|
[[Dosya:Xerxes-Kanal_01.jpg|sağ|küçükresim|Athos Yarımadası haritası]]
<span>'''Serhas Kanalı''' ({{Dil-el|Διώρυγα του Ξέρξη}}), Kuzey Yunanistan [[Halkidiki]] ili Athos Dağının bulunduğu yarımadada yer alan su geçididir. M.Ö. 5. yüzyılda Pers İmparatoru [[I. Serhas]] tarafından yaptırılmıştır.</span> Bu yapı<span>, [[Pers İmparatorluğu]] tarafından Avrupa'da bırakılan birkaç eserden biridir</span>.<ref name="BSA98">B. S. J. Isserlin, R. E. Jones, V. Karastathis, S. P. Papamarinopoulos, G. E. Syrides and J. Uren "The Canal of Xerxes: Summary of Investigations 1991-2001" The Annual of the British School at Athens Vol. 98 (2003), pp. 369-385 http://www.jstor.org/stable/30073214</ref>
== Konum ==
<span>Kanal, Athos yarımadasında Nea Roda köyünün yakınında bulunmaktadır.</span> <span>Kuzey kıyılarında Nea Roda'nın doğusundan başlayarak güney sahiline doğru oldukça düz bir güney batı yönünü izler ve Tripiti köyünün batısında sona erer.</span> <span>Kanal, günümüzde tamamen tortularla kaplanmıştır, ancak dış çizgisi hava fotoğraflarından görülebilir ve yüzey araştırmasıyla tespit edilebilir.</span> <span>Kanalın toplam uzunluğu 2 km, genişliği 30 metreydi ve bir [[Trireme]] gemisinin geçebileceği 3 m'lik bir derinliği vardı.</span>
== Tarih ==
[[Dosya:Map_Greco-Persian_Wars-en.svg|sağ|küçükresim|Askeri hareketlilik ile Yunanistan birinci ve ikinci Pers istilası sırasında göster. Bu Xerxes Kanal gösterildiği ortada haritası üzerinde mor bir çizgi.]]
<span>Yunan ve Pers Savaşlarını anlatan eski Yunan tarihçi [[Herodot]]'un [[Herodot Tarihi|Tarih]]'ine göre, Pers komutan [[Mardonios]], M.Ö. 492'de, <span>Yunanistan'ın İlk Pers istilası sırasında Athos yarımadasının kayalıklarında</span> 300 gemi ve 20.000 adamdan oluşan filosunun büyük bölümünü bir fırtınada kaybetti</span>.<ref>Herodotus [http://www.perseus.tufts.edu/hopper/text?doc=Hdt.+6.44 VI, 44]</ref>
<span>Serhas, Yunanistan'ın İkinci Pers istilasına hazırlık amacıyla, M.Ö. 483'te, aynı felâkete yakalanmaktan kaçınmak için Athos dağının arkasından geçen bir kanal inşa edilmesini emretti.<ref name="VII, 22">Herodotus [http://www.perseus.tufts.edu/hopper/text?doc=Hdt.+7.22 VII, 22]</ref> </span><span>Herodot, </span> <span>böyle bir çalışmanın Serhas'a </span><span>g</span><span>etireceğigetireceği g</span><span>ururungururun da motive edici bir faktör olduğunu iddia ediyor: </span><blockquote ><span>Serhas, tahmin ederek değerlendirebileceğim kadarıyla, gücünü göstermek ve bir anıt bırakmak isteyen biriydi ve bu işin emrini büyük bir istekle verdi. </span> <span>Gemilerini yarımadanın ötesine hiçbir sorunla karşılaşmadan götürmek istiyordu, birbirine bitişik iki <span>[[Trireme]] </span> taşımak için yeterince genişlikte olacak denizden denize doğru bir kanal açmalarını emretti </span>.<ref>Herodotus [http://www.perseus.tufts.edu/hopper/text?doc=Hdt.+7.24 VII, 24]</ref></blockquote>
<span>Bubares ve Artachaies adlı İki Persli önderliğinde yapılan çalışmalar üç yıl sürdü. </span> <span>M.Ö. 480'de zorla işe alınan yerli halkın yanı sıra kanal inşaatında [[Antik Mısır|Mısır]] ve [[Fenike|Fenikeli]] işçilerde çalışmıştır.<ref>Herodotus [http://www.perseus.tufts.edu/hopper/text?doc=Hdt.+7.23 VII, 23-25]</ref> </span><span>Herodot'a göre, uzunluk 12 stadyumdu ve </span><span>kanalın </span><span>tıkanmasını önlemek için iki ucun</span><span>a</span><span>daucunada </span><span>drenaj sağlaması için su hende</span><span>k</span><span>lerihendekleri yapılmıştı </span><span><font style="background-color: rgb(254, 252, 224);">.</font><ref>Herodotus [http://www.perseus.tufts.edu/hopper/text?doc=Hdt.+7.37 VII, 37]</ref><font style="background-color: rgb(254, 252, 224);"> </font><span class="cx-segment" data-segmentid="60" ></span></span> <span>Kanal, Pers filosu [[Termopylae Muharebesi]]'ne giriştiği ve doğrudan [[Atina]]'ya geçtiği için kullanılamamıştır. </span> <span>Kanalın </span> <span>yapımından 80 yıl </span> <span>sonra </span> <span>M.Ö. 400'de [[Peloponez Savaşı]] Tarihi'nde [[Tukididis]] bahsetmiştir </span>:<blockquote ><span>Amphipolis'in alınmasının ardından Brasidas ve müttefikleri, Pers Kralı tarafından yaptırılan ve yarımadanın içine uzanan kanaldan çıkan Actè'de ya da kıyı şeridine yürüdüler </span>.<ref>Thucydides [http://www.perseus.tufts.edu/hopper/text?doc=Thuc.+1.109 I, 109]</ref></blockquote>
