Ankara (isim): Revizyonlar arasındaki fark

[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
İçerik silindi İçerik eklendi
k düz.
Yazım ve imlâ hataları düzeltildi. Bilgi değişikliği yapılmadı.
2. satır:
{{Diğer anlamı2|Ankara}}
[[Dosya:Ankara'ya ismini veren çapa.jpg|200 px|thumb|right|[[Roma İmparatorları Listesi|Roma İmparatoru]] [[Gallienus]] döneminden bir Ankyra [[sikke]]si, Ankara adının çıpadan geldiği efsanesini yansıtıyor<ref>[[Anadolu Medeniyetleri Müzesi]] Ankara Şehir Sikkeleri reyonu</ref>]]
'''Ankara''', [[Ankara tarihi|tarihitarih]] boyunca pek çok değişik isimle anılmıştır. Şehir, [[Frigler]], [[Galatlar]] ve [[Romalılar]] (Klasik, [[Helenistik]] ve [[Bizans İmparatorluğu|Bizans]] dönemlerinde) tarafından [[gemi çapası]] anlamına gelen '''Ἄγκυρα''' (Klasik Yunanca'da ''Angira'' okunur) olarak adlandırıldı; bu ad [[Latin harfleri]] ile Batılı kaynaklarda '''Ankyra''' ve '''Ancyra''' olarak yazılmıştır. Ankara, [[Arap]]<nowiki/>ça kaynaklarındakaynaklarda '''"Beldei-el Selasil'''", "'''Mamuriye'''" ve '''"Ma'muriye-i Selâse"''' olarak geçer. Klasik [[Yunanca]] '"Anküra'" olarakşeklinde telaffuz edilen şehrin adı, AraplarcaAraplar tarafından korunmuştu,. TürklerinTürkler'in [[Anadolu]]'ya gelmesinden sonra bu ad '''"Ankara"''' ve "'''Engürü"''' olarak değişime uğradı, Batıbatı dillerine de '''"Angora"''' olarak geçti. "Engürü" adı, [[Arapça]] ekiyle '''Engüriye''' olmuştur. Ankara'yı egemenliğinde tutan devletler tarafından basılan sikkelerde belirenkullanılan resmî ad, [[Anadolu Selçuklu Devleti|SelçuklulardaSelçuklular]]'da "Ankara", [[İlhanlı]]lar döneminde "Engürü" ve "Engüriye", [[Osmanlı Devleti]]'nde "Engürü" ve "Ankara" olmuştur. OsmanlılardaOsmanlılar'da 16. yy'danıncı yüzyıldan itibaren şehrin adı resmen Ankara ('''آنقره''') olmasına rağmen onu izleyen yüzyıllar boyunca, halk tarafındanarasında "Engürü", Batılılarbatılılar tarafındanarasında ise "Angora" olarakşeklinde adlandırılmayakullanılmaya devam etmiştir. [[Türkiye Cumhuriyeti]]'nin kuruluşundan sonra diğer adların kullanımı son bulmuş ve Ankara adı evrenselleşmiştir.
 
== Hitit Dönemi ve öncesi ==
Ankara civarında [[Hititler]]'den ve daha önceki medeniyetlerden kalma çeşitli arkeolojik siteler olmakla beraber bunların adları bilinmemektedir.
 
== Frigya ==
Ankyra, [[Frigler]] zamanında önemli bir kentti. [[Ahameniş İmparatorluğu|Pers İmparatorluğu]]'na giden [[Kral Yolu]] üzerinde bulunuyordu <ref>{{Kitap kaynağı| başlık= The Generalship of Alexander the Great | yazar=J. F. C. Fuller | yayımcı=Da Capo Press|yıl=2004 |sayfa= 77 | url= http://books.google.com/books?id=kDy97Y6lZGUC}}</ref> ve M.Ö. 333'te [[Makedonyalı III. Aleksander|Büyük İskender]]'in [[III. Darius]] ile savaşmaya giderken Ankyra'dan geçtiği kayıtlarda yer alır.<ref>{{Kitap kaynağı| başlık= The History of Alexander | yazar=Quintus Curtius Rufus, John Yardley, Waldemar Heckel | yayımcı=Penguin Classics |yıl=2004 |sayfa= 27 | url= http://books.google.com/books?id=arSAnU0ADIAC }}</ref>
 
