Vikipedi

Niyâzî-i Mısrî: Revizyonlar arasındaki fark

Etkileşimli olarak geçmişe göz at
[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
← Önceki sürümle aradaki farkSonraki sürümle aradaki fark →
İçerik silindi İçerik eklendi
GörselVikimetin
Peykbot (mesaj | katkılar)
Botlar
463.024 değişiklik
k →‎Dipnotlar: şablon düzenleme
BSRF (mesaj | katkılar)
Devriyeler
50.693 değişiklik
geçmişleri birleştirilmeli
1. satır:
{{geçmiş birleştir|Niyâzî-i Mısrî}}
{{kaynaksız}}
#YÖNLENDİR [[Niyâzî-i Mısrî]]
'''Niyâzî-i Mısrî''', [[17. yüzyıl]] [[Halvetiye]] [[tarikat]]ının Niyâziyye veya Mısriyye kolunun kurucusu, büyük bir sûfî ve [[tasavvuf]] edebiyatı ustası [[şair]].
 
== Hayatı ==
Asıl adı Mehmet olup, 12 Rebiülevvel 1027 / 8 Şubat 1618'de [[Malatya]]'nın şimdiki adı Soğanlı köyü olan İşpozi kasabasında dünyaya gelmiştir. Babası, yöresinin önde gelenlerinden [[Nakşbendiyye]] tarikatı mensubu Soğancızâde Ali Çelebi'dir. Niyâzî ve Mısrî ise mahlaslarıdır. Mısrî mahlası tahsilini Mısır'da yaptığından dolayıdır. Çeşitli medreselerde eğitim görmüş ve farklı yerlerde tasavvuf bilgisini geliştirmiştir. 1655 yılında [[Halvetiyye|Halveti]] şeyhi Sinan-ı Ümmi'den hilafet alarak irşada mezun kılınmış<ref>Mısri Niyazi Divanı Şerhi, Yazan: Seyyid Muhammed Nur, Haz.: M. S. Bilginer</ref>, memleketin pek çok yerinde vaazlar vererek halkı irşad etmeye çalışmıştır. Şöhreti her yana yayılan Niyazî Mısrî, ordunun maneviyâtını yükseltmek için Sultan [[IV. Mehmet]] tarafından [[Lehistan]] seferine götürülür. Hakkında ileri sürülen iftiralardan sonra [[Limni]] adasına sürülür ve burada onbeş yıl çileli bir hayat yaşar. Ölümünden bir yıl kadar önce affedilir ve [[Bursa]]’ya döner. Fakat Bursa [[Kadı]]sı'nın şikayeti üzerine tekrar [[Limni]]’ye gönderilir ve burada vefat eder. [[Osmanlı]] sultanı tarafından sürgüne gönderildiği [[Limni]] adasında 1693 (H.1105) senesinde bir Çarşamba günü kuşluk vakti vefat etmiş olup türbesi de aynı adada ziyaretgahtır. [[Türkçe]] ve [[Arapça]] [[manzum]] ve [[mensur]] on ciltten fazla eseri bulunmaktadır. [[Aruz]] ölçüsü ile yazdığı şiirlerinde genellikle [[Nesîmî|Nesimî]] ve [[Fuzulî]]’nin, heceyle yazdığı şiirlerinde ise [[Yunus Emre]]’nin etkisinde kaldığı görülür. Divanı’nın yanı sıra, “Risaletü’t-Tevhid, Şerh-i Esma-i Hüsnâ, Sûre-i Yusuf Tefsiri, Şerh-i Nutk-ı Yunus Emre, Risale-i Eşrât-ı Saat, Tahir-nâme, Fatihâ Tefsiri, Sûre-i Nûr Tefsiri” eserlerinden bazılarıdır.
 
== Literatürde Niyazi Mısri ==
Niyazî-i Mısri'nin menkıbevi hayatı esas alınarak ''Emine Işınsu Öksüz'' tarafından bir roman şeklinde yazılan biyografisi '''Bukağı''' önce '''Ötüken Yayınları'ndan''' daha sonra ise '''Elips Kitap'''<nowiki/>'tan yayınlanmıştır.
Niyâzî-i Mısrî Divanı'nın şerhli basımı ise '''Akçağ Yayınları''' tarafından yayınlanmıştır.
 
== Tasavvuf Anlayışı ==
Arûzla yazdığı şiirlerinde [[İmadeddin Nesimî|Nesimi]]’nin etkisinde kalan Niyazi, devrinin [[Vahdet-i Vücud]] görüşüne mensup kişilerinden de biridir.
 
