Çerkesler: Revizyonlar arasındaki fark
| [kontrol edilmiş revizyon] | [kontrol edilmiş revizyon] |
İçerik silindi İçerik eklendi
Güvenilir olmayan kaynak. |
Arşiv bağlantısı eklendi |
||
53. satır:
Adiğe adının [[etimoloji]]jisi olarak ''atté'' («yükseklik» Çerkesçe ''лъагэ'' «yüksek/высокий») ve ''ghéi'' («deniz» Çerkesçe ''хы'') ile kurulu olduğu ileri sürülür ve dağlar ile deniz arasında yaşayanları belirttiği iddia edilen farazî ''attéghéi'' kelimesine dayandırılır.<ref>Spencer, Edmund, ''Travels in the Western Caucasus, including a Tour through Imeritia, Mingrelia, Turkey, Moldavia, Galicia, Silesia, and Moravia in 1836''. London: H. Colburn, 1838, p. 6</ref><ref name="Ref_c">Loewe, Louis. A Dictionary of the Circassian Language: in Two Parts: English-Circassian-Turkish, and Circassian-English-Turkish. London: Bell, 1854, p. 5</ref><ref name="Ref_d">The Home Friend: a Weekly Miscellany of Amusement and Instruction. London: Printed for the Society for Promoting Christian Knowledge, 1854. Pp. 314</ref> Orijinali ''Adıge'' olarak yazılan ve Türkçe kaynaklarda beş farklı imlâda (''Adıge, Adige, Adiğe, Adıghe, Adığe'') rastlanan ismin doğru yazımı, "g (г) harfi Çerkesçe/Adığece kelimelerde ğ, Rusçadan geçen kelimelerde g okunur" kuralı gereği ''Adığe'' biçimidir.<ref name="refMuratpapşuadigeceyazım">Papşu, Murat. [http://www.circassiandiaspora.com/index.php/kultur/dil/1563-adigece-kelimelerin-yazilisi.html Adığece kelimelerin yazılışı]. Nart Dergisi Sayı 70</ref> Zygii (Ζυγοί, Ζυχοί) halkı ile Çerkeslerin (ve [[Cigetler]]in) ilgisi olduğu sanılıyor. Kafkasolog Georgiy Turçaninov'a (Георгий Фёдорович Турчанинов) göre, Grekçe ''Ζυγοί'' etnik adı [[Ubıhça|Ubıh]] dilinde [[Abazalar]]-[[Abhazlar]] için kullanılan ''a'zʁa'' adından gelir.<ref>Георгий Фёдорович Турчанинов/Georgi F. Turçaninov (yazan) Kayhan Yükseler (çeviren). [http://circassian.us/Makaleler/Turcaninov.pdf Kafkasya'da bulunan antik eserlerin keşfi ve yazılarının çözümlenmesi]. Kafkas Bilimsel Araştırma Merkezi ve Yayıncılık İsletmesi, Ankara, Genişletilmiş II. Basım, Kafdav Yayınları, Ocak 2009</ref> Çerkes dil bilimi uzmanı [[Batırbıy Bırsır]]'a göreyse ''Adığe'' kelimesinin [[Abhazca]] dengi olan ''Adzıhe'' (адзыхэ; günümüzde Batı Çerkesçesinde [[Abhazya]] için Азгъей ''Azğey'' adı kullanılır) biçimi [[Grekçe]]ye ''Zyx'' olarak geçmiştir.<ref>Doç.Dr. Mir Vınereko (yazan), HAPİ Cevdet Yıldız (çeviren). [http://www.circassiancenter.com/cc-turkiye/edebiyat/genel_konular/088_batirbiy-birsir.htm Batırbıy Bırsır: ünlü Adige dil bilgini]. Адыгэ Макъ, 08 Nisan 2009</ref> Abhazcada Çerkesler için eskiden ''азахә'' (pl: ''азахәқәа'' ya da ''азахәцәа'') kelimesi kullanılırken, günümüzde ''адыга'' biçimi kullanılmaktadır.<ref>В. А. Касландзия etc., [http://abiblioteka.info/rus/lang/lang/dict/ab-rus/285.html Абхазско-русский словарь], Сухум 2005</ref>