== Arkeoloji ==
Herodot'un iddialarının doğruluğu hakkında antik zamanlarda şüphelenenler olmuştu; ancak yarımadanın arazi etütleri ve jeofizik incelemeleri kanalın varlığını doğruladı. M.Ö. 2. yüzyılda, Scepsis Demetrius, ilk elden bilgi üzerine, orada gerçekten bir kanal olduğunu belirtti, ancak hepsini izleyemedi. 18. yüzyılda Fransız Choiseul-Gouffier'in liderliğinde, 1838'de İngiltere'nin T. Spratt ve 1901'de Alman A. Struck'un liderliğinde yapılan üç ayrı modern arazi araştırması, orta bölümdeki kanalın kanıtlarını buldu. Ancak, kanalın uzunluğu ve genişliği, kanalın atmosfere kadar uzanıp taşınmadığı ya da gemiler tarafından parçalanması durumunda olduğu gibi, tartışmalıydı. 1990'lı yıllarda başlatılan bir İngiliz ve Yunan işbirliği jeofizik, sismik araştırma ve sediman analizini kullanarak kanalın tümünü tespit etti. Herodot'un anlatımı, kanalın hızlı bir şekilde inşa edildiğini ve yalnızca kısa bir süre için kullanıldığını doğruladığından haklıdır.
<span title="The veracity of Herodotus' claims were doubted already in ancient times, but land surveys and geophysical investigations of the peninsula have confirmed the existence of the canal.[1]
">Herodot'un iddialarının doğruluğu hakkında antik zamanlarda şüphelenenler olmuştu; ancak yarımadanın arazi etütleri ve jeofizik incelemeleri kanalın varlığını doğruladı. </span><span title="In the second century BCE Demetrius of Scepsis stated based on first hand information that there indeed had been a canal there, but he could not trace all of it.[1]
">M.Ö. 2. yüzyılda, Scepsis Demetrius, ilk elden bilgi üzerine, orada gerçekten bir kanal olduğunu belirtti, ancak hepsini izleyemedi. </span><span title="Three separate modern land surveys, led by the Frenchman M. Choiseul-Gouffier in the 18th century, by T. Spratt of England in 1838, and by the German A. Struck in 1901, all found evidence of the canal in the central part of">18. yüzyılda Fransız Choiseul-Gouffier'in liderliğinde, 1838'de İngiltere'nin T. Spratt ve 1901'de Alman A. Struck'un liderliğinde yapılan üç ayrı modern arazi araştırması, orta bölümdeki kanalın kanıtlarını buldu. </span><span title="But as late as 1990 the length and width of the canal was in dispute, as was the question of whether the canal reached all the way across the isthmus or if ships were dragged through parts of it.[1]
">Ancak, kanalın uzunluğu ve genişliği, kanalın atmosfere kadar uzanıp taşınmadığı ya da gemiler tarafından parçalanması durumunda olduğu gibi, tartışmalıydı.</span> <span title="A British and Greek collaborative geophysical investigation launched in the 1990s found through the use of seismic survey and sediment analysis that the canal had crossed the whole isthmus.">1990'lı yıllarda başlatılan bir İngiliz ve Yunan işbirliği jeofizik </span><span title="the isthmus.">araştırması</span><span title="A British and Greek collaborative geophysical investigation launched in the 1990s found through the use of seismic survey and sediment analysis that the canal had crossed the whole isthmus.">, sismik araştırma ve sediman analizini kullanarak kanalın tüm</span><span title="the isthmus.">ünü </span><span title="A British and Greek collaborative geophysical investigation launched in the 1990s found through the use of seismic survey and sediment analysis that the canal had crossed the whole isthmus.">tespit etti. </span><span title="Herodotus' account was vindicated as they also confirmed that the canal was constructed rapidly and that it was only used for a short period of time.[1]">Herodot'un</span> <span title="the isthmus.">anlatımı</span><span title="Herodotus' account was vindicated as they also confirmed that the canal was constructed rapidly and that it was only used for a short period of time.[1]">, kanalın hızlı bir şekilde inşa edildiğini ve yalnızca kısa bir süre için kullanıldığını doğruladığından haklıdır</span>.
== Kaynakça ==
| 