Zekeriya Sertel: Revizyonlar arasındaki fark

[[1915]] yılında [[Sabih Sertel|Sabiha Hanım’la]] evlendi. Şehzadebaşı'nda Suphi Paşa Konağı'nda yapılan nikahta Sabiha Hanım'ın vekilliğini [[Talat Paşa]], Mehmet Zekeriya Bey'in vekilliğini [[Tevfik Rüştü Aras|Tevfik Rüştü Bey]] yaptı<ref>Zekeriya Sertel, '''Hatırladıklarım''', Remzi Kitabevi</ref> . [[1917]]'de ilk çocukları Sevim dünyayaDünya'ya geldi.

Cumhuriyet Gazetesi'nden ayrıldıktan sonra ülkenin en önemli yayınlarından olan 'Resimli Ay' dergisini yayınlamaya başladı. [[1 Şubat]] [[1924]] günü yayın hayatına başlayan dergi, yayın hayatının 1924-1928 yılları arasındaki ilk evresinde "ülkede gerçek bir demokrasinin kurulabilmesini ve sosyal problemlerin incelenmesini" amaçlıyordu ve fikir yazılarını Mehmet Zekeriya ile eşi Sabiha Hanım yazmakta;, edebiedebî yazıları ise [[Mehmet Rauf]], [[İbn-ül Refik]], [[Ahmet Nuri]], [[Reşat Nuri]], [[Yusuf Ziya]], [[Hakkı Süha Gezgin|Hakkı Sûha]], [[Ercüment Ekrem Talu|Ercüment Ekrem]], [[Hıfzı Tevfik Gönensay|Hıfzı Tevfik]], [[Sadri Ertem]], [[Selim Sırrı]], [[Mahmut Yesari]], [[Yakup Kadri]] kaleme almaktaydı<ref>[http://ilef.ankara.edu.tr/akildefteri/yazi.php?yad=2374 Selma Arslantaş, '''Mecmua Devrinin Sol Devlerinden Resimli Ay''', Akıl Defteri Dergisi, 24.07.2003]</ref>.

Dergide ilk yıllarında yayınlanan, [[Cevat Şakir]]'in hapishane anılarını anlattığı "Asker kaçakları nasıl asılır?" başlıklı yazı, yazar [[Cevat Şakir]] ile birlikte, derginin sorumlu müdürü olan Mehmet Zekeriya'nın da [[İstiklalİstiklâl Mahkemesi]]'nde yargılanmasına ve üç yıl [[Sinop]]'ta kalebentliğe mahkûm edilmesine yol açtı. [[1927]] yılında İstanbul'a dönebildi. Bu süre içinde eşi, derginin yayınını Resimli Ay, Resimli Perşembe, Sevimli Ay adlarıyla sürdürdü ve "Türkiye'nin ilk kadın gazetecisi" unvanını aldı<ref>[http://www.sertelvakfi.org/serteller2.htm Sertelvakfi.org Sertel ailesinin yaşam öyküsü sayfası]</ref>.

Mehmet Zekeriya, Resimli Ay'ın kapanmasından sonra Son Posta adında bir günlük gazete çıkardı. Gazetenin ilk sayısında çıkan "Boğuluyoruz, biraz hava isteriz!" başlıklı başyazısı ile tek parti rejimine tepkisini dile getirdi. Gazetede özel sermayeye devletçe yapılan yardıma karşı savaşa girişti. Alpullu şirketi sahiplerince açılan hakaret davası sonucu İstanbul'da hapse girdi. Bir buçuk yıl sonra genel afla hapisten çıktı ve Son Posta'daki görevine döndü, ancak bir süre sonra diğer ortaklarla anlaşmazlığa düşerek gazeteden ayrıldı.

