I. Charles: Revizyonlar arasındaki fark

[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
İçerik silindi İçerik eklendi
Erasmus.1948 (mesaj | katkılar)
Değişiklik özeti yok
By erdo can (mesaj | katkılar)
düzenleme/yazım hatası giderimi/türkçeleştirme/, yazış şekli: nisbeten → nispeten, red et → reddet AWB ile
52. satır:
1649'da bu orduya bağlı birlikler Albay Thomas Pride liderliği altında 6-7 Aralık'ta Londra'da Parlamento'yu basarak Yeni Model Ordu'nun koyduğu prensiplere uymayan üyeleri ve aleyhtar Parlamento Üyelerini zorla Parlamento'dan çıkarıp tutukladılar ve bundan korkan muhalif Parlamento üyeleri de bu meclise gelmekten çekinmeye başladılar. Böylece üyelerinin sayısının kesilmesinden sonunda arda kalan Parlamento üyelerinden oluşan meclisin arkada kalan üyeleri bu kendilerinin meclisinin meşru bir Parlamento olduğunu ilan ettiler. Bu gerçekten bir "hükümet darbesi" idi ve tarihçiler bu darbeye [[Pride Darbesi]] adı vermektedirler. Bu tasfiyeden sonra geride kalan üyelerden oluşan Parlamento'ya da [[Rump Parlamentosu]] (yani "Bakiye Parlamentosu") adı verildi.
 
1648 sonunda Charles "Hurst Castle" şatosuna ve sonra da [[Windsor Sarayı]]'na nakledilip tutuklandı. "Rump Parlamentosu"'nun Avam Kamerası Ocak 1649'da Kral Charles'ın "Vatana İhanet" suçundan yargılanacağını ilan etti. O zamana kadar bir meşru hükümdarın ilahi gücü olduğu kabul edilmekte idi ve bunun için alelade parlamento üyelerinden oluşan bir mahkemede ilahi güce dayanan bir kralın yargılanmasının imkânsız bir peri masali olarak bile görünmemekte idi. "Rump Parlamentosu"'nun Lordlar Kamerası kral yargılama için hazırlanan kanun teklifini hiç dokunmadan red ettireddetti. Fakat tekrar toplanan Rump Parlamentosu, Cromwell ve ordunun zorlamarıyla ""ilahi irade"'nin bir insan kişiye ait değil (yani "ilahi irade"'nin şahsen Kral'a değil), Krallık kurumuna ait olduğunu; bu krallık kurumunda bir insan olan Kralın büyük suçlar işleyebileceğini; bu işlediği suçlar nedeni için yargılanabileceğini kabul ettiler. Bunun için "Rump Parlamentosu" yargılamayı yapmak için kendi üyelerinde oluşan bir "Yüce Yargılama Komisyonu" kurup bu komisyona tayin edilen Parlamanto üyelerini "yargılama komiser" olarak seçtiler. Ama gerçekte bu seçilen [[I. Charles'ın mahkemesindeki hakimler|yargılama komiserlerinin]]" ancak 69 tanesi Kral Charles'in yargılanma celselerinde mahkeme heyetini oluşturdular. Bu yargılama 20 Ocak 1649'da başladı. Kral Charles bu yargılama organın meşru olmadığını ve kendinin kral olarak hiçbir zaman tebaaları tarafından yargılanamayacağını bildirip bu gayrimeşru yargılamaya hiç katkı yapmamayı tercih etti. 26 Ocak 1650'de bu yargılama sona erdi ve "Yüce Yargılama Komisyonu" Kral Charles'ı "vatana ihanet" suçundan suçlu buldu ve bunun cezası olarak başı kesilerek idam edilmesine karar verdi. [[II. Charles'ın mahkemesindeki hakimler|yargılama komiserleri]]nden ancak 59'u Kral Charles'in "İdam edilme yargı ilamı"'na imzasını atmıştı.
 
