Ekim 2015}}</ref> Alsancak'ta, Karşıyaka'da ve Göztepe-Konak arasında [[atlı tramvay]] hatları bulunmaktaydı.<ref name="ilktramvay"/><ref>{{Web kaynağı | url = http://www.izmir.bel.tr/UploadedPics/File/Tram_Raporu.pdf | başlık = İzmir Tramvay Hatları Ön Etütleri | yayımcı = izmir.bel.tr | tarih = Aralık 2009 | erişimtarihi = 16 Ekim 2015 | arşivurl = http://web.archive.org/web/20120518093325/http://www.izmir.bel.tr/UploadedPics/File/Tram_Raporu.pdf | arşivtarihi = 18 Mayıs 2012}}</ref> 18 Ekim 1928'de Göztepe-Konak hattı elektrikli hâle getirildi.<ref name="ilktramvay"/> 31 Ekim 1928'de ise şehirdeki atlı tramvay seferleri son buldu.<ref name="ilktramvay"/> İzmir'deki tramvaylar 7 Haziran 1954'te tamamen kaldırıldı.<ref name="ilktramvay"/>
 
GünümüzdeNisan tramvay2015'te hatlarıyapımına yeniden kurulmaktadır.başlanan [[Karşıyaka tramvayı|Karşıyaka]], ve11 [[KonakNisan tramvayı|Konak]]2017'de tramvayhizmete hatları inşa aşamasındadırgirdi.<ref name="acilis">{{HaberWeb kaynağı | url = http://www.dunyaizmir.combel.tr/sehirlerHaberDetay/izmirin-raylarina-38-yerli-tramvay-geliyor-277715h.htm22451/tr | başlık =İzmir'in raylarına 38Karşıyaka'da 'yerlitramvaylı' tramvaygünler geliyorbaşladı |çalışma=Dünya |ilk=Yaşaryayımcı |son=Kuş izmir.bel.tr | tarih =16 Ekim11 2015Nisan 2017 | erişimtarihi =16 Ekim22 2015Nisan 2017}}</ref> Ayrıcaİnşaatı Bornova,Temmuz Buca,2015'te Kordonbaşlayan ve[[Konak Yenişehirtramvayı]]nın ise 2017'enin deson çeyreğinde tramvayhizmete yapılmasıgirmesi planlanmaktadır.<ref name="kocaogluacilis"/>
 
=== Monoray ===
[[Esbaş (İZBAN)|Esbaş]] istasyonu ile [[Fuar İzmir]] arasındaki 2,2 kilometre uzunluğundaki güzergâhta, çift hatlı, iki istasyonlu olacak olan [[monoray]] sistemi ihale aşamasındadır.<ref>{{Web kaynağı | url = https://www.izmir.bel.tr/HaberDetay/16097/tr | başlık = Fuar İzmir’e 'havalı' ulaşım geliyor | yayımcı = izmir.bel.tr | tarih = 20 Ocak 2016 | erişimtarihi = 6 Şubat 2016 | arşivurl = http://web.archive.org/web/20160826170822/https://www.izmir.bel.tr/HaberDetay/16097/tr | arşivtarihi = 26 Ağustos 2016}}</ref> Sistem tamamlandığında Türkiye'nin ilk monoray hattı olacaktır.<ref>{{Haber kaynağı |url=http://www.zaman.com.tr/ekonomi_turkiyenin-ilk-monorayi-izmirde-kurulacak_2042721.html |başlık=Türkiye'nin ilk monorayı İzmir'de kurulacak |çalışma=Zaman |tarih=19 Ocak 2013 |erişimtarihi=16 Ekim 2015}}</ref>
 
