Myanmar: Revizyonlar arasındaki fark
| [kontrol edilmiş revizyon] | [kontrol edilmiş revizyon] |
İçerik silindi İçerik eklendi
düzenleme |
|||
1. satır:
{{
{{Ülke bilgi kutusu
| kendi_dilinde_adı = ''Pyi-daung-zu Myan-ma Naing-ngan-daw''
133. satır:
| dipnot7 =
}}
'''Myanmar''', resmî adıyla '''Myanmar Birliği Cumhuriyeti''' ve ayrıca bilinen adlarıyla '''Burma''' ya da '''Birmanya''', [[Güneydoğu Asya]]'da, [[Andaman Denizi]] ve [[Bengal Körfezi]] kıyısında, [[Bangladeş]], [[Çin Halk Cumhuriyeti]], [[Hindistan]], [[Laos]] ve [[Tayland]] arasında yer alan ülke.▼
▲'''Myanmar''', '''Burma''' ya da '''Birmanya''', [[Güneydoğu Asya]]'da, [[Andaman Denizi]] ve [[Bengal Körfezi]] kıyısında, [[Bangladeş]], [[Çin Halk Cumhuriyeti]], [[Hindistan]], [[Laos]] ve [[Tayland]] arasında yer alan ülke.
== Etimoloji ==
Myanmar, yerel Myanma Naingngandaw isminden türetilmiştir. 12. yüzyıl döneminde bu yerel isim kullanılmaktaydı; ancak bu ismin etimolojisi hâlâ netlik kazanmamıştır.
==
Myanmar'da gelişkin bir Buda uygarlığı vardır. Terk edilmiş bir kent olan Pagan'da bu uygarlıktan izler görülür.
Kentte 9-13. yüzyıllar arasında yapılmış binlerce Buda tapınağı bulunmaktadır. 11-19. yüzyıllarda Birmanya prensleri arasında amansız savaşlar oldu. 1820'de büyük Myanmar generali Maha Bandula, [[Hindistan]]'ın İmphal (Manipur) ve Assam eyaletlerini ele geçirip Bengal'e yönelince Hindistan'a o zaman egemen olan İngilizler, Myanmar'ya savaş açtılar. Maha Bandula geri püskürtüldü ve Myanmarlılar yalnızca Assam ve İmphal üzerindeki isteklerinden vazgeçmekle kalmadılar, aynı zamanda Aşağı Birmanya'nın Arakan ve Tenasserim bölgelerini de İngilizler'e bırakmak zorunda kaldılar. 1826-82'de İngilizler, Aşağı Myanmar'ı adım adım ele geçirdiler. Kral Thibavv'la 1886'da yapılan savaştan sonra, başkenti Mandalay olan Yukarı Birmanya da İngilizler'in denetimi altına girdi. 1919'dan 1937'ye kadar Myanmar, "Birmanya" adı altında Hindistan'ın bir eyaleti olarak İngiliz yönetiminde kaldı. 1948 yılında İngiltere sömürge yönetimi fiilen bitti.
Satır 145 ⟶ 144:
1962 yılında General [[Ne Win]] başkanlığındaki askerler yönetime el koydu. 2007'de askeri diktaya karşı Budist rahiplerin öncü rol oynadığı ''Safran Devrimi'' adlı girişim başarısız olmasına karşın, ülkede 2008 yılında ilan edilen yeni anayasanın ardından, 2010 yılında gerçekleştirilen seçimler sonucunda cumhuriyet rejimine geçiş yapıldı. Myanmar ordusunun desteğine sahip Birlik, Dayanışma ve Kalkınma Partisi'nin seçimleri %80'lik bir oy oranıyla kazandığının ilan edildiği seçimlerde Nobel ödüllü [[Aung San Suu Kyi]] liderliğindeki Ulusal Demokrasi Birliği partisi de geniş çaplı usulsüzlüklerin yaşandığını ileri sürerek seçimleri boykot etti. Ancak 23 Aralık 2012 yılında 664 üyeli parlamentoda milletvekillerinin çeşitli görevlere atanmasıyla boşalan 45 sandalye için yapılan ara seçimlerde Ulusal Demokrasi Birliği partisi 40 sandalyeyi kazandı.