Tarihçi [[Pausanias (Coğrafyacı)|Pausanias]]’a göre Ankyra, [[Kral Midas]]’ın kurduğu kentti. Pausanias, "gemi çapası" anlamına gelen ''Ankyra'' adının, Frig kralı Midas'ın bir demir parçası bulduğu yere Anker ([[Yunanca]] gemi çapası anlamında) ismini vermesinden kaynaklandığını ve Kral Midas'ın, kente adını veren çapayı [[Bergama Zeus Sunağı|Zeus]] Tapınağı]]'nda sakladığını söylemektedir.<ref name="Başkentin Tarihi, Arkeolojisi ve Mimarisi">{{Kitap kaynağı| başlık=Ankara, Başkentin Tarihi, Arkeolojisi ve Mimarisi | yayımcı= Ankara Enstitüsü Vakfı Yayınları | sayfalar= | isbn= 975-95848-3-2}}</ref>
 
2.'inci yüzyılın ortalarında yaşamış olan [[Lidya]]lı seyyah [[Pausanias (Coğrafyacı)|Pausanias]], [[Galatlar]]'ın [[Anadolu]]’ya yerleşmeleri hakkında bilgi verirken, Ankara’dan da söz eder. "Ankyra" kentini Gordios’un[[Gordios]]'un oğlu Midas’ın[[Midas]]’ın kurduğunu ve [[Frigler]]'in bir kenti olduğunu anlatır. [[Yunanca]] ve [[Latince]] gemi çapası demek olan kentin ismi için açıklama yapma gereğini duyan Pausanias, Midas’ın bulduğu gemi çapasının, kendi dönemine kadar [[Jüpiter ([[ZeusTapınağı]]) tapınağında'nda saklandığını söyleyerek kentin isminin arkasındakihikâyesini anlamı vermeye çalışıraktarır. Çapa, 2.'inci yüzyıldan itibaren [[Madenî para|sikkelerin]] üzerine de işlenmektedir. Gene Pausanias, adı geçen metinde, Midas kaynağı adı ile bilinen ve üzerine öyküler yazılan su kaynağının Ankyra kentinde olduğunu bildirir ve "''İşte Galatlar bu Ankyra kentini aldılar''" der.<ref>Tarih İçinde Ankara ISBN 9944-473-07-3</ref>
 
== Galatya ==
6. yüzyıl Bizans tarihçisi [[Stephanos Byzantinos]], coğrafya sözlüğünde M.Ö. 2.'inci yüzyılda [[Aphrodisiaslı Apollonius]]'a dayandırarak Ankara'nın kuruluşuna dair bilgiler vermektedir. Bu bilgilere göre M.Ö. 278'de [[Anadolu]]'ya gelen [[Galatlar]], [[Pontus]] kralı [[I. Mitridat Ktistes|Mitridat]] ile birlikte [[Antik Mısır|Mısır]]'a karşı bir savaşa girer, onları yenerekmağlup ederek denize kadar sürerlersürer ve MısırlılarınMısırlılar'ın gemilerinden aldıkları çapaları da zafer belgesinişânı olarak beraberlerinde yurtlarına getirirlergetirir. Galatlar, bu başarılarızafer üzerine onlara verilen topraklar üzerinde bir kent kurarakkurar, adını da ''"çapa''" anlamına gelen "''Ankyra"'' koyarlar.<ref name="Ansiklopedi">Görsel Büyük Genel Kültür Ansiklopedisi, 1984 baskısı cilt 1 , sayfa 638</ref> Ankara'da MÖ 240 veya 239 yılında [[Selevkos]] İmparatoru [[Selevkos II Kallinikus]] ile kardeşi [[Antiokus Hieraks|Antiokus]] arasındaki çarpışma ''[[Ankyra Muharebesi]]'' olarak tarihe geçmiştir.<ref>{{Web kaynağı | url = http://www.historyofwar.org/articles/battles_ancyra.html | başlık = Battle of Ancyra, 240 or 239 B.C. | erişimtarihi = 26-12-2008 | yazar = Rickard, J | arşivengelli = evet}}</ref>
 
