II. Şâban: Revizyonlar arasındaki fark

[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
İçerik silindi İçerik eklendi
Noyder (mesaj | katkılar)
Noyder (mesaj | katkılar)
Değişiklik özeti yok
12. satır:
| eşi =
| çocukları =
| tam ismi = Melik Mansur Alaeddin Alí binBin Şaban Bin Hasan Bin Muhammed Bin Kalavun,
| hanedan = [[Bahri Hanedanı]]
| babası = Ebu Maali Hasan
26. satır:
| imza =
}}
'''Zeyneddin Şaban''' tam ismiylekunyesiyle '''Malik EşrefMansur ZeyneddinAlaeddin Alí Bin Şaban binBin Hasan Bin Muhammed Bin Kalavun''' (d. yak. 1351 - ö. ?) Sultan [[Ebu Maali Hasan]]'in oğlu ve Sultan [[Kalavun]]'un torunu olup [[1363]]'de bir darbeyle tahttan indirilen amcası [[Selahaddin Muhammed]] yerine yaklaşık 12 yaşında iken tahta geçirilen ve 1363 - 1377 döneminde saltanat süren [[Türk]] kökenli Bahri Hanedanı'ndan [[Memluk Devleti]] hükümdarı.<ref name="clot">Clot, André (çev. Turhan Ilgaz) (2005), ''Kölelerin İmparatorluğu Memlüklerin Mısır'ı'', İstanbul:Epsilon Yayınları ISBN 9753317727</ref>
 
== Yaşamı ==
38. satır:
Mısır'da Bahri sultanları ardı ardına değişmekte iken Hıristiyan Avrupa'da bir yeni Haçlılık hevesi kendini göstermişti. [[Bizans İmparatorluğu|Bizans]] Imparatoru [[V. Yannis Palaiologos]] Hristiyanları birleştirip doğuya yöneltmek için İtalya'ya gitmişti. Bundan etkilenen [[Avignon]]'da kuşatma altında bulunan Papa [[VI. İnnocentius]] yeni bir Haçlı seferi için 1357de [[Kıbrıs Krallığı]], [[Venedik Cumhuriyeti]], [[İzmir]] ve [[Rodos]]'da üslenmiş [[Hospitalier Şövalyeleri]]'nden oluşan yeni bir Hristiyan ülkeler koalisyonu kurmuştu. Bu seferi hazırlamak için "Piyer Tomas" adlı bir papaz atanmış ve bu papaz bu Haçlı Seferinin önce Mısır Memluklu Devleti ve özellikle İskenderiye üzerine yönelmesi için tüm organizasyon gücünü odaklamaya başlamıştı.<ref name="clot"/>
 
Bu Haçlı Seferi donanma ve ordusuna komuta edecek kişi olarak Lusıgnan Hanedanından Kıbrıs Kralı olan I. Peter tayin edilmişti. Hazırlıklar sona ermekte iken Girit'te çıkan bir isyan bu seferi geciktirdi. Sonunda Haziran 1365de I. Peter Venedik'ten aldığı donanma desteği ile ayrıldı. Venedik sağladığı destek filoyufilosunu şartlı vermişti. Venedik-Memluklu ticaretinin merkezi olan [[İskenderiye]]'ye hucum edilmeyecek ve Venedik-Memluklu ticaretine zarar verilecek hücumlardan kaçınılacaktı. Ama talana göz dikmiş olan I. Peter ve Haçlı birlik komutanları dostlarına verdikleri sözleri tutmayı bir fazilet saymamaktaydılar.<ref name="clot"/>
 
=== Haçlıların İskenderiye'yi işgali ve talanı ===
46. satır:
I. Peter'in Haçlı ordusunu taşıyan filo Rodos'a vardığında İskenderiye hücum etme kararı alındı. Filonun Venedikli kaptan ve tayfaları talandan pay almakla şartıyla bu karara karşı gelmediler. 150 gemiden oluşan filo 3 Ekim 1365de İskenderiye limanı önüne geldi. Haçlı ordusu 1.400u atlı süvari olan 10.000 askerden oluşmaktaydı. Karaya çıkma ertesi güne ertelendi. Bu kısa dönemde İskenderiye müslümanları organize olmaya vakit buldular. Ertesi gün Haçlılar karaya çıkmaya başlayınca büyük bir okçu hücumu ile karşılaştılar. Fakat İskenderiye halkı iyi organize edilmemişti ve şehirde çok az sayıda asker bulunmaktaydı; fakat sayıca üstündüler. Birçok Haçlı asker geri çekilmek istemekteydi; ama I. Peter şehri işgal etmeye çok azimliydi. Sonunda özellikli karaya çıkarılan Haçlı süvari birlikleri tarafından şehrin direnişi kırıldı. Şehrin savunucuları kaçmak zorunda kaldılar.<ref name="clot"/>
 
