|
[[Abdülbaki Gölpınarlı]]'nın büyük eseri ''"Melâmîlik ve Melamiler"'' kitabında bu anlayış "toplumdaki yansımaları" açısından 3 devir halinde incelenmesine karşın, melamiler zaman içinde farklı isimlerde ortaya çıkan melâmîleri bir zincirin halkaları ya da sönen bir mumun ardından sönenin ateşiyle yakılan yeni mum olarak kabul etmiş ve bu itibarla ilk mum ve son mumdaki ateşin ya da savunulan değerlerin aynı olduğuna inanmışlardır.
== Tarikât ve Melâmîlik ==
{{ana|Vahdet-i Vücud|İbn Arabi|Sufilik}}
<u>'''Melâmîlik çok detaya inmeden aşağıdaki başlıklar altında tarikâtlerden farklıdır:'''</u>
# Melâmîlik, belli bir isimden bağımsız olarak [[Kur'an]] merkezli bir [[İslâmiyet|İslâmi]] tasavvuf anlayışını ifade eder. Tarikatler ise [[Nakşibendi]], [[Kadiri]], [[Rufai]] vb. gibi belli bir şahsın önderliğindeki ekolü ifade eder;
# Melâmîlikte tüm mânevî bağlar (zikir ve müşahede) doğrudan [[Allah]] ile kurulur; Birçok tarikatte ise bu manevi bağlar dolaylı yoldan Rabıta denilen ve sırasıyla [[Şeyh]], [[Pir]], Müceddid, [[Peygamber]] gibi aktarmalardan geçerek kurulmaya çalışılır;
# Melâmîler için Şeyh, sadece manevi rehber veya öğretmen demektir. Şeyhin görevi, doğru kişiye doğru bilgiyi vermek, öğrencinin görevi ise bu bilgi ışığında Allah'a daha yakın olmaya gayret etmektir;
# Zikir, Melâmîlerde her zaman ve her yerde yapılması gereken açık bir [[Kur'an]] emridir. Tarikatlerde ise belli zamanlarda, belli mekanlarda, hatta belli kıyafetler içinde yapılmaktadır. Melâmîler Allah'ı Allah ismiyle ve her zaman zikrederken tarikatler [[Esma'ul husna]]'dan seçtiklerini belli bir sayıda tekrar ederek söylerler;
# Melâmîler sadece [[Allah]]'ı anmak ve onun varlığını daha yakından tanımak amacıyla toplanır ve sohbet ederler;
# Melâmîler dini duyguların her türlü istismarına karşıdır. Üyelerinden finansal destek ve para yardımı talebinde bulunan cemaatlere karşı hiçbir peygamberin görevini yaparken ümmetinden ücret talep etmediğini hatırlatıp; bunlara, ''"Sizden herhangi bir ücret istemeyenlere uyun. Onlardır doğruyu ve güzeli bulanlar." (Yasin: 21)'' ayetini okurlar ve onları kınarlar.
== Bibliografya ==
| 