== Lastik tekerlekli araçlar ==
=== Otobüs ===
[[Dosya:Bus in Izmir 01.JPG|thumb|ESHOT'un işlettiği bir otobüs.]]
İzmir'de ilk otobüsler 1932 yılında hizmete girdi.<ref name="ilktramvay"/> İzmir Büyükşehir Belediyesine bağlı olan [[ESHOT]] Genel Müdürlüğü, 1943'te kuruldu.<ref name="eshot1">{{Web kaynağı | url = http://www.eshot.gov.tr/Hakkimizda.aspx?MID=82 | başlık = Tarihçe | yayımcı = eshot.gov.tr | erişimtarihi = 17 Ekim 2015 | arşivurl = http://web.archive.org/web/20151013093607/http://www.eshot.gov.tr:80/Hakkimizda.aspx?MID=82 | arşivtarihi = 13 Ekim 2015}}</ref> Ocak 2016 itibarıyla filosunda 1.410 tane otobüs bulunmaktadır.<ref>{{Web kaynağı | url = http://www.eshot.gov.tr/tr/OtobusFilomuz/10/44 | başlık = Otobüs Filomuz | yayımcı = eshot.gov.tr | erişimtarihi = 2 Ağustos 2016 | arşivurl = http://web.archive.org/web/20160201020211/http://www.eshot.gov.tr:80/tr/OtobusFilomuz/10/44 | arşivtarihi = 1 Şubat 2016}}</ref> Ağustos 2016 itibarıyla hizmet verdiği hat sayısı 320'dir.<ref>{{Web kaynağı | url = http://www.eshot.gov.tr/HareketSaatleri.aspx?TIP=TumHatlar&HatNo=5 | başlık = Hareket Saatleri | yayımcı = eshot.gov.tr | erişimtarihi = 2 Ağustos 2016 | arşivurl = http://web.archive.org/web/20160114104749/http://www.eshot.gov.tr:80/HareketSaatleri.aspx?TIP=TumHatlar&HatNo=5 | arşivtarihi = 14 Ocak 2016}}</ref> 2015Nisan yılında2017'de filosuna elektrikli20 otobüsleriadet deelektrikli katmakotobüs için ihaleye çıktı vekatarak Türkiye'denin birilk ilkielektrikli gerçekleştirdiotobüs filosunu kurdu.<ref>{{Haber kaynağı |url=http://www.hurriyet.com.tr/ege/29802179.asp |başlık=ESHOT'tan elektrikli otobüs ihalesi |çalışma=Hürriyet |tarih=14 Ağustos 2015 |erişimtarihi=17 Ekim 2015}}</ref><ref>{{Web kaynağı | url = http://www.izmir.bel.tr/HaberDetay/22421/tr | başlık = İzmir'den bir ilk daha | yayımcı = izmir.bel.tr | | tarih = 2 Nisan 2017 | erişimtarihi = 22 Nisan 2017}}</ref><ref>{{Web kaynağı | url = http://www.izmir.bel.tr/HaberDetay/22275/tr | başlık = Günün en güzel haberi | yayımcı = izmir.bel.tr | | tarih = 17 Şubat 2017 | erişimtarihi = 22 Nisan 2017}}</ref> Ulaşım hizmeti veren bir diğer kuruluş da yine belediye bünyesinde bulunan [[İZULAŞ]]'tır.<ref name="izulas">{{Web kaynağı | url = http://www.izulas.com.tr/Pages/Single.aspx?id=17 | başlık = Hakkımızda | yayımcı = izulas.com.tr | erişimtarihi = 17 Ekim 2015 | arşivurl = http://web.archive.org/web/20160815215608/http://www.izulas.com.tr/Pages/Single.aspx?id=17 | arşivtarihi = 15 Ağustos 2016}}</ref> Filosunda 483 otobüs bulunmaktadır.<ref name="izulas"/>
 
