|
== Gens Nedir? ==
Tarih öncesi ilkel kabileler döneminde [[anasoyluluk]], uygarlığa geçiş ve sonrasında [[babasoyluluk]] çevresinde örgütlenmiş bulunan toplumsal birime verilen ad, [[Aşiret|klan]], [[Kast sistemi|kast]]. İlkel kabilelerde gensin varlığını tanıtlayan L.H. Morgan'dır. Morgan'a göre gensler kandaş gruplardan meydana gelirler, soy anaya göre takip edilir ve gens içerisinde aynı kuşakta bulunan insanlar birbirleri ile kardeştirler veya kardeş kabul edilirler.<ref>Friedrich Engels, Ailenin Özel Mülkiyetin ve Devletin Kökeni, Ankara, Sol Yayınları, 2012, s.99,100, 239</ref><ref>'''[[Kandaş aile#cite ref-5|^]]''' Evelyn Reed, Kadının Evrimi I, İstanbul, Payel Yayınları, 2012 </ref> Bu nedenle birbirleri ile cinsel ilişkiye girmeleri sıkı sıkıya yasaklanmıştır. Tarih öncesi dönemde yaşamış ilkel kabilelerin içerisindeki genslerin oluşması süreci üzerine iki farklı temel görüş ortaya atılmıştır.
Bu görüşlerden;
Birincisi, genslerin [[ortaklaşa aile]] kurumundan ortaya çıktığı görüşüdür. Buna göre gensler ilkel topluluklarda kandaş akrabalık temeli üzerinde şekillenmiş ve kandaşla cinsel ilişki yasağının dış evlilik çevresinde gelişen bir cinsel hayatın doğmasına neden olduğu dönemde ortaya çıkmıştır. Morgan ve Engels'in görüşlerine göre gensler; İrokualılarda olduğu gibi önce iki gensi içinde barındıran bir aşiret içerisinde oluşmuş sonrasında giderek artan nüfusla beraber aşiretlerin büyümesi sonucu gensler kendi içlerinde farklı parçalara bölünmüş ve sonucunda birbirinin yarımı olan kardeş kabileler ortaya çıkmıştır. Kısaca Morgan ve Engels ilkel toplumun [[ortaklaşa aile]] çevresinde örgütlendiği bir dönemde genslerin ortaya çıktığı ve sonrasında genslerin kendi içlerinde bölünerek kabileyi meydana getirdikleri görüşündedirler.<ref>'''[[Kandaş aile#cite ref-3|^]]''' Friedrich Engels, Ailenin Özel Mülkiyetin ve Devletin Kökeni, Ankara, Sol Yayınları, 2012, s.51</ref>
İkinci görüş ise ortak amaç ve gaye doğrultusunda bir arada bulunan ve kadınların doğuştan ana ve kız kardeş oldukları düşünülen, tabularına sıkıca bağlı ilk oymakların savunma temelinde birleşmeleri sonucu genslerin oluştuğu yönünde olan görüştür. <nowiki>''</nowiki>Klan: Bu, Morgan'ın gens diye adlandırdığı [[Anasoyluluk|anasoylu]] birimdir. Birbirinden uzakta bulunan oymakların birleşmesiyle oluşmuştur; daha büyük kümeler ağının bağlantılı ya da birbirine bağlı birimleri olarak, klan adıyla anılır. Bu, ister koşut ister çapraz klan olsun, ister çiftleşecek karşı cinslerin dışarıda arandığı bir birimdir.<nowiki>''</nowiki><ref name=":0">Evelyn Reed, Kadının Evrimi I, İstanbul, Payel Yayınları, 2012, s.255</ref> Basitçe aynı atadan(tarih öncesi dönemde dişi ata sonraki dönemlerde; Antik Yunan ve Roma'da babalık hukuku çevresinde erkek ata) geldiklerine inanan, birbirleri ile cinsel münasebette bulunamayan insanlar topluluğu olarak tanımlanabilecek gensler bir araya gelen bağımsız oymaklar sonucu oluşmuş, bu gensler kabileleri, kabileler de aşiretleri oluşturmuştur. Bunun en net örneği Amerikan yerlileri arasında görülür.<ref name=":0" />
=== İrokua Gensi ===
Friedrich Engels gens kavramını ve ortaya çıkışını ve sonrasında etkilerini detaylı bir şekilde incelediği Ailenin Özel Mülkiyetin ve Devletin Kökeni adlı eserinde Morgan'ın bulguları üzerine şunları söyler; <nowiki>''</nowiki>Bu ilkel gensin klasik biçimi olarak, Morgan, İrokualardaki, ve özellikle Senekalar aşiretindeki gensi ele alıyor. Bu aşiret içinde, hayvan adları taşıyan sekiz gens var: 1.Kurt; 2.Ayı; 3.Kaplumbağa; 4.Kunduz; 5.Geyik; 6.Çulluk; 7.Balıkçıl; 8.Şahin.<nowiki>''</nowiki><ref>Friedrich Engels, Ailenin Özel Mülkiyetin ve Devletin Kökeni, Ankara, Sol Yayınları, 2012,s.101</ref> Ayrıca genslerin nasıl birbirlerinden bölünerek kabileleri meydana getirdiği hususunda yine Senekalar üzerinden net veriler sunar; <nowiki>''</nowiki>... Böylece Senekalar'da iki kabile var: birincisi dört(1'den 4'e kadar), ikincisi dört (5'ten 8'e kadar) gensi kapsıyor. Daha ileri götürülmüş bir irdeleme, bu kabilelerin her zaman ilkel gensleri, aşiretin başlangıcındaki ilk bölünmeleri temsil ettiğini gösterir; çünkü gens içinde evlenmek yasak olduğuna göre, her aşiretin, özerk bir biçimde varlığını sürdürebilmek için zorunlu olarak, en azından iki gensi içinde barındırması gerekliydi. Aşiret büyüdükçe, her gens yeniden iki ya da daha çok parçaya bölünüyor ve bütün bu parçaları (kız-gensleri) kapsayan ilk gens, varlığını kabile olarak sürdürürken, her parça özel bir gens olarak ortaya çıkıyordu.<nowiki>''</nowiki> <nowiki>''</nowiki>... Senekalardaki geleneğe göre, Ayı ve Geyik, öbürlerinin kendisinden çıktıkları ilk iki genstir.<nowiki>''</nowiki><ref>'''[[Kandaş aile#cite ref-3|^]]''' Friedrich Engels, Ailenin Özel Mülkiyetin ve Devletin Kökeni, Ankara, Sol Yayınları, 2012, s.105</ref>
== Antik Roma'da Gens ==
[[Antik Roma]]'da '''''gens''''' (çoğul '''''gentes''''') [[Aşiret|klan]], [[Kast sistemi|kast]], ya da ortak bir atadan geldiklerine inanılan ve aynı adı ([[nomen]]) paylaşan bir aile topluluğunu tanımlamak için kullanılırdı. Romalı şahıs isimlerinde bulunan ikinci ad kişinin ait olduğu ''gens'i'' ifade ederdi. Terim aynı zamanda klan sistemi içerisinde yer alan aileleri tanımlamak için de kullanılmıştır.
|
