Kangren: Revizyonlar arasındaki fark

'''Kangren''' veya '''kompartmankompartıman sendromu''', [[doku]]ların kendilerini besleyen [[atardamar]]ların herhangi bir sebeple, tamamen yetersiz hale gelmesi sonucunda hayatiyetini kaybetmesi durumu.

GangrenKangren, kuru ve yaş diye nitelendirilebilir.

''Kuru kangrendekangren de'' simsiyah bir renk alan kangren bölgesi, kupkuru bir halde olup, bir mumyayı andırır. Bu tip gangrenkangren, [[atardamar]] tıkanması sonucu olur. kangrenli bölge, canlı bölgeden çok belirgin bir çizgi ile ayrılır. Buna [[demarkasyon]] hattı veya atılma çizgisi denir.

''Yaş gangrenkangren'' beslenmesi aşırı derecede bozulmuş dokuların sıyrık yoluyla [[mikrop]] kapması veya kuru gangreninkangrenin [[enfeksiyon]]a maruz kalması sonucunda meydana gelir. Yaş gangrenkangren, en çok [[şeker hastalığı]]nın yaptığı damar bozuklukları sonucu meydana gelen kangrenlerdekangrenler de görülür. Çünkü şeker hastalığında enfeksiyonlara karşı bir eğilim vardır. [[Enfeksiyon]] süratle ilerlediğinden, gangrenlikangrenli uzvun sağlamca görülen kısımları da şişer, kızarır ve bu kısımda su dolu kesecikler meydana gelir. Zararlı maddelerin kana geçmesi sonucu hastanın durumu hızla bozulur.

GangrenKangren, hemen birçok [[organ]] ve dokuda görülebilir ve en çok kollar, bacaklar, [[apandisit]], ve ince barsaklarda görülür. Nadiren [[safra kesesi]], [[testis]]ler ve erkek cinsel organında da ortaya çıkabilir.

GangreninKangrenin bir çeşidi de, ''gazlı gangrekangre''ndir. Bol kas harabiyeti olan yaralara, oksijensiz yerlerde yaşayan bakterilerin girmesiyle meydana gelen ve zamanında müdahale edilmezse ölümle sonuçlanan bir durumdur. En çok, savaş yaralarında, kirli ve bakımsız yaralarda görülür. Çoğalan [[bakteri]]ler gaz meydana getirirler. Bu bakteriler içinde en önemlisi ''[[Clostridium perfringens]]''`tir. Dokular gazla gerildiği için ilk belirti olarak, hasta [[pansuman]]ları veya sargı alçının sıkmasından şikayet eder. Daha sonra fasiaların (kaslar üzerini örten zarlar), altında toplanan fazla gerilmesi sonucu çok şiddetli ağrılar olur. Bir pensle derinin üzerine vurulunca davul sesi alınır. Durum daha da ilerleyince besleyici damarlar çok sıkıştığından deride mavimsi lekeler meydana gelir. Buna paralel olarak ağır bir septik (iltihabi) şok tablosu, ruhi bozukluklar ve [[akut böbrek yetmezliği]] ortaya çıkar.

* Bazen bacaktaki büyük [[toplardamar]]lardan birisinin de tıkanması sonucu bacakta kan dolaşımı güçleşir, bacak şişer ve sonunda o bacağı besleyen [[atardamar]]daki kan ilerleyemez olur. GangrenKangren gelişir ki buna da ''venöz gangrenkangren'' denir.

* [[Şeker hastalığı]] da atardamarları bozarak tıkanmalarına ve gangrenekangrene neden olur. Bu daha çok ayak parmaklarında görülür.

* [[Raynaud hastalığı]] denilen [[sempatik sinir sistemi]]nin bir rahatsızlığında da özellikle elleri besleyen atardamarda uzun süreli [[spazm]]lar (kasılmalar) olur. Bunlar sık sık tekrarlarsa, el parmaklarında simetrik olarka küçük gangrenkangren odakları meydana gelmesine sebep olur.

* ''Ergot gangreni'': [[Çavdar]] ekmeği yiyenlerde görülebilir. Çavdar mahmuzunda bulunan ve ergot alkaloidleri denilen maddeler, özellikle vücudun uç kısımlarını besleyen atardamarları spazma uğratarak gangrenekangrene yol açabilirler (parmaklar, burun, erkek cinsel organı). Buna daha çok [[Akdeniz]] kıyılarında ve [[Rus]] [[step]]lerinde rastlanmaktadır.

* Darbe ve [[kemik]] kırıkları sonucunda da o organı besleyen damar sıkışarak gangrenkangren meydana gelebilir.

* [[Burger hastalığı]] denen bir [[atardamar]] hastalığında da gangrenlerekangrenlere çok rastlanır. Bu hastalık, sigara ile sıkı sıkıya ilgilidir.

* Barsak düğümlenmeleri, [[fıtık]] içeriğinin fıtık boynu tarafından sıkıştırılması da gangrenekangrene sebep olur. [[Akut apandisit]] sonucunda da apandisitte gangrenkangren gelişebilir.

* Soğukların yol açtığı donuklar da gangrenkangren sebebidir. Soğuk, damar çeperindeki hücrelerin zedelenmesine, dokuya sıvı sızmasına ve kan dolaşımına engel olan bir ödeme yol açar. Hasta aşırı bir yanma hissi duyar. Etkilenen bu kısımda bir süre sonra ağrı diner ve doku balmumunu andıran bir görüntü kazanır.

* İatrojenik gangrenlerkangrenler de vardır (yani sağlık personelinin yanlışlıkla yol açtığı). Örneğin kırık bir kolun kötü bir pozisyonda sıkıca alçıya alınması veya parmaklara [[adrenalin]] içeren lokal [[anestezik]]lerin enjekte edilmesi gangrenekangrene yol açabilir.

Komşu dokulardaki dolaşımın durumuna, gangreninkangrenin sebebine ve yerine göre değişiklik gösterir. Örneğin; barsak düğümlenmeleri, sonucu ortaya çıkan gangrenlerkangrenler, [[akut apandisit]] acil [[cerrahi]] müdahale gerektirir. Uzuvlarda ortaya çıkan bir kuru gangrenkangren durumunda, gangrenlikangrenli dokunun kendiliğinden düşmesi beklenebilir. Fakat yaş gangrenkangren durumunda, acilen uzvun çıkarılması gerekebilir. [[Şeker hastalığı]]na bağlı gangrenlerikangrenleri önlemek için öncelikle şeker hastalığı kontrol altına alınmalıdır. Kısacası tedavi nedene yönelik olmalıdır.