Çarpma krateri: Revizyonlar arasındaki fark
| [kontrol edilmiş revizyon] | [kontrol edilmiş revizyon] |
İçerik silindi İçerik eklendi
k dzn., değiştirildi: [[File: → [[Dosya: (7) |
Arşiv bağlantısı eklendi |
||
41. satır:
Çarpa krateri oluşumu ,katı objeler arasında gerçekleşen yüksek hız çarpmalarını içerir ve bu hız [[ses hızı]]ndan bile daha yüksektir.Bu tarz hiper-hız çarpmaları aşina olunan ses hızının altındaki çarpışmalarda görünmeyen erime ve buharlaşma gibi fiziksel etkilere neden olur.Dünya üzerinde,atmosfere doğru yolculuğun yavaşlatıcı etkileri gözardı edildiğinde,uzaydan bir obje ile en düşük çarpışma hızı 11 km/s'lik bir yerçekimsel [[kurtulma hızı]]na eşittir.En hızlı çarpışmalar ,parabolik yörüngelerin tersine doğru hareket eden cisimlerin Dünya'ya çarpması gibi en kötü senaryoda bile 72 km/s 'dir.(Çünkü kinetik enerji hızın karesine bağlı olarak artar,Dünya'nın yer çekimi sadece 1 km/s kadar kadar katkıda bulunur 11 km's kadar değil).Dünya üzerindeki ortalama çarpma hızı yaklaşık saniyede 20 kilometredir.<ref>{{cite book |last1=Kenkmann |first1=Thomas |last2=Hörz |first2=Friedrich |last3=Deutsch |first3=Alexander |date= |title=Large Meteorite Impacts III |issue=384 |location= |publisher=Geological Society of America |page=34 |isbn=0-8137-2384-1|url=https://books.google.ch/books?id=QMwt9iaYA9gC&pg=PA34}}</ref>
Bununla birlikte atmosferin yavaşlatıcı etkileri ,herhangi bir olası çarpma aygıtını hızlı bir şekilde yavaşlatacaktır,özellikle Dünya'nın atmosfer kütlesinin %90'nın bulunduğu en düşük 12 kilometrelik seviyede.7.000 kilograma kadar olan meteorlar atmosfer direncine bağlı olarak kozmik hızlarını kaybedecekler ve 0.09 dan 0.16 km/s 'lik son hızına ulaşana kadar Dünya'nın yer çekimine bağlı olarak hızlanmaya başlayacaklardır.Göktaşı(asteroidler ve kuyrukluyıldızlar) ne kadar büyükse muhafaza edeceği ilk kozmik hızı da o kadar büyüktür.9.000 kilogramlık bir cisim orijinal hızının yaklaşık %6 sını idame ettirirken,900.00 kilogramlık bir cisim %70 ni muhafaza eder.Fazlasıyla geniş cisimler(yaklaşık 100.00 ton) atmosfer tarafından yavaşlatılmaz ve eğer bir parçalanma meydana gelmezse ilk kozmik hızları ile çarparlar..<ref name="ams-fireball-faq">{{
Bu kadar yüksek hızdaki çarpışmalar katı cisimlerde [[şok dalgaları]] meydana getirir, çarpa aygıtı ve çarpılan cisim hızlı bir şekilde yüksek yoğunluğa sıkıştırılır.İlk sıkışmanın sonrasında yüksek yoğunlukta ve sonuna kadar sıkıştırılmış olan bölge hızlı bir şekilde basıncı düşürür ve patlar.Çarpma-krateri oluşumu bu yüzden mekanik yer değiştirmeden daha çok yüksek patlayıcılar tarafından oluşturulmaya yakındır.
91. satır:
-Kumun ,top örütlerin,[[tektitler]]in veya camsı serpmelerin katmerli ve kaynaklı bloklarını içeren yüksek-sıcaklık kaya tipleri.Tektitlerin çarpma kökeni bazı araştırmacılar tarafından sorgulandı:tektitlerde,impactitlerde bulunmayan bazı valkonik şekiller gözlemlediler.Tektitler tipik impactitlere göre daha kuru(daha az su içeren)dur.Çarpma tarafından eritilen kayalar volkanik kayaları andırırken,tektitler erimemiş temel kaya parçalarını bünysinde bulundurur,alışılmamış büyük ve kırılmayan alanlar oluşturur,Dünya'nın içerisinden çıkan volkanik maddelere göre daha fazla karışık kimyasal kompozisyonlara sahiptir.[[Göktaşları]] ile ilişkilendirilmiş [[nikel]],[[platinyum]],[[iridyum]] ve [[kobalt]] gibi elementlere göreceli olarak daha fazla sahiptir.Not:Bilimsel literatür, sadece çarpma olayları ile ilişkilendirilen küçük parçalanma konileri gibi bazı "şok" şekillerin karasal volkanik püskürtülerde bulunduğunu bildirmiştir.
-Minerallerin mikroskobik basınç bozulmaları.Bunlar [[feldispat]],[[kuvars]],[[kristal]] ve diğer karbon bileşiklerinden oluşmuş elmas gibi yüksek-basınç maddelerinin oluşumunda çatlak örnekleri içerir.
-[[Decorah Krateri]] gibi gömülü kraterler,çekirdeklenme,hava elektromanyetik direnç görüntülemeleri ve hava kaynaklı [[yerçekimi]] eğimölçeri sayesinde tanımlanabilir.<ref>{{
== Ayrıca bakınız ==
| |||