== Roma İmparatorluğu ==
25. satır:
[[Dosya:Gallienus Ankyra.jpg|thumb|right|200px|Roma imparatoru [[Gallienus]] (253-268) zamanında basılmış bir sikkede MHTPOΠOΛEΩC BN ANKYPAC (''Metropoleos BN Ankyras''; BN, "bis neokoros"un kısaltmasıdır) yazıyor]]
 
Ankyra'nın nasıl adlandırıldığını Ankyra'da basılmış sikkelerdeki ibarelerdenibareleri izlemekinceleyerek takip etmek mümkündür.<ref name="snibble.org">{{Web kaynağı | url = http://www.snible.org/coins/hn/galatia.html | başlık = Galatia | erişimtarihi = 26-12-2008 | arşivengelli = evet}}</ref>
Roma istilasını izleyen yıllarda Ankyra ismi sikkelerde görülmedi. İşgal sonrasında Galatya, Roma resmî terimiyle bir [[koinon]], yani bir birlik idi, Ankyra da bu koinonun resmî kimliği olmayan büyük bir kenti idi. O dönem Ankyra'da sikkeler basılır ama üzerlerinde ΚΟΙΝΟΝ ΓΑΛΑΤΙΑΣ veya ΤΟ ΚΟΙΝΟΝ ΓΑΛΑΤΩΝ (Galatya Koinon'u) yazardı.<ref name="snibble.org"/> Galatya, resmen bir Roma eyaleti olduktan sonra Ankyra, [[Augustus]] zamanında saygıdeğer anlamına gelen ''[[Sebaste]]'' adı ile onurlandırıldı. Diğer iki eski Galatya şehri [[Pessinus]] ve [[Tavium]]'a da aynı onursal isim verildiğınden Ankyra için bu ada bir de ''Tectosagon'' (şehre eskiden sahip olan [[Tektosaglar|Galat boyunun]] adı) eklendi ve bunun ardından basılan sikkelerde ΣΕΒΑΣΤΗΝΩΝ ΤΕΚΤΟΣΑΓΩΝ (Sebastenon Tektosagon) ibaresi yer aldı. MSM.S. 80 yılında basılan sikkelerde "''Sebastene Tektosages"'' yazılmasınaibâresi kullanılmasına karşın "Ankyra" yazılı değildi,. ziraZirâ Ankyra hâlâ bir [[polis (şehir)|polis]] (şehir) değildi.<ref>{{Kitap kaynağı|başlık=A Dictionary of Greek and Roman Geography | yıl=1878 | sayfalar=134 | url=http://books.google.com/books?id=UDIGAAAAQAAJ | yazar=William Smith | yayımcı=J. Murray | |}}</ref> Ancak, sonraki yüzyıllarda Ankyra gittikçe önem kazandı ve bu durum basılan sikkelerde şehrin adından da anlaşılabilmektedir.
 
[[Nero]] (54-68), Ankyra'ya [[Metropolis (şehir)|Metropolis]] unvanı verdi. Bu, gerek sikkelerde, gerekgerekse [[Augustus Tapınağı]]'ndaki yazılarda ilanilân edilmiştir. [[Antoninus Pius]] (MS 138-161) döneminden başlayarak [[Gallienus]] dönemine kadar basılmış olan sikkelerin arka yüzlerinde MHTPOΠOΛIC THC ΓAΛATIAC (''Metropolis tes Galatias'', Galatların Metropolisi) veya MHTPOΠOΛEΩC ANKYPAC (''Metropoleos Ankyras'', Ankyra Metropolisi) ibaresi bulunmaktadır.<ref name="Ramsay">{{Kitap kaynağı| başlık=A Historical Commentary on St. Paul's Epistle to the Galatians | yazar= William Mitchell Ramsay | yayımcı= G. P. Putnam's sons | yıl= 1899 | url= http://books.google.com/books?id=oskUAAAAYAAJ}}</ref>
 
