|
M.Ö. 3500'de yazının bulunmasıyla başlayıp 476'da [[Batı Roma İmparatorluğu]]'nun yıkılmasına kadar devam eden tarihi dönemdir. Bazı tarihçilere göre ise 375 yılında meydana gelen [[Kavimler Göçü]], bazı tarihçilere göre de 395 yılında [[Roma İmparatorluğu]]'nun ikiye ayrılması bu dönemin sonu olarak kabul edilir.
'''Antik çağ''' ya da '''Antik tarih''', [[insan]]lık [[tarih]]inin başlangıcından erken dönem [[Orta Çağ]]'a kadarki zaman dilimindeki belirgin kültürel ve siyasi olayları konu alır. Her ne kadar bu bitiş tarihi (erken Orta Çağ) büyük oranda göreceli olsa da, çoğu Batılı akademisyenler [[Batı Roma İmparatorluğu]]'nın [[476]]'daki çöküşünü antik Avrupa tarihinin (geleneksel olarak kabul edilmiş) sonu olarak tanımlarlar. Antik tarih için kullanılan bir başka terim de ''[[antikite]]''dir (antiquity). Yine de bu terim (antikite) daha çok [[Antik Yunan]] ve [[Antik Roma]] uygarlıklarını özel olarak tanımlamakta kullanılmaktadır.
== İlk Çağın Önemli Gelişmeleri ==
[[Sümer]] [[çiviyazısı]]nın keşfedilmiş en eski yazım türü olduğuna göre, kayıtlı tarihin süresi yaklaşık 5.000-5.500 yıldır. Genetik delillere göre ise, insanoğlunun ilk ortaya çıkışı yaklaşık '''1.5 milyon''' yıl öncedir. Ayrıca, ''[[Homo sapiens]]''{{'}}in [[Afrika]]'yı yaklaşık 60.000 yıl önce terk ettiğine dair gelişen bir düşünce ve deliller vardır.
* [[Yazı]] dünyanın büyük bir bölümüne yayılmıştır.
== Antik Tarihin İncelenmesi ==
* [[Alfabe]], [[para]], [[takvim]] gibi tüm insanlığı etkileyen buluşlar gerçekleştirilmiştir.
Antik tarihin incelenmesindeki en temel sorun, sadece bir kısmının kayıtlı ve belgelenmiş olması ve bu belgelenmiş kısımından sadece bir bölümünün günümüze ulaşabilmiş olmasıdır. Antik tarihin bitişinden çok sonraya kadar [[okuryazarlık]] herhangi bir [[kültür]]e yaygınlaşmamıştır, böylece tarihi yazma fırsatına sahip olmuş insan sayısı azdı. Yazılmış tarihler bile yaygınlaşmamış, dağılamamıştır, zira o dönemlerde matbaa makinesi olmadığı için bir eseri çoğaltmanın tek yolu el ile kopyasını çıkartmaktı. Antik Batı'nın okuryazarlık oranı en yüksek uygarlıklarından olan [[Roma İmparatorluğu]]'nun en ünlü ve önemli tarihçilerinden birçoğunun eserlerinin çoğu kayıptır. Örneğing, M.Ö. 1. yüzyılda yaşamış Romalı tarihçi [[Livy]] [[Roma]]'nın tarihini yazmış ve eserinin adını ''[[Ab Urbe Condite]]'' (''Kentin Buluşundan'') koymuştur. Eserin 142 cilt olduğu düşünülmektedir, bugüne sadece 35 cildi ulaşabilmiştir.
* İlk büyük devletler ve imparatorluklar kurulmuştur. (Avrupa'da [[Roma İmparatorluğu]], Asya'da [[Büyük Hun İmparatorluğu]] ve Çin'de [[Han Hanedanı]] bunların en büyüğüdür.)
* [[Kölecilik]] yaygın olarak ortaya çıkmıştır.
* [[İbrahimi dinler]] ortaya çıkmıştır. ([[Musevilik]] ve [[Hıristiyanlık]]). Ancak devrin en yaygın dini çok tanrılı dinlerdir.
* Toplumsal tabaka daha belirgin olmuştur.
* Uluslararası anlaşmalar yapılmıştır.
* [[Matematik]], [[astronomi]], [[geometri]] ve [[tıp|tıbbi]] alanlarda gelişmeler olmuştur.
* Yasalar ortaya çıkmıştır.
[[Kategori:Antik Çağ|*]]
Tarihçilerin antik dünyaya dair bilgi edinmelerinin iki ana yolu vardır; [[arkeoloji]] ve birincil kaynakların incelenmesi.