[[1934]]'te İstanbul'da [[İş Bankası]] tarafından çıkartılan [[Tan]] gazetesini [[Halil Lütfü Dördüncü]] ile birlikte satın alarak yeni biçimde yayınlamaya başladı. Bu ortaklığa sonradan katılan [[Ahmet Emin Yalman]], başyazarlığı üstlenmişti. [[1939]]'da Ahmet Emin Bey'in ortaklıktan ayrılmasından sonra başyazarlığı ve gazetenin fikir yönünü Zekeriya Sertel ele aldı. [[II. Dünya Savaşı]] öncesinde Zekeriya Sertel gazetenin birinci sayfasında baş yazı yazmakta, eşi Sabiha Sertel de genellikle gazetenin 5.beşinci sayfasında “''Görüşler''” adı verilen bir sütunda yazmakta idi.<ref name=aliulvi>[http://dergiler.ankara.edu.tr/dergiler/45/1773/18760.pdf Ali Ulvi özdemir, '''İkinci Dünya Savaşı Yıllarında Serteller ve Tan Gazetesi (1939-1945)''', ''Ankara Üniversitesi Türk Đnkılâpİnkılap Tarihi Enstitüsü Atatürk Yolu Dergisi Sayı 49, Bahar 2012'']</ref> Savaş öncesinde neredeyse bütün başyazılarını dış politika gelişmelerine ayıran Zekeriya Sertel, dönemin dış politika gelişmelerini derinlemesine inceledi; Almanya-İtalya ittifakına karşı İngiltere-Fransa cephesini destekledi.<ref name=aliulvi/> Savaş başladıktan sonra zaman zaman yurt dışıyurtdışı gezilere çıktı, İngiltere ve Amerika’yıABD’yi dolaştı. Savaşın sonuna doğru hükümetehükûmete muhalif bir tavır aldı;, eleştirilerinin dozu giderek yükseldi. Tan,Böylece Tan, faşizm karşıtı ve [[Cumhuriyet Halk Partisi|CHP]]'li Tektek Partiparti iktidarına muhalif olan etkili bir gazete halinehâline geldi,. Cumhuriyet Gazetesi'nden sonra en yüksek tirajlı günlük gazete oldu.

II. Dünya Savaşı sonunda CHP içinde başlayan muhalefet de kısa sürede gelişmiş; ülkedeki demokrasi talepleri artmıştı. Sertel, 1945'te yeni bir parti kurma hazırlığındaki [[CelalCelâl Bayar]] ve arkadaşları ile ortaklaşa hareket etti. Yeni parti girişiminin yayın organı olarak ''Görüşler'' adlı bir dergi çıkarılması kararlaştırılmıştı. Tan matbaasıdna basılan ve 1 aralıkAralık 1945'te yayımlanan dergide "“mecmuaya yazı yardımlarını vaadedenler" listesinde CelalCelâl Bayar, [[Adnan Menderes]] ve [[Fuat Köprülü]]’nün adları ve fotoğ­rafları vardı.

=== Tan Baskınıbaskını ===

Sertellerin izlediği izlediği muhalif yayın politikası, matbaanın [[4 Aralık]] [[1945]] günü saldırgan göstericiler tarafından yağmalanması ve Sertellerin linç girişimine maruz kalması [[Tan Olayı|Tan Baskını]] ile sonuçlandı. Tan Olayı'ndan sonra olayın sorumlusu olarak bir yıl hapis cezasına çarptırılan Sertel ve eşi, 3üç ay tutuklu kaldıktan sonra [[temyiz]] aşamasında kararın bozulması üzerine beraat etti. Bu olaydan sonra Tan Gazetesi ve Görüşler dergisinin yayını sona erdi.

=== Sürgün Yıllarıyılları ===

Tan olayından sonra [[Cumhuriyet Halk Partisi|Tek Parti]] yönetiminin baskılarının artması üzerine eşiyle birlikte ülkeyi terk etmek zorunda kaldı. Önce [[Paris]]'e, daha sonra [[Bakü]]'ye giden Sertel, eşinin ölümü üzerine yeniden Paris'e yerleşti. Yurtdışındaki yaşamınıhayatını kitap yazmakla geçirdi. Çok yakından tanıdığı [[Nazım Hikmet]]'i, kendi yaşamhayat öyküsünühikâyesini anlatan kitaplar yazdı.

=== Yurda Dönüşdönüş ===

Mart [[1977]]'de pasaportunu yenileyerek İstanbul'a dönebilen Sertel, yurtta büyük ilgi ile karşılandı. '[[Cumhuriyet]]' ve '[[Vatan]]' gazetelerinde yazılar yazdı. "Nazım Hikmet'in son yılları" yazı dizisinden ötürü eleştrilereeleştirilere uğradı. Kızı [[Yıldız Sertel]]'in Paris'te yaşaması nedeniylesebebiyle son yılların Paris'te yaşadı, ancak Türkiye'ye çeşitli defalar gidip geldi. [[11 Mart]] [[1980]] günü [[Paris]]'te yaşamınıhayatını yitirdikaybetti.