Radyokarbon tarihleme yöntemi: Revizyonlar arasındaki fark
| [kontrol edilmiş revizyon] | [kontrol edilmiş revizyon] |
İçerik silindi İçerik eklendi
k Taşıma:Kategori:ABD icatları > Kategori:Amerika Birleşik Devletleri icatları |
fazla kelime |
||
1. satır:
[[Arkeoloji]]k kazılarda ele geçen buluntuların bir kısmı, içinde [[karbon]] elementi bulunan çeşitli organik buluntulardır. Karbon içeren organik buluntularda eser olarak bulunan [[radyoaktif]] <sup>14</sub>C ('''radyokarbon''') [[izotop]]unun yoğunluğu ya da radyoaktivitesi ölçülerek söz konusu buluntular ve bu buluntuların ele geçtiği tabakalar ve kontekstler tarihlenebilir. Radyokarbon tarihleme yöntemi, bulunduğu [[1950]] yılından günümüze, yaklaşık son 50 bin yılda yeryüzünde meydana gelen [[arkeoloji]]k, paleobotanik ve [[yerbilim]]sel olayların mutlak tarihlenmesi için kullanılan ana yöntem durumuna gelmiştir. Arkeolojik kazılarda ele geçen ve karbon içeren her organik buluntu radyokarbon yöntemiyle tarihlenebilir. Tarihlenmek üzere toplanan buluntulara ''örnek'' adı verilir. Tarihlenecek örnekler olarak ağaç parçaları, odun kömürü, kurumuş bitkiler, tahıl taneleri, dokuma parçaları, deri, hayvan kabukları, kemik, yemek artıkları sayılabilir.
Uzaydan atmosferin üst tabakalarına gelen kozmik ışınların her yönden eşit miktarda geldiği gözlenir. Bu nedenle <sup>14</sub>C [[izotop]]unun oluşma hızı ile canlılardaki yoğunluğunun eski zamanlardan günümüze aynı olması beklenir ve böyle olduğu varsayılır. Fakat <sup>14</sub>C hemen parçalanmaya başlar ve atmosferde bir denge derişimine erişir: 1 g [[karbon]] için 1 dakikada 15.3 parçalanmadır. <sup>14</sub>C [[karbondioksit|karbondioksidin]] yapısına girer ve [[fotosentez]] ile bitkilerin ve dolayısıyla hayvanların yapısına girer. Bitki ve hayvanlar canlıyken yapılarında <sup>14</sub>C denge derişiminde bulunur. Fakat öldükten sonra
Bu tarihleme yöntemi için, atmosferdeki <sup>14</sub>C yoğunluğu eski zamanlardan günümüze değişmediği varsayılır. Temel varsayımı doğrulamak üzere ''ağaç halkaları sayımı'' ([[dendrokronoloji]]) yöntemiyle gerçek halka yaşları belirlenen yüzlerce örneğin radyokarbon yaşları da bulunarak karşılıştırılmıştır. Gerçek yaş deyimi yerine aynı zamanda ''takvim yaşı'' deyimi de kullanılır. Bu karşılaştırmalar temel varsayımın doğru olmadığını, yeryüzündeki <sup>14</sub>C yoğunluğunun eski yıllarda önemli miktarlarda değiştiğini, bazı zamanlarda arttığını bazı zamanlarda ise azaldığını göstermiştir. Özellikle 20. yy'da yapılan nükleer denemeler hakkında yapılan gözlemler, karbon izotopları konusundaki ölçümlerin yanıltıcı olabileceğini göstermektedir. Nükleer denemeler sonucunda, izotop miktarında ciddi artışlar gözlenmiştir. Bu fark, kozmik ışınlardaki doğal değişim sonucunda da oluşmaktadır. Sonuçta radyokarbon tarihleme yöntemiyle elde edilen verilere dikkatli yaklaşmak ve sonuçların belirli bir hata payına sahip olduğunu unutmamak gereklidir.
| |||