İskenderiye'yi ele geçiren Haçlılara 1 hafta şehri talan etme izini verildi. Haçlılar da halkın mal ve mülkü yağmalamaya, taşıyamadıklarını yakıp yıkmaya, özellikle fidye verbilecekverebilecek müslüman halkı esir almaya, veremeyecekleri eziyet edip öldürmeye başladı. Limanda bulunan Venedik gemileri talan edilen mal mülk ve esir edilen İskenderiyeli ile doldu. Haftanın sonunda İskenderiye'de talan edilecek hiçbir mal, ise yarayacak esir edilecek hiçbir kişi kalmamıştı. Şehir harabeye döndürülmüştü. Haçlı filosu limandan ayrıldı. Birkaç gemi o kadar dolu idi ki fazla ileri gidemeden battı; ama filonun büyük bir kısmı Kıbrıs'a döndü. Birçok esir sonradan fidye toplamak üzere Kıbrıs'a getirilmişti. Venedikliler de ticaretten alamadıkları kârı talandan aldıkları pay ile karşıladıler.<ref name="clot"/>
 
=== İskenderiye işgalinin sonuçları ===
 
İskenderiye'nin Haçlılar tarafından işgali sırasında Kahire'de bulunan asıl iktidar sahibi olan Emir Yelboğa, kendine karşı olabilecek bir darbeden korktuğu için Kahire'den ayrılmadı. Fakat Haçlılar talandan sonra şehirden ayrıldıktan sonra İskenderiye'ye geldi. Kozmopoliten bir şehir olan İskenderiye'de birçok değişik mezhepten çok sayıda Hristiyan bulunmakta idi. Bunlardan bazıları Haçlı talancılara yardım etmişlerdi ve bazıları ise dinleri dolayısıyla talandan çok az zarar görmüşlerdi. Haçlılar çekildikten sonra İskenderiye halkı bu nedenle tüm Hristiyanlara karşı intikam hırsı ile bir karşı reaksiyon gösterdiler. Haçlıların esir alıp Kıbrıs'a götürdüklerini geri almak için istenilen fidye Hristiyanlardan toplanan ekstra özel vergiler ve bağışlarla karşılanmaya çalışıldı.<ref name="clot"/>
 
Memluklu Mısır ile Kıbrıs arasındaki savaş durumu 1370e kadar sürdü. Bu dönemde Emir Yelboğa İskenderiye'yinnin yeniden yapılması için için büyük gayret gösterip şehrin nisbeteennisbeten kısa bir dönemde yenilenemesineyenilenmesine neden oldu. Ayrıca Emir Yelboğa, Bahri memluklular tarafından o zamana kadar önem verilmeyen deniz gücüne dikkatini çekti. Sonraki yıllarda Mısır'ı doğu Akdeniz'de bir deniz gücü yapacak ve Haçlıların denizden hücumlarını önleyebilecek güçte bir yeni donanma hazırlattı.
 
=== Ölümü ===
 
Emir Yelboğa'nın zalimliği Kahire halkının ve kölemenlerin daha da nefretini çekmeye başladı. Sonunda 1377de Emir Yelboğa'nın eski bir kölemeni olan Çerkes asıllı bir memluklu emir olan [[Berkuk|Emir Berkuk]] tarafından organize edilen bir memluklu kliği bir devlet darbesi yapmaya koyuldu. Bu darbe devlet güçleri tarafından bastırılmaya başlandı ve Emir Berkuk Suriye'ye kaçtı. Ama bu komplo Sultan Zeyueddin Şaban ve Emir Yelboğa'nın ölümlerine neden oldu. <ref name="clot"/>

Zeyneddin Şaban Bahri sultanlari arasında az bulunur nitelikleri ile "yumuşak tabiatı, iyilik ve şefkati" ile tanınmıştı ve ölümü halk içinde bu nedenle çok üzüntü yarattı. <ref name="clot"/>
 
Zeyneddin Şaban'ın 10 yaşındaki oğlu [[Alaeddin Ali]] Memluklu Devleti sultanı olarak tahta getirildi. Kaçmış olan Emir Berkuk da dönerek Atabeg göreviyle gerçek devlet iktidarını eline geçirdi.<ref name="clot"/>
Satır 64 ⟶ 66:
 
==Dış kaynaklar==
 
* Clot, André (çev. Turhan Ilgaz) (2005), ''Kölelerin İmparatorluğu Memlüklerin Mısır'ı'', İstanbul:Epsilon Yayınları ISBN 9753317727.
 
"https://tr.wikipedia.org/wiki/II._Şâban" sayfasından alınmıştır