====Türkçe Eserleri====
 
1. Divân
 
2. Mecmuaları
* Süleymaniye Küt. Reşid Ef. 1218 numaradaki mecmua.
* Bursa Sultan Orhan Küt. 690 no’lu “Mecmua‐i Kelimât‐ı Kudsiyye” diye adlandırılan mecmua.
 
3. Risaleleri
* Risâle‐i Devriyye
* Risâle‐i Es’ile ve Ecvibe‐i Mutasavvufâne
* Risâle‐i Eşrâtü’s‐Sâat
* Tabirnâme
* Risâle‐i Haseneyn
* Risâle‐i Hızriyye
* Risâle‐i Arşiyye
* Vahdetnâme
* Risâle‐i İade
* Risâle‐i Nokta
* Akîdetü’l‐Mısrî
* Risale fî Devrân‐ı Sofiye
* Etvâr‐ı Seb’a
 
4. Şerhleri
* Şerh‐i Esmâ‐i Hüsnâ
* Şerh‐i Nutk‐ı Yûnus Emre
 
5. Mektupları
 
6. Ait Olduğu Söylenen Diğer Eser ve Risaleler
* Lübbü’l‐Lüb ve Sırru’s‐Sır
* Cenâb‐ı Hakk’ın her şeyi muhit olduğu hakkında risale
* Elğâz‐ı Sofiye
* Risale fî işareti’l‐vâkıât fi’l‐fatihati’ş‐şerîfe‐
* Rısâle‐i usûl‐i târikat
* Usûl‐i târikat ve rumûz‐i hakikat
* Eşrefoğlu Rûmî’ye ait beyitlerin şerhi
* Bir beyitin şerhi
* Tefsir‐i duâ hakkında risale
* Ahvâl‐ı tarîkat‐ı Hak
* Tuhfetü’I‐Uşşak ve Tuhfetü’l‐Müştâk
* El‐levâyih iî suâl‐i Şeyh Mısri
* Güneşin mağribden nasıl doğduğu hakkında risale
* Risâle‐i îman‐ı taklidi ve tahkiki
* Ta’bîr‐i sadâ‐yı nâkûs
* Risâle‐i fî tasviri’l‐ecsâm ve’l‐erhâm
* Risâle‐i târîhiyye
* Cüz‐i la yetecezzâ
 
7. Yazdığı Tefsirler
* Tefsîr‐i sûre‐i Yûsuf
* Tefsîr‐i innâ eradna’l‐emânete
* Tefsîr‐i lem yekünıllezîne keferû‐
* Allâhu nûru’s‐semâvâti ve’l‐ard—
* Tefsîr‐i âyet‐i “İz kale rabbüke‐‐‐
* Tefsîr‐i âyet‐i innallahe
 
====Arapça Eserleri====
* Mevâidü’l‐irfân
* Devre‐i Arşiyye
* Tesbî‐i Kasîde‐i Bür’e (Bürde)
* Tefsîr‐i Fâtihatü’l‐Kitâb
* Mecâlis
 
== Kaynakça ==
{{Kaynakça}}
{{Vikiler|
commons= |
wikispecies= |
wikt= |
b= |
s= |
q= Niyâzî-i Mısrî |
n= |
m= |
}}
 
=== Dipnotlar ===
*{{Kitap kaynağı| ref = Bilginer | başlık = Mısri Niyazi Divanı Şerhi | yazar = Seyyid [[Muhammed Nur'ül Arabi]], Haz.: Mahmut Sadettin Bilginer | yayımcı = Esma Yayınları | tarih = 1976 | location = İstanbul }}
 
{{Sufizm}}
{{Halk edebiyatı}}
{{Türk tasavvuf edebiyatı}}
 
[[Kategori:Mutasavvıflar]]
[[Kategori:Malatya doğumlular]]
[[Kategori:1617 doğumlular]]
[[Kategori:1694 yılında ölenler]]
[[Kategori:Osmanlı mutasavvıfları]]
[[Kategori:Mutasavvıf şairler]]
[[Kategori:Tasavvuf şairleri]]
[[Kategori:Vahdet-i Vücud]]
[[Kategori:17. yüzyılda Osmanlılar]]
[[Kategori:Ekberi sufiler/filozoflar]]
[[Kategori:İslam filozofları]]
{{İslam-biyo-taslak}}
{{Osmanlı-biyo-taslak}}
"https://tr.wikipedia.org/wiki/Niyâzî-i_Mısrî" sayfasından alınmıştır