Ankyra şehri, 211-217 yılları arasında imparator olan [[Caracalla|Antoninus Caracalla]]'nın şehre yaptığı pek çok iyilik nedeniyle onun döneminde ''Antoniniana'' unvanını almıştır. Örneğin bir [[madalya]]da ΑΝΤΩΝΕΙΝΙΑΝΗ ΑΝΚΥΡΑ ΜΕΤΡΟ (Antoniniana Ankyra Metro[polis]) yazar.<ref name="Tournefort">{{Kitap kaynağı|başlık=A Voyage Into the Levant ...: Containing the Ancient and Modern State of the Islands of the Archipelago; as Also of Constantinople, the Coasts of the Black Sea, Armenia, Georgia, the Frontiers of Persia, and Asia Minor. With Plans of the Principal Towns and Places of Note; an Account of the ...|yazar= Joseph Pitton de Tournefort, Ozell (John), Honoré Maria Lauthier| Translated by Ozell (John)|yayımcı=D. Midwinter|yıl= 1741| url= http://books.google.com/books?id=FIs2AAAAMAAJ}}</ref>
 
Caracalla zamanında Ankara ayrıca "Neokoros" unvanını da almıştır. ''Neokoros'', bir eyaletteki tüm [[tapınak]]lardan sorumlu bir din adamıdır; bu din adamları imparatorlarını tanrılaştırma işlevini de üstlenince, imparatorlar adına tapınaklar inşa eden şehirler de Neokoros olarak adlandırıldılar. Neokoros olmak bir şehir için onur kaynağı idi.
36. satır:
 
=== Telaffuz ve transliterasyon ===
"Ἄγκυρα" kelimesi klasik [[Yunanca]] telaffuzla 'Anküra' okunur, [[Koini]] ve [[Bizans İmparatorluğu|Bizans]] YunancasındaYunancası'nda bu, 'Ankira' olarak değişmiştir.<ref>{{Web kaynağı | url = http://en.wiktionary.org/wiki/%E1%BC%8C%CE%B3%CE%BA%CF%85%CF%81%CE%B1 | başlık = Wiktionary'de Ἄγκυρα | erişimtarihi = 20 Ocak 2009 | arşivengelli = evet}}</ref> (Modern Yunanca'da ise 'Angyira' okunur<ref>{{Kitap kaynağı| başlık=English Derivatives from the Greek New Testament | yazarlar= Charles Van Der Pool | sayfalar=171 | yayımcı = The Apostolic Press | yıl= 1992 |
url= http://books.google.com/books?id=0RcGQRl0deYC&pg=PT7&dq=A%CE%B3%CE%BA%CF%85%CF%81%CE%B1#PPT7,M1}}</ref>) [[Yunan harfleri]]nden Latin harflerine [[Transkripsiyon (dilbilim)#Transkripsiyon ve transliterasyonun farkı|transliterasyonu]] yapıldığında, Batılıbatılı kaynakların bazılarında ''"Ankyra''", bazılarında ise ''"Ancyra"'' olarak yazılır.
 
Şehrin adı, klasik [[Latince]] kaynaklarda "''Ancyra''" olarakşeklinde yazılmıştır.<ref>Örneğin, {{Web kaynağı | url = http://la.wikisource.org/wiki/Naturalis_Historia/Liber_V | başlık = Naturalis Historia | erişimtarihi = 20 Ocak 2009 | yazar = Gaius Plinius Secundus | arşivengelli = evet}}</ref> Klasik Latince'de 'Ankira' olarak telaffuz edilen Ancyra'nın, [[Halk Latincesi]] ve ondan türeyen [[Roman dilleri]]nde telaffuzu 'Ansira'ya dönüşmüştür.<ref>{{Web kaynağı | url = http://www.merriam-webster.com/cgi-bin/audio.pl?gganka02.wav=Ancyra | başlık = Merriam Webster sözlüğünde Ancyra'nın İngilizce telaffuzu | erişimtarihi = 20 Ocak 2009 | arşivengelli = evet}}</ref> AlmancayaAlmanca'ya geçen Eski Yunanca sözcüklerde ise k harfi korunmuştur, dolayısyla ''Ankyra'' 'Ankira' olarak okunur.<ref>{{Kitap kaynağı| başlık=The Encyclopedia Americana: A Universal Reference Library Comprising the Arts and Sciences, Literature, History, Biography, Geography, Commerce, Etc., of the World | yazarlar= Frederick Converse Beach, George Edwin Rines | sayfalar=11 | yayımcı = Scientific American Compiling Dept. | yıl= 1904 |url= http://books.google.com/books?id=nmUMAAAAYAAJ&pg=PA11-IA1&lpg=PA11-IA1&dq=Ankyra#PPA11-IA2,M1| erişimtarihi= 20 Ocak 2009 }}</ref>
{{clear}}
 