=== Troleybüs ===
Satır 35 ⟶ 32:
== Deniz yolu ==
=== Vapur ===
[[İzmir Körfezi]]'nde ilk vapur seferleri, İzmir Hamidiye Vapur Şirketi tarafından Şubat 1884'te başlatıldı.<ref name="120yil">{{Haber kaynağı |url=http://www.milliyet.com.tr/2004/02/09/ege/yazyetkin.html |başlık=İzmir Körfez vapurlarının 120 yılı |çalışma=Milliyet |tarih=9 Şubat 2004 |erişimtarihi=16 Ekim 2015}}</ref><ref>{{Haber kaynağı |url=http://www.yeniasir.com.tr/sarmasik/2014/04/15/1700lu-yillarda-alsancakta-guncel-yasam |başlık=1700'lü yıllarda Alsancak'ta güncel yaşam |çalışma=Yeni Asır |tarih=15 Nisan 2014 |erişimtarihi=16 Ekim 2015}}</ref> O yıllarda kullanılan iskeleler ahşaptı.<ref name="120yil"/> 1915 yılına ait verilere göre Konak-Karşıyaka hattından yıllık 1.100.000 kişi yararlanırken Konak-Güzelyalı arasında 900.000 yolcu taşındı.<ref name="120yil"/> 1908 yılında şirket hisselerini alan Belçikalılar, şirketin adını da değiştirdi.<ref name="120yil"/> 1925 yılında İzmir Liman ve Körfez işleri adlı kamu ağırlıklı bir şirket, taşımacılık işini devraldı.<ref name="120yil"/> Daha sonra Türkiye Denizcilik İşletmeleri körfezdeki ulaşımdan sorumlu hâle geldi.<ref name="120yil"/><ref name="izdeniz">{{Web kaynağı | url = http://www.izdeniz.com.tr/Sayfalar/Bagimsiz.aspx?id=42 | başlık = Hakkımızda | yayımcı = izdeniz.com.tr | erişimtarihi = 16 Ekim 2015 | arşivurl = http://web.archive.org/web/20160806194941/http://www.izdeniz.com.tr/Sayfalar/Bagimsiz.aspx?id=42 | arşivtarihi = 6 Ağustos 2016}}</ref> O dönemde altı hatta günlük altmış sefer düzenlenmekteydi.<ref name="izdeniz"/> 2000 yılında ulaşım işini İzmir Büyükşehir Belediyesi devraldı.<ref name="izdeniz"/> Günümüzde belediyenin kurduğu [[İZDENİZ]] adlı şirket körfezdeki ulaşımı sağlamaktadır.<ref name="izdeniz"/> 2000'lerin başında sekiz yolcu gemisi ile hizmet verilirken 2015 yılı itibarıyla on altısı kiralık toplam yirmi dört gemiyle dokuz hatta iki yüz ondan fazla sefer düzenlenmektedir.<ref name="izdeniz"/> Körfezde dokuz iskele bulunmaktadır.<ref>{{Web kaynağı | url = http://www.izdeniz.com.tr/Sayfalar/Bagimsiz.aspx?id=48 | başlık = Gemiler ve İskeleler | yayımcı = izdeniz.com.tr | erişimtarihi = 2 Ağustos 2016 | arşivurl = http://web.archive.org/web/20160806173754/http://www.izdeniz.com.tr/Sayfalar/Bagimsiz.aspx?id=48 | arşivtarihi = 6 Ağustos 2016}}</ref> Son olarak Ağustos 2015'te [[Foça]], Temmuz 2016'da da [[Mordoğan]] seferleri başladı.<ref>{{Haber kaynağı |url=http://www.hurriyet.com.tr/yerel-haberler/izmir-haberleri/izmir-den-foca-ya-vapur-seferleri-basladi_149834 |başlık=İzmir'den Foça'ya vapur seferleri başladı |çalışma=Hürriyet |tarih=1 Ağustos 2015 |erişimtarihi=17 Ekim 2015}}</ref><ref>{{Web kaynağı | url = http://www.izmir.bel.tr/HaberDetay/19618/tr | başlık = Mordoğan'a vapurla keyifli yolculuk başladı | yayımcı = izmir.bel.tr | tarih = 7 Temmuz 2016 | erişimtarihi = 2 Ağustos 2016 | arşivurl = http://web.archive.org/web/20160806173436/http://www.izmir.bel.tr/HaberDetay/19618/tr | arşivtarihi = 6 Ağustos 2016}}</ref><ref>{{Web kaynağı | url = http://www.izmir.bel.tr/HaberDetay/19612/tr | başlık = Bayram müjdesi İZDENİZ'den geldi | yayımcı = izmir.bel.tr | | tarih = 4 Temmuz 2016 | erişimtarihi = 22 Nisan 2017}}</ref> Geçmişte [[Güzelbahçe]] ve [[Karaburun]]'a konan seferler, yolcu azlığı nedeniyle iptal edildi.<ref name="yolcu">{{Web kaynağı | url = http://www.izdeniz.com.tr/Sayfalar/Bagimsiz.aspx?id=50 | başlık = Yıllar ve Yolcu Sayıları | yayımcı = izdeniz.com.tr | erişimtarihi = 2 Ağustos 2016 | arşivurl = http://web.archive.org/web/20160806155839/http://www.izdeniz.com.tr/Sayfalar/Bagimsiz.aspx?id=50 | arşivtarihi = 6 Ağustos 2016}}</ref><ref>{{Web kaynağı | url = http://www.izmir.bel.tr/HaberDetay/914/tr | başlık = Güzelbahçe'de vapur sevinci | yayımcı = izmir.bel.tr | | tarih = 2 Mayıs 2003 | erişimtarihi = 22 Nisan 2017}}</ref> Günümüzde [[Urla]] ve Güzelbahçe'ye vapur seferleri başlatılması planlanmaktadır.<ref>{{Web kaynağı | url = http://www.izmir.bel.tr/HaberDetay/22203/tr | başlık = Urla yolcusu vapurla buluşuyor | yayımcı = izmir.bel.tr | | tarih = 25 Ocak 2017 | erişimtarihi = 22 Nisan 2017}}</ref> 2015 yılında 14.392.982 yolcu taşındı.<ref name="yolcu"/>
 
