İbn Haldun: Revizyonlar arasındaki fark

 

== Toplum biçimleri ==

[[Dosya:Ibn khaldoun in a maroccan stamp.jpg|thumb|right|150px|[[Fas]]'ta bir posta pulunda İbn-i Haldun]]

İbn-i Haldun'a göre insan toplumsal bir hayvandır. Birkaç kişi Allah'ın verdiği düşünme gücüne dayanarak ve birbirleriyle işbirliği yaparak birtakım kurumlar yaratmaya başladıkları an, kültür ya da kendi deyimiyle [[Umran|ümran]] doğmuş demektir.<ref name="Stowasser1984175">{{Harvnb|Stowasser|1984|p=175}}</ref> İnsanın soyunu sürdürebilmesi için aklı ve eli yeterli olmamış, aynı zamanda dayanışması ve toplumsal şekilde yaşaması gerekmiştir.<ref name="Gürkan1967230">{{Harvnb|Gürkan|1967|p=230}}</ref> İnsan topluluklarına bakıldığında bunların birbirlerinden farklı oldukları görülür. İbn-i Haldun, bunun sebebinin, kendi deyimiyle "geçinme şekil ve tarzlarının bir­birinden başka ve türlüce olması" olduğunu belirtip, bunun dışında toplulukların yerleştikleri coğrafî yer, iklim, iktisadî şartlar, üretim şekil ve iliş­kilerinin de bu farklılıkları doğuran etkenler olduğunu ekler.<ref name="Gürkan1967230" /> Benzer özelliklerine bakarak bu toplulukların sınıflandırılabileceğini söyler ve biribirine zıt özelliklere sahip iki grup sayar. Bunları '''hadarî''' (yerleşik toplumlar (Gürkan)<ref name="Gürkan1967230" />, kentsel çevre (Stowasser)<ref name="Stowasser1984175" />, gelişmiş toplum (Yıldız)<ref name="Yıldız201040">{{Harvnb|Yıldız|2010|p=40}}</ref>) ve '''bedevî''' (göçebe toplumlar (Gürkan)<ref name="Gürkan1967230" />, çöl çevresi (Stowasser)<ref name="Stowasser1984175" />, ilkel toplum (Yıldız)<ref name="Yıldız201040" />) olarak adlandırır. Bir de ücra, kırsal yerleşim birimlerinde olup, tarımla uğraşan, yerleşik hayata geçmekle birlikte henüz bir uygarlık kuramamış küçük topluluklar vardır. Bu son gruptaki topluluklardan, yerleşik bir topluma bağlı olmaksızın sahralarda yerleşerek ekincilik ve tarımla uğraşan grupların durumları iyi ve rahatken, yerleşik topluluklara tabi olan ve dolayısıyla kendilerinden vergi alınanların durumu pek kötü ve aşağılıktır. İbn-i Haldun bu son gruba kısaca değinip geçer ve iki ana grupla ilgilenir.<ref name="Gürkan1967230" />