== ArapArapça kaynaklarındakaynaklarda ==
[[Dosya:Ankara rijkmuseum.jpeg|200px|thumb|right|[[Ankara Kalesi]], "Kal'at üs-Selâsil" veya "Kaleyi Selasil" olarak bilinirdi.]]
Ankyra, Araplar tarafından 8. yy'dainci yüzyılda iki kere ele geçirilmiş, her ikisinde de Bizanslılar tarafından geri alınmıştır. 7-11.'inci yüzyıl yyarasındaki Bizans-Arap mücadelesi ile ilgili [[Epik şiir|epik]] Bizans şiiri [[Digenis Akritis]] (9 ve 10.yy'dan kalma), "Ankyra" kalesinden bahseder.<ref>{{Kitap kaynağı| başlık=ADigenis Akritis | yazar=Elizabeth Jeffreys | yayımcı=Cambridge University Press | yıl=1998 | sayfa=3 | url=http://books.google.com/books?id=Gd4ifVQxKtwC&pg=PA3&vq=ankyra&dq=Digenis+Akritis+ankyra&source=gbs_search_s&cad=0 | erişimtarihi=3-Şubat-2009}}</ref>
 
Bu mücadele Araplar tarafından da [[Battal Gazi Destanı]]'nda anlatılmıştır.
Battal Gazi destanında şehrin adı Mamuriye"Mâmûriye" olarak geçer. Battal Gazi, 8.'inci yy'dayüzyılda [[Emevi]] döneminde yaşamıştı. 11. yy'dainci yüzyılda yazılan [[Dânişmendnâme]]'de de Battal Gazi destanına değinirdeğinilir. Her iki destanda da Mamuriye"Mâmûriye", Engüri"Engürî" ve "Engüriyye" adları eş anlamlı kullanılmıştır.<ref>{{Web kaynağı | url = http://www.aliakar.com/paylasim1.html | başlık = BİR DÂNİŞMENDNÂME NÜSHASI: MİRKÂTÜ’L-CİHÂD | erişimtarihi = 12-20-2008 | yazar = Ali AKAR | arşivengelli = evet}}</ref><ref>{{Dergi kaynağı|başlık=TÜRK KÜLTÜRÜNDE DESTAN VE BATTAL GAZİ DESTANI |yazar=Necati Demir, Mehmet Dursun ERDEM | dergi=Turkish Studies |cilt=1 |sayfalar=106-159 |yıl=2006 |url= http://www.turkishstudies.net/sayilar/sayi1/7necatidemir-mderdem.pdf }}</ref><ref>{{Dergi kaynağı| başlık=Alawi Syncretism = Beliefs and Traditions in the Shrine of Hüseyin Gazi. | yazar=Hüseyin Türk |dergi=Journal of Religious Culture
|cilt=69 |sayfalar=1-15 |yıl=2004 | url=http://publikationen.ub.uni-frankfurt.de/volltexte/2007/5006/pdf/relkultur69.pdf }}</ref>
 
