Mikroorganizma: Revizyonlar arasındaki fark
| [kontrol edilmiş revizyon] | [kontrol edilmiş revizyon] |
İçerik silindi İçerik eklendi
k Düzenleme AWB ile |
k Hatalı Değişim Geri Alındı AWB ile |
||
43. satır:
Leeuwenhoek'un 1675'de mikroorganizmaları keşfinden önce, [[üzüm]]lerin nasıl [[şarap]] olduğu, [[süt]]ün nasıl [[peynir]] olduğu ve besinlerin neden çürüdüğü bir gizemdi. Leeuwenhoek, bu süreçler ve mikroorganizmalar arasındaki ilişkiyi tespit etmedi ancak mikroskobu kullanarak, çıplak gözle görülemeyecek yaşam biçimleri olduğunu kanıtladı.<ref>{{Dergi kaynağı| author = Leeuwenhoek A | başlık = Part of a Letter from Mr Antony van Leeuwenhoek, concerning the Worms in Sheeps Livers, Gnats, and Animalcula in the Excrements of Frogs | url=http://www.journals.royalsoc.ac.uk/link.asp?id=4j53731651310230 | journal = Philosophical Transactions (1683–1775) | volume = 22 | pages = 509–18 | year = 1753 | doi = 10.1098/rstl.1700.0013}} Accessed 30 November 2006</ref><ref>{{Dergi kaynağı| author = Leeuwenhoek A | başlık = Part of a Letter from Mr Antony van Leeuwenhoek, F. R. S. concerning Green Weeds Growing in Water, and Some Animalcula Found about Them | url=http://www.journals.royalsoc.ac.uk/link.asp?id=fl73121jk4150280 | journal = Philosophical Transactions (1683–1775) | volume = 23 | pages = 1304–11|year = 1753 | doi = 10.1098/rstl.1702.0042}} Accessed 30 November 2006</ref> Leeuwenhoek'un keşfi, [[Lazzaro Spallanzani]] ve [[Louis Pasteur]]'ün gözlemleri ile beraber uzun süredir egemen olan canlı olmayan maddelerin çürümesi sırasında [[Abiyogenez|yaşamın kendiliğinden oluştuğu inancın]]ı yıktı.
Lazzaro Spallanzani mikroorganizmaların
Aynı zamanda etsuyunu kaynatmanın onu [[sterilizasyon|mikroplardan temizlediğini]] de ve mikropları öldürdüğünü de keşfetti. Louis Pasteur, Spallanzani'nin bulgularını kaynatılmış et sularının havayla temasını sağlayarak geliştirdi; bir kısım etsuyunun havayla temasını sağlayan borularda dışarıdan küçük parçaların gelmesini engelleyecek bir filtre vardı ve bir kısım etsuyunun havayla temasını sağlayan borularda ise dışarıdan gelecek parçacıkların temasına engel olacak filtre yoktu. Etsuyunu önceden kaynatarak Pasteur deneyinin başında etsuyu içinde hiç mikroorganizma kalmadığını ortaya koymuştu. Pasteur'ün deneyinde filtre takılı olan etsularında herhangi bir canlı üremedi. Bu şu anlama geliyordu; içinde mikroorganizma üreyen et sularına bu canlılar dışarıdan
1876'da [[Robert Koch]] mikropların hastalık yapabileceğini ortaya koydu. Bunu şarbon hastalığına yakalanmış sığırların kanında çok miktarda ''[[Bacillus anthracis]]''i tespit etmesiyle bulguladı. Koch aynı zamanda hastalık bulaşmış hayvandan aldığı küçük bir miktar kanı sağlıklı hayvana vererek şarbonun sağlıklı hayvanın hastalanmasını sağladığını gösterdi. Aynı zamanda bir besiyerinde bakteri üretebileceğini, bunu sağlıklı bir hayvana verebileceğini ve onun hastalanmasını sağlayabileceğini kanıtladı. Deneylerine dayanarak, bir mikrop ve hastalık arasında mantıksal bir bağ kuran, bugün [[Koch postülatları]] olarak bildiğimiz ilişki sürecini geliştirdi<ref>[http://nobelprize.org/nobel_prizes/medicine/laureates/1905/ The Nobel Prize in Physiology or Medicine 1905] Nobelprize.org Accessed November 22, 2006.