Güney Azerbaycan: Revizyonlar arasındaki fark

[kontrol edilmemiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
İçerik silindi İçerik eklendi
Iran6433 (mesaj | katkılar)
Değişiklik özeti yok
Merhabaviki (mesaj | katkılar)
k Iran6433 tarafından yapılan değişiklikler geri alınarak, Karadenizlim25 tarafından değiştirilmiş önceki sürüm geri getirildi.
2. satır:
{{dablink|Bu madde '''Azerbaycan''' adlı bölge hakkındadır. Başlığın diğer anlamları için [[Azerbaycan (anlam ayrımı)]] maddesine bakabilirsiniz.}}
[[Dosya:Region of Azerbaijan.png|thumb|right|[[İran]] üzerinde Güney Azerbaycan.]]
'''Azerbaycan''' ([[Farsça]]: آذربایجان ''Āzarbāijān''), '''Güney Azerbaycan'''<ref>Brown, Cameron S. 2002 (Dec.). "Observations from Azerbaijan." ''Middle East Review of International Affairs'': v. 6, no. 4, ([http://meria.idc.ac.il/journal/2002/issue4/jv6n4a7.html LINK])</ref>([[Azerice]]: Güney Azərbaycan/گۆنئی آزربایجان - Cənubi Azərbaycan/جَنوبي آذربایجان) veya '''İran Azerbaycanı''', [[İran]]'ın kuzeybatısında yer alan bölge. Günümüzde [[İran]]'ın [[Doğu Azerbaycan Eyaleti|Doğu Azerbaycan]], [[Batı Azerbaycan Eyaleti|Batı Azerbaycan]], [[Erdebil Eyaleti|Erdebil]], [[Hamedan Eyaleti|Hamedan]], [[Kazvin Eyaleti|Kazvin]] ve [[Zencan Eyaleti|Zencan]] [[eyalet]]lerini oluşturmaktadır. en buyuk şehirleri tebriz,urumia,ardamil,zanjan,maragheh,khoy . şehirleri dir.
 
{{İran tarihi}}
 
== Coğrafya ==
İranGüney Azerbaycan Bölgesi 170.000 - 220.000&nbsp;km²<ref name="Caferoğlu">[[Ahmet Caferoğlu]], ''Türk Kavimleri'', Enderun Kitabevi, İstanbul, 1988, s. 64 - 72.</ref>. bir sahayı kapsar ve kuzeyde [[Aras Nehri]], güneyde [[Hamadan Eyaleti|Hamse]], doğuda [[Gilan]] ve [[Hazar Denizi]], batıda [[Türkiye]] ve [[Irak]] ile çevirilir.<ref name="Caferoğlu"/>
 
== Demografi ==
İranGüney Azerbaycan Bölgesinde çoğunlukta olan [[Azerbaycan Türkleri]]<ref name="britannica">[http://www.britannica.com/EBchecked/topic/46770/Azerbaijan Britanika ansiklopediyası] Özet: ''The population consists mainly of Azeri-speaking Turks...''</ref><ref>Nesib Nesibzade,Meseleye-Azerbaycan-der iran,№ 3,tehran 1381,s 73</ref> dışında [[Kürtler]] (%7) ve [[Ermeniler]](%0,1) gibi çeşitli etnik gruplar yaşamaktadır.{{fact}}
 
İranGüney Azerbaycan Türkleri 25-30 milyon olarak tahmin edilmektedir.<ref name="Encyclopedia of Orient">[http://looklex.com/e.o/iran.peoples.htm "Peoples of Iran"] in ''Looklex Encyclopedia of the Orient''. Retrieved on 22 January 2009.</ref><ref name="CIA Iran">[https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/ir.html#People "Iran: People"], ''CIA: The World Factbook'': 24% of Iran's total population. Retrieved on 22 January 2009.</ref><ref>[http://www.ingentaconnect.com/content/routledg/ccas/2008/00000027/00000001/art00004 G. Riaux, "The Formative Years of Azerbaijani Nationalism in Post-Revolutionary Iran"], ''Central Asian Survey'', 27(1): 45-58, March 2008: 25% of Iran's total population (p. 46). Retrieved on 22 January 2009.</ref><ref name="ISBNShaffer">"Borders and Brethren: Iran and the Challenge of Azerbaijani Identity" in ''The Azerbaijani Population'' by [[Brenda Shaffer]], pp. 221–225. The MIT Press (2003), ISBN 0-262-19477-5.</ref><ref>Swietochowski, Tadeusz; Collins, Brian C. (1999). Historical dictionary of Azerbaijan. Lanham, Maryland: Scarecrow Press, Inc. ISBN 0-8108-3550-9. pg 28: "15 million (1999)"</ref><ref>[http://books.google.com/books?ei=dRRaTdbGJt2qhAeFu-DgDQ&ct=result&id=YJwsAQAAIAAJ&dq=30+million+South+Azerbaijan&q=30-35 The Continuum political encyclopedia of the Middle East] by Avraham Sela Publisher: Continuum International Publishing Group; Rev Upd edition (October 2002) ISBN 0-8264-1413-3 ISBN 978-0-8264-1413-7"</ref><ref>[http://books.google.com/books?id=UrSJl5rjdbkC&pg=PA187&dq=30+million+South+Azerbaijan&hl=en&ei=dRRaTdbGJt2qhAeFu-DgDQ&sa=X&oi=book_result&ct=result&resnum=2&ved=0CC4Q6AEwAQ#v=onepage&q=30%20million%20South%20Azerbaijan&f=false The security of the Caspian Sea Region] By Gennadiĭ Illarionovich Chufrin, Stockholm International Peace Research Institute"</ref><ref>[http://www.unpo.org/members/7884 UNPO : Southern Azerbaijan]</ref><ref>[http://www.diplomaticobserver.com/news_read.asp?id=359 BABEK, NATIONAL HERO OF SOUTHERN AZERBAIJAN, DISTURBS IRAN]</ref><ref>[http://meria.idc.ac.il/journal/2007/issue4/jv11no4a2.asp AZERBAIJAN AND THE CHALLENGE OF MULTIPLE IDENTITIES: IN SEARCH OF A GLOBAL SOUL ]</ref><ref>[http://www.jamestown.org/single/?no_cache=1&tx_ttnews%5Btt_news%5D=31723 AZERBAIJANI PUBLIC OUTRAGED BY SLAUGHTER OF AZERIS IN IRAN]</ref><ref>http://www.photius.com/rankings/languages2.html</ref><ref>http://www.petroleumworld.com/issues090506.htm</ref>
 