Aynı dönemde ArapArapça kaynaklarındakaynaklarda [[Ankara Kalesi]]'nin adı, "Kal'at üs-Selâsil"dir.<ref name="konyali">{{Kitap kaynağı| başlık=Tarih hazinesi | yazar= Ibrahim Hakkı Konyalı | yayımcı= Ülkü Kitap Yurdu.| yıl= 1951| url=http://books.google.com/books?id=KRRIAAAAMAAJ&dq=Kalesi+Selasil&q=Selasil&pgis=1}}
</ref> Arapça ''Selasil'', zincirler (''silsile'' nin çoğulu) demektir,<ref>{{Web kaynağı | url = http://www.sevde.de/OsmanliTurkcesiSozlugu.pdf | başlık = Osmanlıca Türkçe Sözlük | erişimtarihi = 26-12-2008 | arşivengelli = evet}}</ref> yani kalenin o zamanki adı, "Zincirler Kalesi" anlamına geliyordu. Şehrin kalesinin kapısında bulunan muazzam örme zincirler gündüz kaldırılır, gece bir perde gibi indirilirdi.<ref>{{Web kaynağı | url = http://www.atsizcilar.com/karamanli-nisanci-mehmed-pasa24.htm | başlık = Osmanlı Sultanlar Tarihi | erişimtarihi = 26-12-2008 | arşivurl = http://web.archive.org/web/20071018025752/http://www.atsizcilar.com:80/karamanli-nisanci-mehmed-pasa24.htm | arşivtarihi = 18 Ekim 2007}}</ref> Kalesinden dolayı şehir de "Beldet üs-Selâsil", yani "zincirler beldesi" olarak anılıyordu.<ref name="konyali"/> Şehir için "Ma'muriye-i Selâse" (zincirli bayındır yer) adı da kullanılmıştır.<ref>{{Kitap kaynağı|başlık=Anadolu'da Alevîler ve Tahtacılar | yazarlar= Yusuf Ziya Yörükân, Turhan Yörükân | yayımcı=T.C. Kültür Bakanlığı | yıl=1998 | sayfalar= 79 | url = http://books.google.com/books?lr=&ei=OaJwSf6_N6a-MoaTtbcM&client=firefox-a&id=MrRpAAAAMAAJ&dq=Eng+r+&q=Eng%C3%BCr%C3%BC&pgis=1#search_anchor
}}</ref>
 
14.'üncü yüzyılda Ankara Kalesi'ne hâlâ "Selasil Kalesi" adıyla denmekteydianılmaktaydı. [[Kösedağ Muharebesi]]'nden (1243) sonra Anadolu Moğol hakimiyetine geçmiş, 1290'da "Engürü" şehri, [[Ahiler]] tarafından idareidâre edilmeye başlamıştıbaşlanmıştı. Ahilerin daha sonra 1361'de şehri Osmanlı sultanı [[I. Murad]]'a teslim etmeleriyle ilgili olarak, [[Neşrî|Mehmet Neşri’ninNeşrî]]’nin [[Kitab-ı Cihannüma]]'sında, ”...Serhaddı RumdaRûm'da, kaleyi selasileselasil'e geldi, imdi oraya Engürü derler, ol diyarındiyârın müfsitleri kamkâm etti, ol vakit kaleyiKale-i EngürüyeEngüriyye ahiler elinde idi. Ahiler, istiklalistiklâl edüp kaleyi teslim ettiler.” yazar.<ref>{{Kitap kaynağı| başlık=Ankara'da “Ahiler Yönetimi (1290-1354) Meselesi | url=http://www.e-tarih.org/makaleler.php?sayfalar=makaledetay&makaleno=1165 | erişimtarihi=30-12-2008}}</ref>
 
