Benzen: Revizyonlar arasındaki fark
| [kontrol edilmiş revizyon] | [kontrol edilmiş revizyon] |
İçerik silindi İçerik eklendi
Gerekçe: + deneme amaçlı değişiklik |
infobox |
||
1. satır:
{{Kimyakutu
| Watchedfields = changed
| verifiedrevid = 464365162
| Adı = Benzene
| ResimDosyasıL1_Ref =
{{Kimyakutuimage| correct| ??
}}
| ResimDosyasıL1 = Benzene geometrie.svg
| ResimAdıL1 = Skeletal formula detail of benzene
| ResimBoyutuL1 = 130px
| ResimCaptionL1 = Geometry
| ResimDosyasıR1 = Benzene-aromatic-3D-balls.png
| ResimAdıR1 = Benzene ball-and-stick model
| ResimBoyutuR1 = 125px
| ResimCaptionR1 = Ball and stick model
| ResimDosyası2 = Dosyası:Benzene-3D-vdW.png
| ResimAdı2 = Benzene molecule
| ResimBoyutu2 = 150px
| ResimCaption2 = Space-filling model
| PIN = Benzene <!-- Nomenclature of Organic Chemistry - IUPAC Recommendations and Preferred Adlar 2013 (Blue Book) -->
| Sistematik Ad =
| DiğerAdlar = Benzol<br />Phene<br />Phenyl hydride<br />[6]annulene (not recommended<ref>
{{cite book
| title = Nomenclature of Organic Chemistry : IUPAC Recommendations and Preferred Adlar 2013 (Blue Book)
| publisher = [[Royal_Society_of_Chemistry| The Royal Society of Chemistry]]
| date = 2014
| location = Cambridge
| pages = 138, 577
| doi = 10.1039/9781849733069-FP001
| isbn = 978-0-85404-182-4
}}</ref>)
| Kısım1 =
{{Kimyakutu Tanımlayıcılar
| CASNo = 71-43-2
| CASNo_Ref =
{{cascite| correct| CAS
}}
| PubChem = 241
| ChemSpiderID = 236
| ChemSpiderID_Ref =
{{chemspidercite| correct| chemspider
}}
| UNII = J64922108F
| UNII_Ref =
{{fdacite| correct| FDA
}}
| KEGG = C01407
| KEGG_Ref =
{{keggcite| correct| kegg
}}
| ChEBI = 16716
| ChEBI_Ref =
{{ebicite| correct| EBI
}}
| ChEMBL = 277500
| ChEMBL_Ref =
{{ebicite| correct| EBI
}}
| RTECS = CY1400000
| SMILES = c1ccccc1
| EINECS = 200-753-7
| InChI = 1/C6H6/c1-2-4-6-5-3-1/h1-6H
| InChIKey = UHOVQNZJYSORNB-UHFFFAOYAH
| StdInChI = 1S/C6H6/c1-2-4-6-5-3-1/h1-6H
| StdInChI_Ref =
{{stdinchicite| correct| chemspider
}}
| StdInChIKey = UHOVQNZJYSORNB-UHFFFAOYSA-N
| StdInChIKey_Ref =
{{stdinchicite| correct| chemspider
}}
}}
| Kısım2 =
{{Kimyakutu Özellikler
| C = 6
| H = 6
| Appearance = Colorless liquid
| Odour = Aromatic, gasoline-like
| Density = 0.8765(20) g/cm<sup>3</sup><ref name = "handbook13">
{{RubberBible86th
}}</ref>
| Solubility = 1.53 g/L (0 °C)<br> 1.81 g/L (9 °C)<br> 1.79 g/L (15 °C)<ref>
{{cite journal
| last1 = Arnold
| first1 = D.
| last2 = Plank
| first2 = C.
| last3 = Erickson
| first3 = E.
| last4 = Pike
| first4 = F.