</ref> Bu postülalar her vaka için geçerli olmasa da bilimsel gelişmenin tarihinde önemli bir yer tutmaktadır ve bugün hala kullanılabilmektedir.<ref>{{Dergi kaynağı| author = O'Brien S, Goedert J | title = HIV causes AIDS: Koch's postulates fulfilled | journal = Curr Opin Immunol | volume = 8 | issue = 5 | pages = 613–18 | year = 1996 | pmid = 8902385 | doi = 10.1016/S0952-7915(96)80075-6 <!--Retrieved from CrossRef by DOI bot-->}}</ref>
56. satır:
==== [[Bakteri]]ler ====
'''Bakteriler''' tek hücreli mikroorganizma grubudur. Tipik olarak birkaç [[mikrometre]] uzunluğunda olan bakterilerin çeşitli şekilleri vardır; kimi [[küre]]sel, kimi spiral şekilli, kimi çubuksu olabilir. Yeryüzündeki her ortamda bakteriler mevcuttur. Toprakta, deniz suyunda, okyanusun derinliklerinde, yer kabuğunda, deride, hayvanların bağırsaklarında, asitli sıcak su kaynaklarında, [[radyoaktif atık]]larda<ref>{{Dergi kaynağı|author=Fredrickson J, Zachara J, Balkwill D, ''et al'' |title=Geomicrobiology of high-level nuclear waste-contaminated vadose sediments at the Hanford site, Washington state | url=http://aem.asm.org/cgi/content/full/70/7/4230?view=long&pmid=15240306 |journal=Appl Environ Microbiol |volume=70 |issue=7 |pages=4230–41 |year=2004 |pmid=15240306 |doi=10.1128/AEM.70.7.4230-4241.2004}}</ref> büyüyebilen tipleri vardır. Tipik olarak bir gram toprakta bulunan bakteri [[hücre]]lerinin sayısı 40 milyon, bir mililitre tatlı suda ise bir milyondur; toplu olarak dünyada beş [[nonilyon]] (5×10<sup>30</sup>) bakteri bulunmaktadır,<ref>{{Dergi kaynağı|author=Whitman W, Coleman D, Wiebe W |title=Prokaryotes: the unseen majority | url=http://www.pnas.org/cgi/content/full/95/12/6578 |journal=Proc Natl Acad Sci U S a |volume=95 |issue=12 |pages=6578–83 |year=1998|pmid = 9618454 |doi=10.1073/pnas.95.12.6578}}</ref> bunlar dünyadan [[biyokütle]]nin çoğunu oluşturur.<ref>{{Dergi kaynağı|author=Whitman W, Coleman D, Wiebe W |title=Prokaryotes: the unseen majority |url=http://www.pnas.org/cgi/content/full/95/12/6578 |journal=Proc Natl Acad Sci U S a |volume=95 |issue=12 |pages=6578–83 |year=1998|pmid=9618454 |doi=10.1073/pnas.95.12.6578}}</ref> Bakteriler gıdaların geri dönüşümü için hayati bir öneme sahiptirler ve [[gıda döngüsü|gıda döngülerindeki]] çoğu önemli adım, [[atmosfer]]den [[azot fiksasyonu]] gibi, bakterilere bağlıdır. Ancak bu bakterilerin çoğu henüz tanımlanmamıştır ve bakteri [[Şube (biyoloji)|şubelerinin]]
==== [[Arkea]] ====
87. satır:
Halk arasında küf, pas, rastık, maya, mildiyö, şapkalı mantar, kav mantarı, puf mantarı gibi çeşitli isimlerle anılan bütün mantarlar, mantarlar (Fungi) alemi içerisinde incelenirler. [[Latince]] ''Fungi'' mantarlar, ''Fungus'' ise mantar anlamındadır.
Dünyanın her yerinde bulunurlar. Fazla nemli yerlerde daha çokturlar. Yeryüzünde 1,5 milyon kadar mantar türü olduğu düşünülmekte ise de günümüzde
==== [[Bitkiler]] ====
| |||