== İnsan hakları ==▼
== Coğrafya ==
Myanmar, [[Çinhindi]]'nin kuzeybatısında yer alır. Komşuları kuzeybatıda [[Hindistan]] ve [[Bangladeş]], kuzeydoğuda [[Çin Halk Cumhuriyeti]], güneydoğuda [[Laos]] ve [[Tayland]]'dır. Ülkenin güneybatı kıyıları [[Bengal Körfezi]] ile çevrilidir.▼
== Siyaset ==
▲=== İnsan hakları ===
1947 yılından bu yana devam eden [[Arakan İsyanı]]'nda Myanmar Ordusu ile Myanmar'daki Müslüman azınlık [[Rohingyalar]] arasında sık sık çatışmalar yaşanmakta, [[2012 Arakan Bölgesi ayaklanmaları]] ile artan çatışmalar sırasında Myanmar Hükümeti ve siviller tarafından Müslüman azınlığa yönelik saldırı katliam yapılmıştır.<ref>{{Web kaynağı | url = http://www.ntv.com.tr/dunya/budistler-neden-muslumanlari-olduruyor,LGzS86ljMUGALfM-ZKd_8g?_ref=infinite | başlık = Budistler neden Müslümanları öldürüyor? | tarih = 3 Mayıs 2013 | yayıncı = [[NTV.com.tr]] | arşivengelli = evet}}</ref>
2016 yılında Myanmar Dini İşler Bakanı Aung Ko ülkede yaşayan [[Budist]]leri tam vatandaş ilan etmiş [[Müslüman]]ları ise “yan ve yarı vatandaş" şeklinde tanımlanmıştır.<ref>{{Web kaynağı | url = http://m.haberturk.com/dunya/haber/1220120-myanmar-dini-isleri-bakani-muslumanlar-yari-vatandas | başlık = Myanmar dini işleri bakanı: Müslümanlar yarı vatandaş | tarih = 5 Nisan 2016 | yayıncı = Habertürk | arşivurl = http://web.archive.org/web/20160814124551/http://m.haberturk.com/dunya/haber/1220120-myanmar-dini-isleri-bakani-muslumanlar-yari-vatandas | arşivtarihi = 14 Ağustos 2016}}</ref>
==
=== Doğal kaynaklar ===▼
Çoğunluğu [[Budist]] olan [[Myanmar]]’da resmî makamlar, [[Müslümanlar]]ın nüfusun % 4’ünü oluşturduğunu iddia etmektedirler. Ancak müslüman önderler bu oranın % 10 ile 14 aralığında olduğunu söylemektedirler. Müslümanların etnik köken dağılımı ise şöyledir: % 68 [[Hintli]], % 30 [[Myanmarlı]], % 2 [[Çin]] asıllı. Müslümanların % 41’i [[Arakan]] bölgesinde geri kalanı ise ülkenin diğer bölgelerinde yaşamaktadırlar. Büyük çoğunluğu [[Hanefi]] mezhebindendir. <br />▼
Başlıca doğal kaynakları petrol, kereste, kalay, antimon, çinko, bakır, tungsten, kurşun, kömür, mermer, kireç taşı, değerli taşlar, doğal gaz ve su enerjisidir.▼
== Toplum ==
=== Din ===
▲Çoğunluğu [[Budist]] olan [[Myanmar]]’da resmî makamlar, [[Müslümanlar]]ın nüfusun % 4’ünü oluşturduğunu iddia etmektedirler. Ancak müslüman önderler bu oranın % 10 ile 14 aralığında olduğunu söylemektedirler. Müslümanların etnik köken dağılımı ise şöyledir: % 68 [[