| title = Solubility of Benzene in Water
| year = 1958
| journal = Industrial & Engineering Chemistry Chemical & Engineering Data Series
| volume = 3
| issue = 2
| pages = 253-256
| doi = 10.1021/i460004a016
}}</ref><!--1st ref is most comprehensive but is paywalled---><ref>
{{cite journal
| last1 = Breslow
| first1 = R.
| last2 = Guo
| first2 = T.
| title = Surface tension measurements show that chaotropic salting-in denaturants are not just water-structure breakers
| year = 1990
| journal = Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America
| volume = 87
| issue = 1
| pages = 167-9
| pmid = 2153285
| pmc = 53221
| doi = 10.1073/pnas.87.1.167| bibcode = 1990PNAS...87..167B
}}</ref><ref>
{{cite book
| last1 = Coker
| first1 = A. Kayode
| last2 = Ludwig
| first2 = Ernest E.
| title = Ludwig's Applied Process Design for Chemical And Petrochemical Plants
| url = https://books.google.com/books?id = N8RcH8juG_YC&pg = PA114
| accessdate = 2012-05-31
| volume = 1
| year = 2007
| publisher = Elsevier
| isbn = 0-7506-7766-X
| page = 114
}}</ref><br> 1.84 g/L (30 °C)<br> 2.26 g/L (61 °C)<br> 3.94 g/L (100 °C)<br> 21.7 g/kg (200 °C, 6.5 MPa)<br> 17.8 g/kg (200 °C, 40 MPa)<ref name = chemister>http://chemister.ru/Database/properties-en.php?dbid = 1&id = 644</ref>
| SolubleOther = Soluble in [[alcohol]], [[chloroform| CHCl<sub>3</sub>]], [[carbon tetrachloride| CCl<sub>4</sub>]], [[diethyl ether]], [[acetone]], [[acetic acid]]<ref name = chemister />
| Solubility1 = 5.83 g/100 g (20 °C)<br> 6.61 g/100 g (40 °C)<br> 7.61 g/100 g (60 °C)<ref name = chemister />
| Solvent1 = ethanediol
| Solubility2 = 20 °C, solution in water:<br> 1.2 mL/L (20% v/v)<ref name = sioc>
{{cite book| author1 = Atherton Seidell| author2 = William F. Linke| title = Solubilities of Inorganic and Organic Bileşikler: A Compilation of Solubility Data from the Periodical Literature. Supplement| url = https://books.google.com/books?id = k2e5AAAAIAAJ| year = 1952| publisher = Van Nostrand
}}</ref>
| Solvent2 = ethanol
| Solubility3 = 20 °C, solution in water:<br> 7.69 mL/L (38.46% v/v)<br> 49.4 mL/L (62.5% v/v)<ref name = sioc />
| Solvent3 = acetone
| Solubility4 = 52 g/100 g (20 °C)<ref name = chemister />
| Solvent4 = diethylene glycol
| MeltingPtC = 5.53
| BoilingPtC = 80.1
| Viscosity = 0.7528 [[Poise| cP]] (10 °C)<br> 0.6076 cP (25 °C)<br> 0.4965 cP (40 °C)<br> 0.3075 cP (80 °C)
| LambdaMax = 255 nm
| RefractIndex = 1.5011 (20 °C)<br> 1.4948 (30 °C)<ref name = chemister />
| LogP = 2.13
| MagSus = 54.8·10<sup>ÿ6</sup> cm<sup>3</sup>/mol
| VaporPressure = 12.7 kPa (25 °C)<br> 24.4 kPa (40 °C)<br> 181 kPa (100 °C)<ref name = nist>
{{nist| name = Benzene| id = C71432| accessdate = 2014-05-29| mask = FFFF| units = SI