== Bölgede yaşayan Türk boyları ==
Satır 18 ⟶ 16:
 
== Etimoloji ==
[[Dosya:Nimtaneh-sasani.jpg|küçükresim|iranGüney azerbaycanli hukuödari- eski sasani hukumdari heykeli ya da şehzadesi - Maragheh şehrinde bulunmuş (iran azerbaycan şehri)]]İran AzerbaycaniAzerbaycan'ın adı konusunda değişik görüşler bulunmaktadır.
* [[Medya Devleti|Medya]] döneminde bugün [[İran]]'ın [[Doğu Azerbaycan|Doğu]] ve [[Batı Azerbaycan]] eyaletlerinin bulunduğu bölgede Atropates ([[Yunanca]]: Ατροπατης/Atropatēs) adlı savaşçı isyan çıkardıktan sonra Aturpatene (Ατροπατηνη/Atropatēnē) olarak hitap edildiği söylenmektedir. [[Pehlevice]] ve [[Partça]]'da Atropatenes, "Ādur (Ateş, Alev) koruyucusu" amlamına gelen "Ādur-pād", "Aturpatene" ise "Āturpādakān" ya da "Ādurbādagān" olarak telaffuz edilmiştir.{{fact}}
* [[Sasani]] döneminde bölgede [[ateşgah]]lar bulunmuş ve Şiz ve "Ādur Gushāsp"ın [[Taht-ı Süleyman]] arkeolojik sitesi olduğu düşünülmektedir. [[İslam]] dininin bölgeye girişinden sonra [[Farsça]] "'''آذربيجان''' Ādharbayjān" ve Pehlevice "'''آذرباذكان''' Ādhurbādhakān" olmak üzere iki ad kullanılmıştır.{{fact}}
 
== Tarih ==
<!--
=== Safeviler ===
{{ana|Safevi Hanedanı}}
Satır 51 ⟶ 50:
--->
 
==== Azerbaycan Milli Hükûmeti ====
{{ana|Azerbaycan Milli Hükûmeti}}
[[1941]]'de [[Pehlevi Hanedanı|İran]] [[Birleşik Krallık]] ve [[Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği|Sovyetler Birliği]] tarafından işgal edilip bölünmüştür. [[1946]]'da İran'ın Azerbaycan Bölgesinde [[Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği|Sovyetler Birliği]] [[Azerbaycan Milli Hükûmeti]]ni kurdurmuştur.Devletin başkanı olarak da büyük Azeri düşünürü Seyit Cafer Pişeveri olmuşdur.Ünlü Azeri şairi Muhammed Biriya devletin eğitim bakanı olmuşdur.Başkent olarak Tebriz şehri seçilmişdir. Fakat Sovyetlerin [[Doğu Avrupa]]'daki çıkarları karşılığında bölgeden geri çekilmesiyle Azerbaycan Milli Hükûmeti Batı Bloğu ve İran devletine teslim etmiştir..Sovyetlerin desteği kesilince İranin düzenli ordusu karşısında aciz kalan Azeri vatanseverler yine de çatışmış ancak yaptıkları savaşlarında kayb etmiş ve Seyit Cafer Pişeveri Kuzey Azerbaycana gelmiştir,ancak 1947 yılında geçirdiği trafik kazası sonucunda hayatını kayb etmişdir Pehleviler [[Azerice]] eğitim veren okulları kapatmıştır.{{fact}}
'de [[Pehlevi Hanedanı|İran]] [[Birleşik Krallık]] veS{{fact}}
 
=== İran İslam Devrimi ===
{{ana|İran İslam Devrimi}}
[[İran İslam Devrimi]] de bu topraklardan başlayıp{{fact}} İran'ın diğer bölgelerine sıçradı. Ancak Devrim sonrasında da beklentileri karşılanmayan Azeriler bir daha ayaklanmaya başladılar.{{fact}}
 
== Kültür ==
Satır 67 ⟶ 66:
 
== Galeri ==
<gallery mode="packed">
Dosya:Flag of South Azerbaijan.svg|[[Güney Azerbaycan Milli Uyanış Hareketi]]'nin bayrağı.
Dosya:Naval flag of Iran 1933-1980.svg|
Dosya:South Azerbaijan Flag.png|[[Güney Azerbaycan Milli Özgürlük Hareketi]]'nin bayrağı.
Dosya:Flag of South Azerbaijan (variant Elchibey).svg|Güney Azerbaycan bayrağı ([[Ebulfez Elçibey]]'in seçeneği).
</gallery>