Çerkes adının etimolojisini ise Türkçe ''çeri'' (چرى «asker») kelimesi ile ''kesmek'' fiilinin emir kipi olan ''kes'' (کس) ile kurulu olarak açıklamak bir [[halk etimolojisi]] örneğidir. [[Antikçağ]] Yunan ve Roma tarihçileri [[Strabon]] (Geographia 11.2) ile [[Gaius Plinius Secundus|Büyük Plinius]] (Chorographia 1.12) tarafından kaydedilen Kerketler/Cercetae (Kerkétai Κερκέται) halkı ile Çerkeslerin ilgisi olduğu düşünülüyor.<ref>{{Web kaynağı | url = http://www.perseus.tufts.edu/hopper/text?doc=Perseus%3Atext%3A1999.01.0198%3Abook%3D11%3Achapter%3D2%3Asection%3D1 | başlık = Strabo, Geography, Book 11, Chapter 2, Section 1 | erişimtarihi = November 17, 2010 | arşivurl = http://web.archive.org/web/20151204085301/http://www.perseus.tufts.edu/hopper/text?doc=Perseus%3Atext%3A1999.01.0198%3Abook%3D11%3Achapter%3D2%3Asection%3D1 | arşivtarihi = 4 Aralık 2015}}</ref><ref name="Ран" />
== Boyları ==
333. satır:
=== Memlûk Çerkesleri ===
[[Mısır]] ve [[Suriye]]’de 267 yıl varlık gösteren [[Memlûk Devleti]], sultanlarının eğitim aldıkları askerî okullara (tıbâk) göre, Bahrî Memlûkler ya da Türk Memlûkler (1250–1382) ve Burcî Memlûkler ya da Çerkes/Çerkez Memlûkler (1382–1517) olmak üzere iki dönem halinde ele alınır. [[Nil Nehri]]ndeki bir adada bulunan tıbâkta yetiştirilen memlûkler (kölemenler) dönemi Bahrî olarak adlandırılırken Kahire’de bulunan Kalat’ul-Cebel’de eğitimini almış olan memlûkler dönemi Burcî olarak tanımlanır. Bahrîler döneminde Mısır’a getirilen memlûkler Kıpçak ülkesi ve Mâveraünnehr gibi Türk havzalarından satın alındığı için bunların çoğu Türk kökenli (özellikle de [[Kıpçaklar]]) olurken, Burcî Memlûkler Kafkasya’dan getirildiği için Çerkesler (geniş anlamda Kuzey Kafkasyalılar) ve [[Gürcüler]] gibi Müslüman değişik Kafkas halklarından olmakta idi.<ref>Çolak, Kürşat (2012). [http://dergiler.ankara.edu.tr/dergiler/18/1687/17987.pdf Çerkez Memlûkler Çerkez mi?]. Ankara Üniversitesi Dil Tarih Coğrafya Fakültesi Tarih Araştırmaları Dergisi (TAD), S. 51, Ankara, 2012, s. 201-208</ref><ref>{{Web kaynağı | url = http://www.napoleon-series.org/military/organization/c_mameluks1.html | başlık = The Georgian Mameluks in Egypt by Alexander Mikaberidze | arşivurl = http://web.archive.org/web/20160303201455/http://www.napoleon-series.org/military/organization/c_mameluks1.html | arşivtarihi = 3 Mart 2016}}</ref><ref>{{cite book | last=Isichei | first=Elizabeth | year=1997 | title=A History of African Societies to 1870| publisher=Cambridge University Press|pages=192}}</ref><ref name="Ömeraytekkurmel">Ömer Aytek Kurmel. [http://www.circassiancenter.com/cc-turkiye/arastirma/0130_unutulmus_cerkesler_memluklar.htm Unutulmuş Çerkesler: Memluklar]</ref><ref>{{cite book|last=Hille|first=Charlotte|title=State Building and Conflict Resolution in the Caucasus|year=2010|publisher=Brill|isbn=978-90-04-17901-1|pages=50|url=http://books.google.com/books?id=yxFP6K8iZzQC&pg=PA50}}</ref>
==== Mısır Çerkesleri ====
| |||