== Büyük Selçuklu Devleti ==
[[Dosya:Seldjuk 2 Keyhusrev ankara 635.jpg|thumb|200px|right|[[II. Gıyaseddin Keyhüsrev|II. Keyhüsrev]] döneminden (1237-1243) bakır sikke. Ön yüzde "KELİME-İ TEVHİD ETRAFINDA HAMSE...". Arka yüzde: "ES-SULTAN'ÜL ... KEYHÜSREV ...", tepede "DURİBE Bİ-ANKARA" (Ankara'da darp edildi)]]
Arap istilasını izleyen Türk fetih sürecinde, Bizans adlarına sahip olan küçük veya terkedilmiş şehirlere Türkçe yeni adlar verilmiş (Dorylaion - [[Eskişehir]] gibi), büyük şehirlerin adları ise, Türk halk [[etimoloji]]sine uydurularak korunmuştur (örneğin, Caesareia - [[Kayseri]], Iconium - [[Konya]]).<ref>{{Dergi kaynağı| yazar= Koray Özcan | başlık = Anadolu'da Selçuklu kentler sistemi ve Mekânsal Kademelenme | dergi=METU JFA| cilt= 23 | sayfalar= 21-61 | yıl=2006 | url=http://jfa.arch.metu.edu.tr/archive/0258-5316/2006/cilt23/sayi_2/21_62.pdf }}</ref> Eski Arap coğrafyacıları ve tarihçileri, Ankara'nın eski Yunan telaffuzu olan Anküra'yı Angüra olarak muhafaza etmişlerdir. Bu ad Ankara ve Engürü olarak değişime uğramış, bunlardan sonuncusu [[Arapça]] ekiyle Engüriye olarak edebî ve resmî dilde de görülmüştür.<ref>{{Kitap kaynağı| yazar= Selçuklu Tarih ve Medeniyeti Enstitüsü | başlık= Selçuklu araştırmaları dergisi | yayımcı=Selçuklu Tarih ve Medeniyeti Enstitüsü | yıl=1970 | sayfalar= 225 | url= http://books.google.com/books?ei=6Z1wSZmrGomUMvH94dwM&client=firefox-a&id=bx9IAAAAMAAJ&dq=Eng%C3%BCr%C3%BC+Sel%C3%A7uklu&q=Eng%C3%BCr%C3%BC+Sel%C3%A7uklu&pgis=1#search_anchor}}</ref> Engüriye'yi Anguriya telaffuz edenler olmuştur. [[Moğollar|Moğol]] istilasından önce Anguriye isimi de görülür. Bu, Türkçeleşip Ungüri sonra da Ungüriye olmuştur.<ref>{{Kitap kaynağı| başlık=Ankara tarihi: Ankara'nin Türkiye eline geçtiği ilk günlere kadar | yazar=Abraham Galanté | yıl=1951 | yayımcı=Tan Matbaası | url=http://books.google.com/books?id=B0IBAAAAMAAJ&q=Anguriye}}</ref>
 
12. yüzyılda [[Türkmenler]]in gelmesiyle Batılı kaynaklarda şehir Angora diye anılmaya başlanır. Ankara'ya has olan [[Ankara keçisi]], [[Ankara kedisi]], [[Ankara tavşanı]] da, Batı ülkelerinde Angora keçisi, Angora kedisi ve Angora tavşanı olarak bilinir. Angora, ayrıca, Batı dillerinde Ankara tavşanından elde edilen yünün, Rusça'da ise Ankara keçisinden elde edilen [[tiftik|tiftiğin]] (moher) adıdır.
84. satır:
=== Halk edebiyatında ===
 
[[Firdevsi-i Rumi|Firdevsi-i Rûmî]] tarafından (1481-1521 yılları arasında) yazılan ''[[Velayet-nâme-i Hacı Bektâş Velî]]'' isimli el yazmasında Engürü ismi geçer. Eserde, Sultan [[I. Alaeddin Keykubad|Alâaddin Keykubad]]'ın Moğollar’a [[Aksaray]]’dan, Engürü’den tâ [[Sivas]]’a”’a kadar olan bölgeyi verdiği yazar.<ref name="velayetname">{{Web kaynağı | url = http://www.hbektas.gazi.edu.tr/portal/html/modules.php?name=News&file=friend&op=FriendSend&sid=671 | başlık = VELAYET-NAME-I HACI BEKTAS VELIYE GORE ANADOLUNUN FETHI | erişimtarihi = 11-12-2008 | yazar = Bekir Biçer | arşivengelli = evet}}</ref>
 
Kezâ, Evliya Çelebi, 1648'de Ankara ziyaretinden bahsederken, gençliğinde "Engürüde Er yatır/Rumda Sarı Saltık" diye [[şarkı]] söylediğini belirtir.<ref>{{Kitap kaynağı| yazar= Robert Dankoff| başlık=An Ottoman Mentality |yayinevi=BRILL|sayfalar=43| yıl= 2004 |url= http://books.google.com/books?id=6ZRx2UZOtFkC }}</ref>
90. satır:
17. yy'da yaşamış [[Karacaoğlan]] da bir [[türkü]]sünde "Çıktım seyreyledim [[Niğde]]’yi [[Bor, Niğde|Bor]]’u / Acap gezsem ela gözlüm var m’ola / Güzeller durağı [[Tokat (il)|Tokat]], Engür’ü / Acep gezsem ela gözlüm var m’ola" der.<ref>{{Web kaynağı | url = http://turkoloji.cu.edu.tr/CUKUROVA/sempozyum/semp_2/gunay.pdf | başlık = XVII. yüzyıl şairi Cukurovalı Karacaoğlan ile ilgili bir değerlendirme | erişimtarihi = 26-12-2008 | arşivengelli = evet}}</ref>
 
