Karbonhidrat: Revizyonlar arasındaki fark
| [kontrol edilmemiş revizyon] | [kontrol edilmemiş revizyon] |
İçerik silindi İçerik eklendi
Hakan Duran (mesaj | katkılar) |
|||
3. satır:
Bütün canlı hücrelerde bulunur. Doğada genellikle büyük moleküller halindedir. Vücuda alınan bu büyük moleküllerin hücrelere iletilmesi için canlı tarafından sindirilmesi ve uygun molekül büyüklüğüne kadar parçalanması gerekir.
== Karbonhidrat Çeşitleri ==
[[Dosya:Various grains.jpg|thumb|right|300 px|[[Yulaf]], [[arpa]] ve [[buğday]]dan yapılmış [[tahıl]] ürünleri karbonhidrat içerir.]]Karbonhidratlar birinci dereceden enerji verici olarak kullanılırlar. Karbonhidratlar en çok [[ekmek]], [[makarna]], [[fasulye]], [[patates]], [[kepek]], [[pirinç]], [[tahıl]] ve [[hububat]] içinde bulunurlar. Karbonhidratlar vücutta en çok bulunan üçüncü besin maddesidir. Yapı taşları [[Glukoz|glikoz]]<nowiki/>dur. Depo şekli hayvanlarda [[glikojen]] bitkilerde ise [[nişasta]] şeklindedir. Kimyasal sindirimi ağızda başlar. [[DNA]], [[RNA]] ve [[ATP]]'nin yapısına katılır.
=== [[Monosakkarit|Monosakkaritler]] ===
=== Disakkaritler ===▼
[[Sindirim|Sindirimle]] ([[hidroliz]]) daha küçük birimlere parçalanamayan şekerlerdir. Karbonhidratlar içerisinde hücre zarından sadece monosakkaritler geçebilir. Besinler ile alındıklarında sindirilmeden kana geçerler. [[Dehidrasyon tepkimesi|Dehidrasyon]] ile [[disakkarit]] veya [[polisakkarit]] olabilirler. Monosakkaritler içerisindeki [[karbon]] sayılarına göre gruplandırılır.
==== 3 Karbonlu Şekerler ([[Trioz|Triozlar]]) ====
* [[Gliseraldehit]](GAL)
* [[Gliserik asit]]
==== 5 Karbonlu Şekerler ([[Pentoz|Pentozlar]]) ====
* [[Riboz]]: [[RNA]], [[ATP]], [[Nikotinamid adenin dinükleotit|NAD]], [[FAD]] ve [[Nikotinamid adenin dinükleotit fosfat|NADP]]'nin yapısına katılırlar. Fonksiyonel şeker olup enerji verici tepkimelerde hammade olarak kullanılmazlar.
* [[Deoksiriboz]]: Riboza göre bir [[oksijen]] atomu eksiktir. DNA'nın yapısında bulunur. Fonksiyonel şeker olup enerji verici tepkimelerde hammade olarak kullanılmazlar.
==== 6 Karbonlu Şekerler ([[Heksoz|Heksozlar]]) ====
Suda çözünürler, tatlıdırlar ve hücre zarından kolaylıkla geçebilirler. Üç çeşidi vardır.
===== [[Glukoz]] =====
Üzüm şekeri veya kan şekeri olarak da adlandırılır. Tüm canlıların yapısında bulunur. [[Ototrof|Ototroflar]] glukozu kendileri üretirken, [[Heterotrof|heterotroflar]] hazır olarak alırlar. Ayıracı [[Fehling çözeltisi|Fehling (Benedict) çözeltisi]]<nowiki/>dir. Tuğla kırmızısı renk oluşturur. Glikozun kandaki oranı 100 ml'de 70-110 mg'dır. Kandaki glikoz oranı sınırların altına düştüğünde açlık hissi oluşur. Tüm disakkarit ve polisakkaritlerin yapısına katılır.
===== [[Fruktoz]] =====
Meyve şekeri de denir. Meyvelerde bol oranda bulunur. Sentezini yapabilenler bitki hücreleridir. Disakkaritlerden [[sakkaroz]]<nowiki/>un yapısına katılır.
* Glukoz + '''Fruktoz''' = Sakkaroz + H<sub>2</sub>O
===== Galaktoz =====
Süt şekerinin yapısına katılan bir şekerdir. Sentezini yapabilenler hayvan hücreleridir. Disakkaritlerden [[laktoz]]<nowiki/>un yapısına katılır.
* Glukoz + '''Galaktoz''' = Laktoz + H<sub>2</sub>O
▲=== [[Disakkarit|Disakkaritler]] ===
Disakkaritler çift şekerlerdir. Bir disakkarit iki molekül [[monosakkarit]]<nowiki/>in glikozit bağı ile bağlanmasıyla oluşur. Bu bağlanma sırasında bağ sayısı kadar su ortaya çıkar. Buna [[Dehidrasyon tepkimesi|dehidrasyon]] sentezi denir. İnsan ve hayvanların yedikleri disakkaritler, sindirim sisteminde monosakkaritlerine ayrılarak kullanılır. Canlılarda en çok bulunan disakkaritler; [[maltoz]] (arpa şekeri), [[sakkaroz]] diğer adı sükroz (çay şekeri) ve [[laktoz]] (süt şekeri)dur.
| |||