=== Arabalı vapur ===
Arabalı vapur seferleri [[Bostanlı Vapur İskelesi|Bostanlı]]-[[Üçkuyular Vapur İskelesi|Üçkuyular]] arasında 30 dakikada bir gerçekleştirilmektedir.<ref>{{Haber kaynağı |url=http://www.milliyet.com.tr/izmir-de-arabali-vapur-zamlandi-izmir-yerelhaber-354249/ |başlık=İzmir'de arabalı vapur zamlandı |çalışma=Milliyet |tarih=27 Ağustos 2014 |erişimtarihi=16 Ekim 2015}}</ref><ref>{{Web kaynağı | url = http://www.izmir.bel.tr/HaberDetay/21815/tr | başlık = Yeni arabalı vapurları çok sevdik | yayımcı = izmir.bel.tr | | tarih = 25 Eylül 2016 | erişimtarihi = 22 Nisan 2017}}</ref> İZDENİZ, üç arabalı vapur ile hizmet vermektedir.<ref name="izdeniz"/> Vapurlar 78,9 metre uzunluğunda olup 71 araç ve 450 yolcu kapasitelidir.<ref>{{Web kaynağı | url = https://www.izmir.bel.tr/HaberDetay/14821/tr | başlık = Hasan Tahsin İzmir'le buluştu | yayımcı = izmir.bel.tr | | tarih = 17 Ekim 2015 | erişimtarihi = 22 Nisan 2017}}</ref> Günde yaklaşık 1.500 araç taşınmaktadır.<ref name="izdeniz"/> 2015 yılında 513.450 araç taşındı.<ref name="yolcu"/>
 
== Kaynakça ==
Satır 44 ⟶ 41:
 
{{İzmir'de toplu taşıma}}
{{Türkiye'deki metro hatları}}
 
[[Kategori:İzmir'de toplu taşımacılık| ]]