Halk edebiyatındaki "Engürü" kullanımına karşın, [[İstanbul]]lu olan [[Kâtip Çelebi]], [[Takvîmü't-Tevârîh]]'te (1648) "Ankara" kelimesini kullanmıştır.
 
=== Seyyahların gözlemleri ===
103. satır:
 
== Türkiye Cumhuriyeti ==
[[28 Mart]] [[1930]]'da TürkTürkiye DevletiCumhuriyeti, yabancı ülkelerden Türk şehirleri için Türkçe adlarını kullanmalarını resmen talep etti.<ref>{{Kitap kaynağı| başlık=The First Turkish Republic: A Case Study in National Development | yazar= Richard D. Robinson | yayımcı= Harvard University Press| yıl= 1963| sayfalar= 298 | url=
http://books.google.com/books?id=U1BpAAAAMAAJ&q=%22Ankara+for+Angora%22&dq=%22Ankara+for+Angora%22&lr=&pgis=1 }}</ref> Bu tarihten sonra posta idaresi "Angora" veyave Constatinople"Constantinople" olarak adreslenmiş mektupları Ankara ve İstanbul'a ulaştırmadı.<ref>"Turks are forcing us to adopt İstanbul and Ankara by refusing to deliver lettres addresssed to Constantinople and Angora..." {{Dergi kaynağı|başlık=Some Recent Decisions of the P. C. G. N. | yazarlar=Edward Gleichen |dergi=The Geographical Journal |cilt=77 |sayfalar=161-163 |yıl=1931 |url=http://www.jstor.org/stable/1784393}}</ref>
 
Ancak, "Ankara" adının hem [[Türkçenin ağızları|yerel ağız]] ile<nowiki/>da<ref>"En tanınmış Ankaralı Vehbi Koç kentin adını "Angara" olarak telaffuz ederdi." {{Kitap kaynağı
|başlık=21. yüzyılın eşiğinde Uşak sempozyumu: 25-27 Ekim 2001
|yazar=M. Emin Karahan, Mehmet Turgut |yayımcı=Uşaklılar Eğitim ve Kültür Vakfı
|sayfalar=21 |yıl=2001 |url=http://books.google.com/books?id=B21tAAAAMAAJ&q=angara
}}</ref><ref name="ersanlı">{{Dergi kaynağı| başlık=Naming Turkish Language Politically: Ottoman Language, Sunlanguage, Azerbaijan Language |yazarlar=Busra Ersanli |dergi=Balkan Studies (Etudes balkaniques) | cilt=3 |sayfalar=108-120 |yıl=2004 |url= http://www.ceeol.com/aspx/getdocument.aspx?logid=5&id=F61E172C-72A7-42E6-8F4A-62B5BD419B27 }}</ref> hemya deda Anadolu'nun başka bölgelerininbölgelerinde kullanılan [[şive|şivelerde]]sinde<ref>{{Web kaynağı | url = http://www.turkiyat.selcuk.edu.tr/pdfdergi/s16/gonen.pdf | başlık = Konya Manilerinde Geçen Yerleşim Birimlerinin Adlarına Bir Bakış | erişimtarihi = 22-12-2008 | yazar = Sinan GÖNEN | arşivurl = http://web.archive.org/web/20140306125956/http://www.turkiyat.selcuk.edu.tr/pdfdergi/s16/gonen.pdf | arşivtarihi = 6 Mart 2014}}</ref> söylenişi "Angara" olabilmektedirşeklinde söylendiği bilinmektedir.
 
== Diğer dillerde Ankara ==
"https://tr.wikipedia.org/wiki/Ankara_(isim)" sayfasından alınmıştır