Hint asıllı Müslümanlar çoğunlukla başkent ve çevresinde yaşarken [[Bengal]], [[Urdu]] ve [[Burma]] dillerinin karışımı bir dili konuşan [[Rohingyalar]] [[Arakan]] bölgesinde yaşamaktadırlar. Diğer [[Müslümanlara]] göre daha fakir olan [[Rohingyalar]] savaş, sürgün ve baskılara mâruz kalmışlardır. [[II. Dünya Savaşı]]’ndan sonra [[Arakan]]’da Müslüman devleti kurma faaliyetleri silâhlı çatışmalara ve hükümetin askerî operasyonlar yapmasına neden oldu. Binlerce Müslüman yurtlarından çıkarıldı ve camileri, okulları, evleri zarar gördü. Bunlardan geriye dönenleri [[Myanmar]] hükümeti ülkeye kaçak yollardan giren yabancılar olarak kabul etti.<br />
1989 ve 1991 yıllarındaki operasyonlar sonucunda 250.000 [[Arakanlı]] müslüman tekrar [[Bangladeş]]’e sığındı ve ancak '''BMMYK'''’nın baskısı neticesinde 1992’de ülkeye geri dönebildiler. Müslümanların bir kısmı halen mülteci olarak Bangladeş’te kamplarda yaşamaktadır. Myanmar hükümeti Rohingyalar’a tam vatandaşlık hakkı vermeyi reddederek onların [[Myanmar]] vatandaşı sayılabilmeleri için vatandaşlık kanununa göre [[İngiliz]] işgali ve
Ülkedeki müslümanlar arasında sosyal yaşamda ve dinî görevleri ifa etme hususunda farklı görüntüler sergilenmektedir. Hint asıllılar konuşma dili olarak [[Urduca]]’yı kullanırken yerliler [[Burma]] dilini kullanmaktadır. [[Hint]] asıllılar dini vecibelerine daha çok dikkat ederken yerliler ise eski [[Budist]] kültüründen gelen alışkanlıklarıyla karışmış bir dini hayat sürdürmektedir. Siyasî ve sosyokültürel açıdan da bölünmüşlük vardır ve her toplumun kendi derneği vardır.
===
▲Myanmar, [[Çinhindi]]'nin kuzeybatısında yer alır. Komşuları kuzeybatıda [[Hindistan]] ve [[Bangladeş]], kuzeydoğuda [[Çin Halk Cumhuriyeti]], güneydoğuda [[Laos]] ve [[Tayland]]'dır. Ülkenin güneybatı kıyıları [[Bengal Körfezi]] ile çevrilidir.
{{Büyük şehirler
| name = Myanmar'ın En Büyük Şehirleri
Satır 222 ⟶ 229:
| img_10 =
}}
▲== Doğal kaynaklar ==
▲Başlıca doğal kaynakları petrol, kereste, kalay, antimon, çinko, bakır, tungsten, kurşun, kömür, mermer, kireç taşı, değerli taşlar, doğal gaz ve su enerjisidir.
▲Yıkıcı deprem ve siklonlar, yağmur sezonu boyunca su baskınları ve toprak kaymaları; periyodik kuraklıklar, Myanmar'ı ara ara yoklayan âfetlerdir. 4 Mayıs 2008'de oluşan kasırga sebebi ile son belirlemelere göre yaklaşık 51.000 kişi ölmüş, 41.000 kaybolmuştur. İktidardaki askerî cunta, ısrarlar sonucu 8 Mayıs 2008'de [[Birleşmiş Milletler]] ve [[Türk Kızılayı]] yardımlarını kabul etmiştir.
== Kaynakça ==▼
{{Kaynakça}}▼
== Ayrıca bakınız ==
Satır 242 ⟶ 235:
* [[Myanmar, Thayet Myo Türk Şehitliği]]
* [[Bagan|Bagan Antik Kenti]]
▲== Kaynakça ==
▲{{Kaynakça}}
{{Asya ülkeleri}}
| |||