=== Arkeoloji ===
:''Ana madde: [[Arkeoloji]]''
'''[[Arkeoloji]]''', geçmiş medeniyetlerden kalma eserleri bulmak, tarih ve sanat açısından incelemektir. Antik tarihin incelenmesinde, arkeologlar antik kentlerin kalıntılarında [[kazı]]lar yaparak o dönemlerde insanların yaşayışlarına ve kurdukları uygarlığın özelliklerine dair ipuçları ararlar.
=== Birincil Kaynaklar ===
Antik dünya hakkında bilinenlerin çoğu, o dönemlerde yaşayan tarihçilerin çevreleri, geçmişleri ve dönemleri hakkında yazdıklarındandır. Her ne kadar yazarın bakış açısı ve önyargıları eserleri etkilemiş olsa da, onların ilk elden yaptıkları bu izah ve tasvirler antik geçmişi anlamak için büyük önem arz etmektedir.
Tanınmış antik yazarlardan bazıları:
* [[Herodot]]
* [[Josephus]]
* [[Livy]]
* [[Polybius]]
* [[Suetonius]]
* [[Tacitus]]
* [[Thucydides]]
* [[Sima Qian]]
== Antik Tarihteki Bazı Önemli Uygarlıklar ==
=== Avrupa ve Akdeniz ===
* [[Antik Mısır]]
* [[Antik Yunanistan]]
* [[Antik Roma]]
* [[Kartaca]]
* [[Etrüskler]]
* [[Fenike]]
* [[İskitler]]
=== Doğu Asya ===
* [[Antik Çin]]
* [[Antik Japonya]]
* [[Antik Kore]]
* [[Moğollar]]
* [[Ön Türkler|Antik Türkler]]
* [[Hunlar]]
=== Orta ve Güneybatı Asya ===
* [[Antik Hindistan]]
* [[Antik İran]]
* [[Asur]]
* [[Babil]]
* [[Gutiler]]
* [[İndus Vadisi Uygarlığı]]
* [[İsrail Krallığı]]
* [[Yehuda Krallığı]]
* [[Medler]]
* [[Mezopotamya]]
* [[Mitanni]]
* [[Sümer]]
* [[Urartu]]
=== Sahra ve Alt-Sahra Afrikası ===
* [[Aksum Krallığı]]
* [[Kuşi]]
=== Amerika Kıtaları ===
* [[Adena]]
* [[Aztek]]ler
* [[İnka]]lar
* [[Mayalar]]
* [[Kızılderili]]ler
* [[Olmek]]ler
== Ayrıca bakınız ==
* [[Antik felsefe]]
* [[Historiyografi]]
* [[Tarih öncesi uygarlıklar]]
* [[Antikite]]
* [[Antik çağlarda savaş]]
* [[Antik Cag|Antik Çağ]]
== Kaynakça ve Diğer Okumalar ==
* [[:en:Ancient history|İngilizce Vikipedi Antik tarih maddesi]]
:* [http://geocities.com/rickmatlick/everymanhisownhistorian.htm?200521] ''Everyman His Own Historian'', Carl Becker (1931) Speech delivered to the American Historical Association
:* ''Eyewitness Testimony'', Elizbeth Loftus, Harvard, (1996)
:* ''Decoding Ancient History : A toolkit for the historian as detective'', Carol G. Thomas, D.P. Wick, Prentice Hall. (1993)
:* ''Changes in the Roman Empire: Essays in the Ordinary'', Ramsay Mac Mullen, Princeton (1993)
:* ''Greeks and the Irrational'', E. R. Dodds, U of Calif Press (1964)
:* ''History of Magic and Experimental Science'', Lynn Thorndike (1923)
:* ''Enemies of the Roman Order: Treason, Unrest & Alienation in the Empire'', Ramsay Mac Mullen, Harvard (1966)
:* [http://www.trentu.ca/ahc/aahdir.html] Directory of Ancient Historians in the USA
:* ''The Idea of History'', R.G. Collingwood (1946)
:* ''What is History?'', E.H. Carr (Becker 1931, Loftus 1996, Mac Mullen 1990, Thorndike 1923, Mac Mullen 1966, Thomas & Wick 1993)
:* [http://www.livius.org/home.html ''Project Livius. Articles on Ancient History'']
== Dış bağlantılar ==
* [http://www.fsmitha.com/ Dünya Tarihi] - Birçok makaleye sahip büyük bir veritabanı (İngilizce)
[[Kategori:Antik tarih| ]]
[[es:Historia Antigua]]
[[pl:Historia starożytna]]
| 