30 Ocak 1650 günü Kral Charles Londra'da "Whitehall Sarayı" önünde açıkhavada başı kesilerek idam edildi. İngiltere devleti hukuki statüsü de bir kalıtsal "monarşi" olmaktan değişti ve bir çeşit "cumhuriyet" olan "İngiltere Millet Topluluğu" devleti kuruldu.
169. satır:
1633'te Kral Charles ruhban din adamı [[William Laud]]'u Anglikan Kilisesi başkanı olma görevi olan [[Canterbury Başpiskoposluğu]]'na getirdi. O da Kralı kendi tarafından görerek bir seri anti-Kalvinist reformları ya şahsen uygulatmayı ya da diğer ruhbanların aynı amaçlı teklif ve uygulamalarına gayet yakın destek sağlamaya başladı. Laud'un bu reformlarının ana hedefi İngiltere ve İskoçya'da Protestan dinin belirtilmiş tekdüze standartlara uymasını sağlamaktı. Bu reformler kilise hiyerarşisinden olmayan gezici Hristiyan vaizlarin kontrol edilmesi; Hristiyan kilisesinde halka açık dinî ibadetlerin (ayinlerin) nasıl yapılacağını belirleyen formlar (metot ve prosedürler) bütünü olan [[liturgi]]'nin 1549'de hazırlanmış olan "Avam Duaları Kitabı (Book of Common Prayer)"'nda açıkça belirtilmiş olan standartlara tıpatıp uygun olması; İngiltere'deki kiliselerin iç mimarı düzeninin sunağın kutsal olmasını vurgulayıcı şekilde yerleştirilmesi; dinsel olarak [[sabat]] tatil günü olan pazar günleri dinsel olmayan yapılabilmesine izin verilmiş işler hakkında Kral I. James tarafından hazırlatılıp yayımlanmış olan "Spor Beyannamesi" 'nin sıkıca uygulanması idi.<ref name="gregg"/><ref name="cust"/><ref name="sharpe">Kitap kaynağı|son=Sharpe|ilk=Kevin|tarih=1992|başlık=The Personal Rule of Charles I| yer=New Haven ve Londra |yayımcı=Yale University Press| isbn= 0-300-05688-5|dil= {{ing}}}}</ref><ref name="coward">{{Kitap kaynağı|son=Coward|ilk=Barry|tarih=2003|başlık=The Stuart Age (3.ed.)|yer=Londra|yayımcı=Longman |isbn= 978-0-582-77251-9|dil={{ing}}}}</ref>
 
Bu reformlar arasından Püriten protestanların ruhban ve vaizlerine yaşama geliri sağlamak için ve bunların tapınma mevkilerinin masraflarını karşılamak için halkın adak olarak verdiği paraları toplamak için kurulmuş olan "Feoffees" adlı bir organizasyon Püritenleri zorluğa sokup onları inanaçlarından caydırmak maksadı ile kapatıldı.<ref name="sharpe"/><ref name="coward" /> William Laud bu reformlarını onları uygulamayanları yargılatıp, cezalandırıp; zorla kabul ettirmek için iki güçlü devlet mahkemesini kullanmaya başladı: "Yüksek Komisyon Mahkemesi" ve "Star Chamber Mahkemesi". Bu devlet mahkemeleri Protestan mezhep grupları arasından sansüre yol açtıkları için; ve yüksek toprak sahipleri arasında verdikleri cezalarain bu sınıf toprak sahiplerinin onurlarını kırdıkları için devamlı tenkitlere uğramaya başlandılar.<ref name="kenyon"/><ref name="sharpe"/><ref name="coward"/><ref name="loades">Kitap kaynağı|son=Loades|ilk=D. M. |tarih=1974|başlık=Politics and the Nation|yer=Londra|yayımcı=Fontana|isbn=0-00-633339-7|dil={{ing}}}}</ref> Örneğin, 1637'de bu mahkemeler nisbetennispeten küçük ve orta büyüklükte tarım arazisi toprak sahibi olan "William Prynne"; "Henry Burton" ve "John Bastwick"'in Protestan kilise hiyerarşisinin kurulması aleyhtarı broşürleri yayımlamak suçu ile yargılanıp kasaba meydanından bulanan "el ve ayak bağları sağlayan tahtadan veya metaldan bir tezgâh"a ("stocks") bağlanıp halka teşhir edilme; kırbaçla meydan dayağına tutulma ve meydanda kulaklarının kesilmesi ve sonra müebbet hapis cezalarına çarptırılmışlardı.<ref name="sharpe"/><ref name="coward"/>
 
[[Dosya:Sir Anthony Van Dyck - Charles I (1600-49) - Google Art Project.jpg|thumb|I. Charles Üç Pozda'<small>Ressam:Anthony van Dyck, 1635–36</small>]]
205. satır:
 
