Hoca Tahsin Efendi: Revizyonlar arasındaki fark
| [kontrol edilmiş revizyon] | [kontrol edilmiş revizyon] |
İçerik silindi İçerik eklendi
Değişiklik özeti yok Etiketler: Mobil değişiklik Mobil ağ değişikliği |
II. Niveles (mesaj | katkılar) k düzenleme AWB ile |
||
35. satır:
1811’de [[Yanya]] ilinin [[Çamlık (bölge)|Çamlık]] bölgesinde Filat ilçesinin Ninat köyünde dünyaya geldi.<ref name=seker>{{Web kaynağı | soyadı1 = Şeker | ad1 = Şemsettin | başlık = Hoca Tahsin Efendi'nin Satirik Bir Manzumesi: Meşhur Said Ağa Merhumun Tercüme-i Hâl ve Tarih-i Vefatı | url = http://www.sosyalarastirmalar.com/cilt8/sayi37_pdf/1dil_edebiyat/seker_semsettin.pdf | erişimtarihi = 8 Aralık 2015 | ref = Uluslararası Sosyal Ara�ştırmalar Dergisi Cilt 8 Sayı 37 Nisan 2015 | arşivurl = http://web.archive.org/web/20151208190437/http://www.sosyalarastirmalar.com/cilt8/sayi37_pdf/1dil_edebiyat/seker_semsettin.pdf | arşivtarihi = 8 Aralık 2015}}</ref> Müderris ve müftü Osman Efendi'nin oğludur. İlköğrenimini babasından aldı. Aile, [[İstanbul]]'a göç ettikten sonra öğrenimine İstanbul'da devam etti.
Medrese öğrenimini İstanbul’da tamamladıktan sonra, kurulması düşünülen [[Darülfünun]] adlı Avrupa tarzı yüksek öğrenim kurumunda doğa bilimleri ve matematik dersleri vermek için yetiştirilmek ve Paris’teki [[Mekteb-i Osmani]] adlı kurumda görev yapmak üzere 1857’de [[Selim Sabit Efendi]] ile birlikte [[Paris]]’e gönderildi. Pozitif bilimler alanında tahsil gördü.
1861’de Paris’ten döndükten sonra 1862 yılında [[Abdülhak Hamid Tarhan|Abdülhak Hamid Bey]] ve ağabeyi Abdülhalik Nasuhi Bey ile birlikte tekrar Paris’e gidip sefaret imamı olarak görev yaptı. Bu sürede materyalist felsefe ile ilgilendi, kuşkucu düşünürler ile görüştü. Bu dönemde sarığını çıkarak hasır bir şapka giymeye basladı.<ref name=unat1>{{Web kaynağı | soyadı1 = Unat | ad1 = Yavuz | başlık = Hoca İshak’tan Hoca Tahsin’e Çağdaş Astronominin Türkiye’ye Girişi | url = https://www.academia.edu/attachments/33129523/download_file?st=MTQ0OTU2NDk0Nyw4OC4yNTAuMjUzLjkyLDQyNjE0NjI%3D&s=swp-toolbar&ct=MTQ0OTU2NDkzOSwxNDQ5NTY0OTU4LDQyNjE0NjI= | erişimtarihi = 8 Aralık 2015 | ref = XV. Ulusal Astronomi Kongresi, Kayseri Erciyes Üniversitesi, 31 Ağustos – 4 Eylül, Đstanbul 2006. | arşivengelli = evet}}</ref> Bu nedenle de “Mösyö Tahsin” ya da “Gavur Tahsin” olarak tanındı. Paris kafelerine, özellikle ''Café Vachette'' adıyla ünlü, sanatçıların ve kültür çevresinin uğrak yeri olan kafeye sıkça gitmeye basladı. 1867 ilkbaharında Paris’e gelen [[Namık Kemal]] ve [[Yeni Osmanlılar]] ile dostluk kurdu.
1868’de eski sadrazamlardan [[Keçecizade Fuad Paşa]], hava değişimi için bulunduğu [[Nice]] şehrinde iken hayatını kaybedince onun cenazesini alarak İstanbul’a döndü.