}}</ref>
}}
| Kısım3 =
{{Kimyakutu Yapı
| MolShape = [[Trigonal planar molecular geometry| Trigonal planar]]
| Dipole = 0 [[Debye| D]]
}}
| Kısım4 =
{{Kimyakutu Termokimya
| DeltaHf = 48.7 kJ/mol
| HeatCapacity = 134.8 J/mol·K
| Entropy = 173.26 J/mol·K<ref name = nist />
| DeltaHc = 3267.6 kJ/mol<ref name = nist />
}}
| Kısım7 =
{{Kimyakutu Tehlikeler
| ExternalSDS = [http://www.hmdb.ca/system/metabolites/msds/000/001/365/original/HMDB01505.pdf?1358893540 HMDB]
| GHSPictograms =
{{GHS02
}}
{{GHS07
}}
{{GHS08
}}<ref name = "sigma">[[Sigma-Aldrich| Sigma-Aldrich Co.]], [http://www.sigmaaldrich.com/catalog/product/sial/401765 Benzene]. Retrieved on 2014-05-29.</ref>
| GHSSignalWord = Danger
| HPhrases =
{{H-phrases| 225| 304| 315| 319| 340| 350| 372
}}<ref name = "sigma" />
| PPhrases =
{{P-phrases| 201| 210| 301+310| 305+351+338| 308+313| 331
}}<ref name = "sigma" />
| FlashPtC = ÿ11.63
| AutoignitionPtC = 497.78
| ExploLimits = 1.2-7.8%
| EUClass =
{{Hazchem F
}}
{{Hazchem T
}}<br> [[Carcinogen| Carc. Cat. 1]]<br> [[Mutagen| Muta. Cat. 2]]
| NFPA-H = 2
| NFPA-F = 3
| NFPA-R = 0
| RPhrases =
{{R45
}},
{{R46
}},
{{R11
}},
{{R16
}},
{{R36/38
}},
{{R48/23/24/25
}},
{{R65
}}
| SPhrases =
{{S53
}},
{{S45
}}
| LD50 = 930 mg/kg (rat, oral)
| PEL = TWA 1 ppm, ST 5 ppm<ref name = PGCH>
{{PGCH| 0049
}}</ref>
| REL = Ca TWA 0.1 ppm ST 1 ppm<ref name = PGCH/>
| IDLH = 500 ppm<ref name = PGCH/>
| MainHazards = potential occupational carcinogen, flammable
| LCLo = 44,000 ppm (rabbit, 30 min)<br/>44,923 ppm (dog)<br/>52,308 ppm (cat)<br/>20,000 ppm (human, 5 min)<ref>
{{IDLH| 71432| Benzene
}}</ref>
}}
| Kısım8 =
{{Kimyakutu Benzeyen
| DiğerBileşikler = [[Toluene]]<br> [[Borazine]]
}}
}}
[[Resim:Benzene circle.svg|150px|thumb|Benzen'in moleküler formülü]]
'''Benzen''', [[aren]] veya aromatik [[hidrokarbonlar]] olarak adlandırılan [[organik bileşikler]] sınıfının en basit üyesidir. Renksiz, alevlenebilen, kaynama noktası 80,1 °C, erime noktası 5,5 °C olan bir sıvıdır. [[Moleküler formül]]ü C<sub>6</sub>H<sub>6</sub>'dır. Benzen, endüstriyel bakımdan kıymetli olduğu gibi yapısı bakımından da kimya çalışmalarında önemlidir. Kan hücrelerini öldürme etkisi olduğundan [[kanser]] yapan bileşikler arasına girer. Eskiden [[balina yağı]]nın ısı etkisiyle bozunmasından elde edilen gaz, basınçla evlere gönderilir ve aydınlatmada kullanılırdı. Bu gazdan yağımsı bir kısım kalırdı. Benzen, 1825 yılında [[Michael Faraday]] tarafından bu yağımsı kısımda keşfedildi. Yaklaşık sekiz sene sonra başka araştırmacılar aynı maddeyi benzoik asidin [[kireç]]le [[oksidasyon]]undan elde ettiler. 1845'te [[August Wilhelm von Hofmann]] benzen diye adlandırdığı aynı maddeyi elde etmek için kömür [[katran]]ı kullandı.
| |||