Kral Charles'in "Uzun Parlamento"'ya karşı durumu daha önce dağıttığı "Kısa Parlamento"'ya karşı durumundan daha kötü idi. "Uzun Parlamento" 3 Kasım 1640'da ilk oturumunu yaptı. Bundan çok geçmeden bu parlamento kralın başlıca danışmanlarını yüksek vatan hainliği sucundan bir "yüce divan" kurup yargılamak için Parlamento oturumlarında görüşmeye başlanıldı. 10 Kasım'da Kralın başdanışmanı olan Staffordshire Kontu tutuklamaya alındı. Diğer yakın danışman olan Canterbury Başpiskoposu Laud hakkında 18 Aralık'ta suçlama ile "yüce divan"da yargılanma kararı verildi. Ertesi gün 19 Aralık'ta diğer bir danışman olup "Krallık Mührü Taşıyıcı Lordu (Lord Keeper)" olarak görevli olan Robert Finch suçlama ile hakkında "yüce divan"da yargılanma kararı verildi. Robert Finch Kral Charles in bilgisi ile ve onun tavsiyesi ile 21 Aralık'ta Hollanda [[Lahey]]'e kaçtı.
Bu parlamento Kral'ın parlamentoyu dağıtıp kapatması hakkında hukuki yetkisini kısıtlamak amacıyla "Üç Yıllık Kanun (Triennial Act") adlı bir kanunu oybirliği ile kabul etti. Bu kanunun bir kısmında Parlamento'nun her üç yıllık dönemde asgari bir defa çagrılmasını ongormekte idi. Yine bu kanuna gore, eger kral bu sarta uymazsa, "Krallik Muhuru Tasiyici Lordu" ve onunla birlikte Krallik'in 12 tane asil lorduna yeni bir parlamento cagirma yetkisi verilmekte idi. Bu kanunla birlikte, Krala yeni vergi koyma yetkisi veren kanun da bir "torba kanun" olarak Parlamento'da kabul edildi. Bu "torba kanun", yeni vergi gelirlerin gayet buyuk ihtiyaci oldugunu bilen, Kral Charles tarafindantarafından 10 Kasim'da kendini zorluyarak onayalanip imzalandi.<ref name="gregg"/><ref name="cust"/><ref name="carlton"/>.
 
Uzun Parlamento'nun kral aleyhtari uyelerinin onemli bir lideri olan [[John Pym]] kralin basdanismani Staffordshire Kontu'na bas dusman kesilmisti. 22 Mart 1641'de Staffordshire Kontu "yuce divan" olarak gorev yapan Parlamento'da yargilanmaya basladi ve bu yargilanmada John Pym sanki bir sorgu savcisi imis gibi bir rol oynamaya koyuldu. Bu yargilanmada Staffordshire Lordu'na bas itham Sir Henry Vane tarafindantarafından ifsa edilen onun "Irlanda Naip Lordu" iken Ingiltere'deki merkezi idareye karsi Irlanda ordusu getirip merkezi Krallik idaresini ele alma tehdidini acikca yapmasi idi. Fakat Sir Henry Vane'in ithami yargilama icin getirilen diger sahitler tarafindantarafından teyit edilmedi. Bunu uzerine 10 Nisan'da "Yuce Divan" olarak Staffordshire Kontu'na karsi olan dava sona ermis oldu. Bu dava dusmesinden hemen sonra John Pym ve yandas paralamento uyeleri "Kanunsuzluk Kanun Teklifi (Bill of Attainder)" adi verilen yeni bir kanun teklifini parlamentoya sundular.<ref>Kimin bu k=teklifi sundugu tartismalidir. Bazi tarihciler bunun John Pym ile yandaslari tarafindna hazirlani sunuldugunu; digerleri ise sadace yandaslar tarfindna sunuldugunu bildirirler.</ref> Bu kanun teklifinde hic itham ayrintilarain girilmeden Staffordshire Kontu'nun vatan hainliginden suclu oldugu ve cezasinin idam olmasi belirtilmekte idi. Bircok Avam Kamersasi uyei ve Lordlara Kamerasi uyesi bunu nbir adli katil olacagini bildirerek bu teklife oy vermeiyeceklerini bilidirmislerdi. Kral Charles ise verdigi bir konusmada danismanina
<blockquote>
Bir kralin yeminine gore sen hayatini, serefini ve servetini kaybetmiyeceksin
"https://tr.wikipedia.org/wiki/I._Charles" sayfasından alınmıştır