Ma‘ârif Nâzırı [[Mehmed Esad Saffet Paşa]] tarafından 8 Kasım 1869’da kuruluş aşamasında olan [[Darülfünun]]’ a müdür olarak atandı. Bilimsel toplantılar yaparak çağdaş bilimleri Türk halkına tanıtmaya çalıştı. Görevi bir yıl sürdü. Ertesi sene Ramazan ayında yapılan halka açık konferansların birinde o sırada İstanbul’da bulunan tanınmış İslam düşünürlerinden [[Cemaleddin Afgani]], peygamberliğin bir yönetim sanatı, tekniği olduğunu söyleyince olaylar çıkmış; 5 Aralık 1870’de Hoca Tahsin Efendi’nin “''Terakkiyyât-ı ‘Ulûm''” başlıklı konuşması da ulema tarafından İslamiyet’e uygun bulunmamıştı. Bu olaylar sonucu Afgani İstanbul’dan uzaklaştırıldı, Tahsin Efendi Darülfünun’daki görevinden alındı. Okulda eğitim bir yıl daha sürebildi ancak 1872’de tatil edildi ve 1900'e kadar kapalı kaldı.
Hoca Tahsin Efendi, Darülfünun’dan uzaklaştırılınca İstanbul’da Tersane Emini Yûsuf Efendi’nin Sıbyan Mektebi’ne çekildi ve kendini bilimsel çalışmalarına verdi. Etrafına topladığı kişilerin aklını çelmek ve inançlarını bozmak suçlamasıyla hakında soruşturma açıldı. Saffet Paşa’nın yardımları ile bu sorundan kurtulabildi<ref name=felsefe>{{Web kaynağı | soyadı1 = Akın | ad1 = Adem | yazar1 = Demir, Remzi | başlık = Hoca Tahsin Efendi ve Felsefe İle İlgili Bir Şiiri | url = http://www.doguedebiyati.com/nusha/01/009-hoca-tahsin.doc | ref = Doğu Edebiyatı Dergisi, yıl 1, Sayı 1, Bahar 2001 | arşivurl = http://web.archive.org/web/20151210182835/http://www.doguedebiyati.com/nusha/01/009-hoca-tahsin.doc | arşivtarihi = 10 Aralık 2015}}</ref>.
1870’li yılların başında “''Memâlik-i İslâmiyye Coğrafya Cemiyeti''”’ni kurdu ve dönemin önde gelen devlet ve düşünce adamlarından [[Münif Paşa|Münîf Paşa]]’nın yardımıyla bir ara kütüphaneler müfettişliğine getirildi. 1878’de Darülmuallimin’e öğretmen olarak atandı. 1879’da bir bilim derneği kurdu ve batı bilimlerinin yurt içinde tanınması için çaba harcadı. 1879’dan itibaren yayınladığı “''Mecmû‘a-i ‘Ulûm''” adlı dergide çeşitli makaleler yayınladı.
Hiç evlenmedi, yalnız yaşadı. Sağlığı bozulunca Münif Paşa’nın Erenköy’deki köşküne yerleşen Hoca Tahsin Efendi 3 Temmuz 1881’de hayatını kaybetti ve Sahray-ı Cedit Mezarlığı’na defnedildi.
62. satır:
* Psiholoji yâhûd ‘İlm-i Rûh, (Psikoloji)
* Târîh-i Tekvîn yâhûd Hilkat (Yaratılış Tarihi)
* Esâs-ı ‘İlm-i Hey’et (Astronominin Temelleri)
=== Yayımlanmamış Eserleri ===
69. satır:
== Hakkında yayımlanmış çalışmalar ==
* "Çağdaş Astronominin Türkiye'ye Girişinde Hoca Tahsin'in Rolü", ''Osmanlılarda Bilim ve Teknoloji'', Editör: Yavuz Unat, Nobel Yayınevi, Ankara 2010, s. 509-532.
* "Hoca Tahsin, Astronominin Esasları" (Günümüz Türkçesine aktaran: Yavuz Unat), ''Osmanlılarda Bilim ve Teknoloji'', Editör: Yavuz Unat Nobel Yayınevi, Ankara 2010, s. 533-583.
| |||